ΟΟΣΑ: Αυξάνεται η ανισότητα

Τα δύο πέμπτα του πληθυσμού των ανεπτυγμένων χωρών έχουν κερδίσει ελάχιστα τις τελευταίες δεκαετίες, οδηγώντας σε μια αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας που πλήττει την οικονομική ανάπτυξη και που μπορεί να ανατραπεί μόνο μέσα από ένα ευρύ φάσμα κυβερνητικών μέτρων, όπως οι υψηλότεροι φόροι στους πλούσιους, σύμφωνα με τον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη. Επτά χρόνια μετά από μια έκθεση-ορόσημο που αποκάλυψε μια σταθερή αύξηση της ανισότητας στις ανεπτυγμένες χώρες από το 1980, ο ΟΟΣΑ

εντόπισε την αύξηση της «μη σταθερής» εργασίας. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με κάποια άλλα πρόσφατη έρευνα σχετικά με την ανισότητα, η οποία επικεντρωνόταν σε μεγάλο βαθμό σε μια απότομη αύξηση των εισοδημάτων του ανώτατου 1% των μισθωτών.

«Τις τελευταίες δεκαετίες, περίπου το 40% του πληθυσμού στο κάτω άκρο της κατανομής έχει επωφεληθεί ελάχιστα από την οικονομική ανάπτυξη σε πολλές χώρες», δήλωσε ο ΟΟΣΑ. «Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι χαμηλόμισθοι έχουν δει ακόμη και τη μείωση των εισοδημάτων τους σε πραγματικούς όρους. Όταν μια τόσο μεγάλη ομάδα του πληθυσμού κερδίζει τόσο λίγο από την οικονομική ανάπτυξη, υπάρχει φθορά στον κοινωνικό ιστό και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς αποδυναμώνεται». Ο ΟΟΣΑ ανέφερε ότι η αύξηση της ανισότητας από την οικονομική κρίση του 2008 συνεχίστηκε. Ενώ στη δεκαετία του 1980 το 10% των μισθωτών είχαν εισοδήματα που ήταν επτά φορές μεγαλύτερα από εκείνα της βάσης του 10%, το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 9,6 ανάμεσα στα 34 μέλη του ΟΟΣΑ από το 2013. Στις ΗΠΑ, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε από 15,1 το 2007 σε 18,8 το 2014, ένα επίπεδο ανισότητας που ξεπέρασε μόνο το Μεξικό.

Κατά τη διάρκεια των τριών μεγάλων εκθέσεων σχετικά με την ανισότητα και τις επιπτώσεις της, ο ΟΟΣΑ έχει πειστεί ότι η άνοδος της δεν απειλεί μόνο την κοινωνική συνοχή, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη, η οποία ήταν ασυνήθιστα αδύναμη σε πολλές μεγάλες οικονομίες κατά την τελευταία δεκαετία, γεγονός που όλο και περισσότερο ανησυχεί τους οικονομολόγους και τους φορείς χάραξης πολιτικής. Εκτιμά ότι η αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας μεταξύ του 1985 και του 2005 έφτασε τις 4,7 ποσοστιαίες μονάδες σωρευτικής ανάπτυξης μεταξύ 1990 και 2010.

«Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Άνχελ Γκουρία. «Η ανισότητα στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι στο υψηλότερο σημείο από τότε που τηρούνται αρχεία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεγάλη ανισότητα είναι κακή για την ανάπτυξη. Η υπόθεση για την πολιτική δράση είναι τόσο οικονομική όσο και κοινωνική. Με το να μην αντιμετωπίζουν την ανισότητα, οι κυβερνήσεις περικόπτουν τον κοινωνικό ιστό των χωρών τους και πλήττουν την μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξή τους».

Ο κύριος ρόλος του ΟΟΣΑ είναι η παροχή συμβουλών πολιτικής στις κυβερνήσεις των 34 κρατών του. Ενώ οι προτάσεις του δεν ακολουθούνται πάντα από τα μέλη του, προσφέρουν ένα σημείο αναφοράς βάσει του οποίου μετράται η δέσμευση των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση των εντοπισμένων προβλημάτων. Οι συστάσεις του οργανισμού για την αντιστροφή της επιζήμιας αύξησης της ανισότητας περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα μέτρων, από την άμβλυνση των εμποδίων που καθιστούν δύσκολο για τις μητέρες να εργαστούν, ως την ενίσχυση του μορφωτικού επιπέδου και την απόκτηση δεξιοτήτων μεταξύ των παιδιών των εργαζομένων στο κατώτερο άκρο της κατανομής του εισοδήματος.

Αλλά η προώθηση των καλύτερων θέσεων εργασίας για ένα μεγαλύτερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού θα είναι το κλειδί για τη μείωση των ανισοτήτων, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Πρέπει να εστιάσουμε στις πολιτικές για την ποσότητα και την ποιότητα των θέσεων εργασίας - θέσεις εργασίας που προσφέρουν σταδιοδρομία και δυνατότητες επένδυσης. Θέσεις εργασίας που έχουν προοπτικές παρά αδιέξοδα», ανέφερε. Η μείωση, η οποία όμως παραμένει ακόμα μεγάλη διαφορά, μεταξύ των εισοδημάτων των ανδρών και των γυναικών είναι μία πηγή ανισότητας που ο ΟΟΣΑ πιστεύει ότι μπορεί να μειωθεί σχετικά εύκολα. «Αν καταστεί ευκολότερο για τις γυναίκες να εργάζονται και να κλείσουν αυτές οι μισθολογικές διαφορές λόγω φύλου, θα μειώσουμε την ανισότητα και θα βελτιώσουμε την ανάπτυξη», δήλωσε ο Μαρκ Πίρσον, αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος Απασχόλησης, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΟΣΑ.

Η πρόοδος σε άλλα μέτωπα μπορεί να είναι πιο δύσκολη. Η έκθεση αποτελεί ένα βήμα προς τα εμπρός για τον ΟΟΣΑ, όσον αφορά την αναγνώριση της καταστροφής των θέσεων εργασίας «ειδίκευσης, αλλά ρουτίνας» ως αποτέλεσμα της τεχνολογικής αλλαγής και της παγκοσμιοποίησης. Στην έκθεσή του το 2011 σχετικά με τα αίτια της αύξησης των ανισοτήτων, ο ΟΟΣΑ απάλλαξε την παγκοσμιοποίηση και συνεχίζει να τη βλέπει ως έναν παράγοντα που επιταχύνει την αναπόφευκτη επίδραση των τεχνολογικών αλλαγών, αντί ως μια αιτία από μόνη της.

«Επειδή η αύξηση της ανισότητας είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στις οικονομικές δομές μας, θα είναι δύσκολο να αντιστραφεί», είπε ο ΟΟΣΑ. «Η αλλαγή θεσμών, πολιτικών και σχέσεων μεταξύ των οικονομικών φορέων που μας συνοδεύουν εδώ και πολύ καιρό δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Και οι δυνάμεις της τεχνολογικής αλλαγής και της παγκοσμιοποίησης δεν θα εκλείψουν». Οι δυνάμεις αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την παρακμή της παραδοσιακής, πλήρους απασχόλησης. Η προσωρινή και η μερική απασχόληση και η αυτοαπασχόληση πλέον αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο της συνολικής απασχόλησης στις χώρες του ΟΟΣΑ. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου της δημιουργίας θέσεων εργασίας ήταν με τη μορφή της «μη σταθερής» εργασίας. «Πολλοί εργαζόμενοι σε μη σταθερές θέσεις βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση σε πολλές πτυχές της ποιότητας της εργασίας, όπως τα κέρδη, η ασφάλεια της απασχόλησης και η πρόσβαση στην εκπαίδευση» είπε ο ΟΟΣΑ. «Ειδικότερα οι εργαζόμενοι με χαμηλή ειδίκευση σε έκτακτες θέσεις αντιμετωπίζουν σημαντικές κυρώσεις στους μισθούς, ασταθή κέρδη και βραδύτερη αύξηση των μισθών».

Η νέα έκθεση απορρίπτει την ιδέα ότι η μεγαλύτερη ισότητα ευκαιριών, όπως για παράδειγμα η ίση πρόσβαση στα υψηλά επίπεδα της εκπαίδευσης, είναι δυνατή χωρίς προηγούμενη μείωση της ανισότητας των εισοδημάτων. Αυτό που δείχνει είναι ότι είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι μπορεί να έχει ισότητα των ευκαιριών, αν υπάρχουν μεγάλες ανισότητες εισοδήματος» είπε ο Πίρσον. «Η αναδιανομή μέσω των φόρων είναι ένα ισχυρό μέσο για να συμβάλει στην αύξηση της ισότητας και την περισσότερη ανάπτυξη», ανέφερε. Αλλά διευκρίνισε ότι υπάρχει ένα όριο στο τι μπορεί να επιτευχθεί μέσω των φορολογικών μέτρων. «Η πιο αποτελεσματική δέσμη μέτρων πολιτικής θα αντιμετωπίσει τις ανισότητες στο σημείο από όπου προέρχονται, αντί να προσπαθεί να τις μεταφέρει σε ένα μεταγενέστερο στάδιο», είπε ο ΟΟΣΑ.

Τα στοιχεία για την Ελλάδα

Συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία για την Ελλάδα. Σύμφωνα με την έκθεση, σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, το ποσοστό της φτώχειας στην χώρα έχει εκτοξευτεί, από 11% το 2007 σε 32% το 2013. Το 20% των παιδιών και το 20% των νέων στην Ελλάδα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Επίσης, οι 10% πλουσιότεροι Έλληνες απολαμβάνουν 25% του διαθέσιμου εισοδήματος, την ώρα που για τους 10% φτωχότερους Έλληνες υπάρχει μόνο 2% του εισοδήματος. Από το 2009, τόσο το επίπεδο της σχετικής φτώχειας, όσο και η ανισότητα μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων Ελλήνων, έχουν εκτοξευτεί.

wsj.com, oecd.org

Διαβάστε περισσότερα