Παρατράγουδα, χωρίς μπαλαλάϊκες, μεταξύ Δένδια - Λαβρόφ

(Ανανεωμένο) Μαύρες τρύπες στον νευραλγικής σημασίας τομέα της εξωτερικής πολιτικής, εξακολουθούν να υπάρχουν, αν και η νέα κυβέρνηση μετράει ήδη τέσσερις μήνες.

Πρόσφατα το Antinews αποκάλυψε ότι η πρεσβεία μας στην Κύπρο μένει ακέφαλη. Παρ’ ότι εδώ και μήνες είχε αποφασιστεί η αντικατάσταση του απελθόντος πρέσβη, στη συνέχεια κρίθηκε ότι η νέα

Τώρα, μια ακόμα “γκρίζα” διπλωματική ζώνη έγινε γνωστή κατά την επίσκεψη του Νίκου Δένδια στη Μόσχα (6 Νοεμβρίου 2019). Ειδικότερα, σε μια από τις πλέον σπάνιες περιπτώσεις στα διπλωματικά δεδομένα που συμβαίνει κάτι τέτοιο, ο Ν.Δένδιας, στην πρώτη επίσκεψη που πραγματοποιεί Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη, στη Ρωσία, σε μια μεγάλη παγκόσμια δύναμη, δεν είχε δίπλα του την Ελληνίδα πρέσβη.

Ως γνωστόν, τόσο η πρέσβης μας στη Μόσχα, όσο και πρέσβης μας στη Λευκωσία, προ μηνών είχε αποφασιστεί να αντικατασταθούν. Έτσι, στη συνάντηση Δένδια – Λαβρόφ, η πρέσβης μας δεν ήταν παρούσα. Να σημειωθεί ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, αν όχι πάντα, ο Έλληνας πρέσβης παρίσταται δίπλα στον υπουργό Εξωτερικών στις επίσημες επισκέψεις και συναντήσεις του με ομολόγους του.

“Επανεκκίνηση” στα λόγια;

Κατά τα λοιπά, το μοτίβο που ξεδίπλωσε στη Μόσχα ο Ν.Δένδιας ήταν το εξής:

-Η κρίση στις ελληνορωσικές σχέσεις, που κορυφώθηκε το καλοκαίρι του 2018, με την απέλαση κάποιων χαμηλόβαθμων Ρώσων διπλωματών, ξεπεράστηκε.

-Η Ελλάδα στα ελληνορωσικά ξεκινά μια νέα σελίδα.

Πάντως, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στη ρωσική πρωτεύουσα, η πραγματική εικόνα ήταν μάλλον διαφορετική. Η πολυδιαφημισμένη “αναθέρμανση” στις ελληνορωσικές σχέσεις σημαίνει ότι οι “νέες σελίδες” των διμερών σχέσεων – εάν υπάρξουν βέβαια – πρέπει να γεμίσουν, εκτός από λόγια, και με περιεχόμενο! Κάτι που, όπως όλα δείχνουν, δεν υπήρξε κατά την πρώτη επίσκεψη Δένδια στη ρωσική πρωτεύουσα.

Ο σκυθρωπός και ο πρόσχαρος

Ο κατά τα λοιπά ευγενέστατος Ν.Δένδιας έκανε ένα ταξίδι στη Μόσχα που, εξαιτίας της “ανομβρίας” στα ελληνορωσικά τα τελευταία χρόνια, μπορεί μεν να θεωρηθεί θετικό, πλην όμως έδειξε απροετοίμαστος και μάλλον επιφανειακός.

Είναι κατανοητό, βεβαίως, ότι στη σταδιοδρομία του δεν είχε εμπλακεί στο παρελθόν σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, και είναι φυσικό τώρα να μαθαίνει ακόμα τα θέματα της διπλωματίας. Ωστόσο, όταν απέναντί του είχε τον Σεργκέϊ Λαβρόφ, μια “γάτα” της διπλωματίας, που μετράει ήδη 18 έτη στο διπλωματικό κουρμπέτι και “διαβάζει” τον συνομιλητή του στα πέντε πρώτα λεπτά της συνομιλίας τους, μάλλον δεν πρέπει να ένοιωσε και πολύ άνετα.

Και έκατσαν οι δυο τους στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους επί 45 λεπτά. Κάτι που σίγουρα είναι θετικό, αλλά δείχνει παράλληλα πως η ατζέντα της συζήτησης είχε πολλά και “ακανθώδη” ζητήματα. Ο Ν.Δένδιας, πάντως, μετά τη συνάντηση είπε πως… εντυπωσιάστηκε!

Από την άλλη, ο Σ.Λαβρόφ, ο οποίος κάθε άλλο παρά άσχετος με τις ελληνικές υποθέσεις είναι, με το ύφος του μάλλον έδειχνε να κρατά όλο και μικρότερο καλάθι για τις δηλώσεις περί “αναθέρμανσης”.

Ήταν σκυθρωπός και αυστηρά συγκρατημένος στα πλαίσια της “διπλωματικής ευγένειας”. Aποκαλούσε, δε, τον N.Δένδια “κύριε υπουργέ”, αν και πολλές φορές στο παρελθόν ο Έλληνας και ο Ρώσος υπουργοί Εξωτερικών, όταν συναντιούνταν, απευθύνονταν ο ένας στον άλλον με τα μικρά ονόματά τους. Από την πλευρά του, ο Ν.Δένδιας, αντίθετα, έδειχνε πολύ πιο πρόσχαρος. Ένα έμπειρο μάτι, ωστόσο, καταλάβαινε ότι τις δυο πλευρές τις χώριζε αρκετή απόσταση.

Εν κατακλείδι, αναφέρουν ρωσικές διπλωματικές πηγές, η Μόσχα, επειδή γνωρίζει πολύ καλά τις ελληνικές δυνατότητες και τα όρια, αλλά δεν κατανοεί τις επιδιώξεις της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης (αν υπάρχουν), κρατά γενικά στάση αναμονής - και ανοχής - προς την Ελλάδα. Πόσο μάλλον, αφού θεωρεί ότι δεν είναι προς το εθνικό συμφέρον της Ελλάδας να βάλει όλα τα αυγά σε ένα καλάθι. Δηλαδή, στο αμερικανο-ΝΑΤΟϊκό.

“Ακούνε” Καραμανλή

Με δεδομένα όλα αυτά, λοιπόν, στη Μόσχα δίνουν περισσότερη προσοχή σε διακηρύξεις όπως αυτή του Καραμανλή για “αποδυνάμωση των ΗΠΑ και δημιουργία ενός πολύ-πολικού κόσμου”, ευελπιστώντας σε μια νέα πιο ρεαλιστική προσέγγιση της πραγματικότητας, και κατ’ επέκταση των σχέσεων Ελλάδας – Ρωσίας, παρά στα περί “επανεκκίνησης” και “αναθέρμανσης”.

Όπως και να’ χει, ως η πρώτη επίσκεψη Έλληνα υπουργού Εξωτερικών μιας νέας κυβέρνησης στη Μόσχα, αναμφισβήτητα φέρει θετικό πρόσημο, αν και, όπως όλα δείχνουν, ήταν δίχως ουσία. Διότι θετική προς την κατεύθυνση της εξομάλυνσης των σχέσεων των δυο χωρών, ήταν και η επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα, στο τέλος του 2018. Αλλά με αυξημένη την πεποίθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα χάσει τις εκλογές, η Μόσχα (όπως εξάλλου και η Αθήνα) περιορίστηκε τότε στις τυπικότητες. Τώρα, με μια νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα, ίσως οι συνθήκες να είναι καλύτερες.

Αγκάθια

Πάντως, όπως όλα δείχνουν, οι διαφορές Αθήνας και Μόσχας παραμένουν σε σημαντικά θέματα. Σκόπια, ελληνοαμερικανική συμφωνία για τις βάσεις, ζήτημα ουκρανικής Εκκλησίας (σχισματική, την χαρακτηρίζει η Ρωσία), θέμα παράνομης και υπέρμετρης κράτησης στις ελληνικές φυλακές του ονομαζόμενου Ρώσου "Mister Bitcoin"”, είναι μερικά από αυτά.

Δένδιας: Η Συμφωνία των Πρεσπών ισχύει

Το θέμα των Σκοπίων και της Συμφωνίας των Πρεσπών ετέθη. Να σημειωθεί ότι, όταν προεκλογικά βρέθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Μόσχα, και ερωτήθη από τους Ρώσους εάν θα συναινέσει η Νέα Δημοκρατία στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, ο τότε επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης φέρεται να είχε απαντήσει πως η Ελλάδα δεν θα εναντιωθεί στην ένταξη της βόρειας γείτονος στο ΝΑΤΟ. Κι’ όμως, την ίδια στιγμή απευθυνόμενη στην ελληνική κοινή γνώμη, η ΝΔ αντιτασσόταν στην ένταξη των Σκοπίων στον Οργανισμό.

Τώρα, πάντως, ο Ν.Δένδιας, ουδέν νεώτερο εκόμισε – και ούτε θα μπορούσε να το κάνει – για το θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών. Περιορίστηκε να επαναλάβει τη θέση της κυβέρνησης ότι η Συμφωνία των Πρεσπών και η ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ δεν στρέφεται κατά της Ρωσίας. Βέβαια, όπως είναι γνωστό, τον ίδιο ισχυρισμό επικαλείται και η ρωσική πλευρά, όταν την κατηγορούν ότι, στο πλαίσιο της λυκοσυμμαχίας της με την Άγκυρα, δίνει προωθημένα οπλικά συστήματα στην Τουρκία. “Δεν στρέφονται κατά της Ελλάδας”, απαντά.

Για το Σκοπιανό, εξάλλου, σε συνέντευξη που έδωσε σε ελληνικό ραδιοφωνικό σταθμό (“Πρώτο Θέμα”) αμέσως μετά την επιστροφή του από τη Μόσχα, ο Ν.Δένδιας δήλωσε ξεκάθαρα, απαντώντας σε ερώτηση εάν μπορεί να τεθεί σε αμφισβήτηση η Συμφωνία των Πρεσπών. “Αυτό το οποίο τίθεται, είναι η ορθή εφαρμογή της Συμφωνίας. Δε νομίζω ότι οποιαδήποτε πλευρά μπορεί να διανοηθεί μέσα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, να θέσει θέμα μη ισχύος της συμφωνίας. Δε μπορώ δηλαδή να συζητήσω κάτι το οποίο δεν υπάρχει ως θέμα”.

Όταν, επίσης, ερωτήθη εάν οι βόρειοι γείτονές μας, στην περίπτωση αλλαγής της κυβέρνησής τους, θα μπορούσαν να καταργήσουν “Βόρεια Μακεδονία” και να επιστρέψουν στο νέτο σκέτο “Μακεδονία”, εξήγησε: “Υπήρξε μια συνάντηση της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής την προηγούμενη εβδομάδα, με κλειστές τις πόρτες. Έγινε μια συζήτηση ως προς ορισμένα νομικά θέματα που αφορούν τη Συμφωνία. Όμως, η θέση της ελληνικής κυβέρνησης είναι σαφής, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα, καμία μα καμία, να υπάρχει ζήτημα αλλαγής του ονόματος της Βόρειας Μακεδονίας. Οτιδήποτε άλλο ισχυριστεί οποιοσδήποτε από τη γειτονική χώρα, νομίζω είναι εκ του πονηρού και δεν είναι και παραδεκτό ούτε ως βάση συζήτησης, πόσο μάλλον να χρειάζεται αντίκρουση”.

Αναφερόμενος, επίσης, στο πρόσφατο βέτο της Γαλλίας στην απόδοση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων για τα Σκόπια στην ΕΕ, ο υπουργός Εξωτερικών είπε: “Έχει δημιουργήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση ένα κενό πολιτικής απέναντι σε αυτές τις χώρες. Και στη Βόρειο Μακεδονία και στην Αλβανία. Τις έχει αφήσει στο “περίμενε”. Το “περίμενε” δεν είναι πολιτική. Γιατί το «περίμενε» δεν είναι καν θέση”.

Και όταν ερωτήθη αν η Αθήνα σκοπεύει να αναλάβει πρωτοβουλίες γι’ αυτό, απάντησε: “Εμείς μιλάμε και με τους Ιταλούς. Μιλάμε και με τους Γάλλους, μιλάμε και με τους Γερμανούς. Για εμάς είναι άμεσο θέμα”.

Συμφωνία για τις αμερικανικές βάσεις

Από τα “αγκάθια” στις ελληνορωσικές συνομιλίες φέρεται να ήταν η “διεύρυνση του αμερικανικού αποτυπώματος στην περιοχή μας”, όπως συνηθίζει να λέει ο Ν.Δένδιας και άλλα κυβερνητικά στελέχη, μέσα από την υπογραφή της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας για τις βάσεις.

Η ρωσική άποψη, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι ότι η θεαματική αύξηση των στρατιωτικών διευκολύνσεων προς την αμερικανική πλευρά, στρέφεται πρωτίστως κατά της Ρωσίας και ουδόλως κατά της Τουρκίας, την οποία οι ΗΠΑ θα κάνουν τα πάντα για να κρατήσουν στους κόλπους της Δυτικής – ΝΑΤΟϊκής συμμαχίας. Θεωρούν, δε, παραπλανητική την εικόνα που καλλιεργείται στην ελληνική κοινή γνώμη, σύμφωνα με την οποία η ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας είναι “ασπίδα” για την Ελλάδα. Μάλιστα, παραπέμπουν ως παράδειγμα προς αποφυγήν στο θεαματικό “άδειασμα” των Κούρδων από τις ΗΠΑ.

Εκτός των άλλων, λοιπόν, εκτιμάται ότι η ρωσική πλευρά θεωρεί μάλλον κενό γράμμα τις ελληνικές διακηρύξεις για διεύρυνση συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας. Συχνά, μάλιστα, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, ακούγεται η άποψη: “Όταν έχεις δώσει την Αλεξανδρούπολη στους Αμερικανούς, ενώ στο δια ταύτα περί αγωγού φυσικού αερίου σιωπάς, πως είναι δυνατόν να συζητείται επέκταση της ενεργειακής συνεργασίας;”

Ουκρανική Εκκλησία – αναπάντητες μπηχτές Λαβρόβ

Ένα ακόμη σοβαρό “αγκάθι” ήταν η αναγνώριση της ουκρανικής από την ελληνική Εκκλησία. Να σημειωθεί ότι στο πρόσφατο παρελθόν, η Μόσχα είχε θέσει στην Αθήνα ως μείζον ζήτημα την κόντρα Οικουμενικού Πατριαρχείου – Πατριαρχείου Μόσχας. Φέρεται, μάλιστα, να είχε ζητήσει τη διαμεσολάβηση της Αθήνας για να μην φτάσει η ρήξη στα άκρα. Τελικώς, δεν απετράπη, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την Ορθοδοξία και για τις ελληνορωσικές σχέσεις.

“Αυτό το οποίο εξήγησα και νομίζω ότι το δέχτηκε η ρωσική πλευρά, είναι ότι δεν μπορεί αυτό να είναι το κριτήριο των σχέσεών μας”, υποστήριξε ο Ν.Δένδιας σε συνέντευξή του. Και συμπλήρωσε: “Είναι κάτι διαφορετικό. Υπάρχει βέβαια στο πλαίσιο των συζητήσεων. Δεν μπορείς να εμποδίσεις κάποιον να σου θέτει όποιο θέμα αυτός κρίνει ότι θέλει ή τον ενδιαφέρει ή τον απασχολεί. Όμως, δεν είναι θέμα το οποίο θα διαπραγματευτεί η ελληνική κυβέρνηση”.

Ο Λαβρόφ, πάντως, την έριξε την “μπηχτή” του – η οποία έμεινε ασχολίαστη από τον Ν.Δένδια - ότι η Εκκλησία της Ελλάδας πήρε απόφαση αναγνώρισης της ουκρανικής Εκκλησίας λίγες μέρες αφού είχε επισκεφθεί την Αθήνα ο Πομπέο και έγιναν διαβουλεύσεις και “νουθεσίες” προς λήψη “σωστής” απόφασης.

Διπλωματικοί κύκλοι, οι οποίοι έχουν καλή γνώση της τουριστικής κίνησης προς την Ελλάδα, θεωρούν πολύ πιθανόν ότι η “ουκρανική υπόθεση” θα επηρεάσει σοβαρά τον προσκηνυματικό τουρισμό, σημειώνοντας ότι υπάρχει κίνδυνος να μείνουν άδεια τα… παγκάρια πολλών μοναστηριών και μητροπόλεων στην Ελλάδα.

Κυπριακές … αποκλίσεις;

Ένα ζήτημα, πάντως, στο οποίο διαχρονικά οι θέσεις Αθήνας και Μόσχας συνέκλιναν, ήταν το Κυπριακό.

Ως γνωστόν, άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η στάση που κρατά η Ρωσία, από εποχής ΕΣΣΔ μέχρι σήμερα, για λύση του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ. Πόσο μάλλον, αφού είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Οι δηλώσεις, ωστόσο, στις οποίες προέβη ο Ν.Δένδιας, άμα τη αφίξει του από τη Μόσχα στην Αθήνα, εύλογα γεννά το ερώτημα εάν, κατά την επίσκεψή του στη Ρωσία, οι δυο πλευρές διαφώνησαν και σε αυτό το ζήτημα. Κάτι, άκρως σοβαρό εάν συνέβη. Πόσο μάλλον, αφού, με δεδομένη τη δραστηριοποίηση του αμερικανικού παράγοντα στην Ανατολική Μεσόγειο, ουδείς μπορεί να αποκλείσει πιθανές μελλοντικές … αποκλίσεις μεταξύ Αθήνας και Μόσχας.

“Θυμίζω - είπε στη συνέντευξή του ο Ν.Δένδιας - ότι η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας με μια συνεπή στάση στις ψηφοφορίες για το Κυπριακό. Συνεπή, υπέρ του διεθνούς Δικαίου. Από εκεί και πέρα τους εξηγήσαμε ποια είναι η κατάσταση στο Κυπριακό, ποια είναι η κατάσταση στο Αιγαίο. Τους εξηγήσαμε τι περαιτέρω θέλουμε εμείς, γιατί θα προτιμούσαμε οι ανακοινώσεις και οι τοποθετήσεις της ρωσικής πλευράς, όσον αφορά την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, να είναι πιο καθαρές. Δηλαδή να μην είναι λογική ίσων αποστάσεων. Θα δούμε η Ρωσία πώς θα το δεχτεί. Αυτό όμως είναι δικαίωμα της Ρωσίας. Δεν μπορούμε εμείς να επιβάλουμε τη θέση μας. Ο κ.Λαβρόφ μου εξήγησε γιατί οι ανακοινώσεις είχαν αυτό το λεξιλόγιο και όχι κάποιο άλλο”.

Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να διευκρινιστεί εάν αυτή την “παρατήρηση” που λέγει στη συνέντευξή του ο Ν.Δένδιας ότι έκανε στον Σ.Λαβρόφ, είναι η επίσημη θέση της Αθήνας που την συμμερίζεται και η Λευκωσία, ή ήταν ένα “μήνυμα” που του ζήτησε η Λευκωσία να μεταφέρει στη Μόσχα. Κάνει, βέβαια, εντύπωση διότι η Λευκωσία διαθέτει ίσως πολύ πιο στενές σχέσεις με τη Μόσχα απ’ ότι η Αθήνα.

Πάντως, εάν ισχύουν τα όσα είπε στη συνέντευξή του ο Ν.Δένδιας, τότε μάλλον προκύπτει ότι και στο θέμα της Κύπρου τα “σπάσαμε” με τη Ρωσία. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, εύλογα γεννάται το ερώτημα: Τότε τα περί “αναθέρμανσης” των διμερών σχέσεων δεν είναι… παραμύθια;

Κατασκοπευτικό θρίλερ με τον “mister Bitcoin”

Μια υπόθεση που ελάχιστα απασχολεί την ελληνική γνώμη, σε αντίθεση με τη Μόσχα, η οποία την θέτει αρκετά υψηλά στην ατζέντα της, είναι η κράτηση στην Ελλάδα του ηλικίας 39 χρονών, Αλεξάντερ Βίνικ, του ονομαζόμενου Ρώσου "Mister Bitcoin".

Η Μόσχα θεωρεί απαράδεκτο ότι κρατείται “προφυλακισμένος” (!) στη χώρα μας επί 28 ολόκληρους μήνες, σε πλήρη αντίθεση με την ελληνική νομοθεσία. Ωστόσο, όπως ισχυρίζονται ρωσικοί διπλωματικοί κύκλοι, η Ρωσία κρατάει χαμηλούς τόνους σε αυτό το ζήτημα, όπως και σειρά άλλων, επειδή έχει επιλέξει να διατηρήσει σε ένα ανεκτά ικανοποιητικό επίπεδο τις διμερείς σχέσεις. Παρά ταύτα, ζητάει επίμονα την έκδοση του Βίνικ στη Ρωσία και όχι σε άλλη χώρα.

Ως γνωστόν, παρόμοια απαίτηση εγείρουν οι ΗΠΑ και η Γαλλία. Η Μόσχα πιστεύει ότι, άπαξ και εκδοθεί στη Γαλλία, κατόπιν θα σταλεί “πακέτο” στις ΗΠΑ. Καθ’ όλα τα προηγούμενα χρόνια, μέχρι σήμερα, παρά την καταστρατήγηση των ελληνικών νόμων, η Αθήνα, με διάφορα προσχήματα, ναι μεν δεν τον εξέδωσε στις ΗΠΑ και τη Γαλλία, αλλά ούτε και στη Ρωσία.

Τώρα, μετά την κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα, το θέμα εύλογα μπαίνει από μηδενική βάση. Και είναι ένα καίριο ερώτημα, δεδομένου ότι θα παίξει – και αυτό – μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη των ελληνορωσικών σχέσεων.

Διαβάστε περισσότερα