Οι… κοριοί «τρώνε» τις σχέσεις ΗΠΑ-Ε.Ε.

Αν ήμασταν στα στούντιο του Χόλιγουντ, θα μπορούσαμε να μιλάμε για το «σίκουελ» της ταινίας «Παρακολουθήσεις της NSA». Το νέο σκάνδαλο του Μεγάλου Αδελφού είναι ουσιαστικά συνέχεια του πρώτου μέρους, που είχε ξεσπάσει πριν από πέντε μήνες. Τώρα, είναι πιο σαφή τα στοιχεία και πιο ξεκάθαρη η εικόνα.

«Παρακολουθείς το τηλέφωνό μου;», ρώτησε (πιθανότατα) η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Όσο κι αν φαίνεται σουρεαλιστικός ο διάλογος, οι νέες αποκαλύψεις μιλούν για παρακολουθήσεις εκατομμυρίων

τηλεφώνων που ανήκουν σε Ευρωπαίους πολίτες, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ισπανία. Στη λίστα των παρακολουθήσεων πολιτικών, διπλωματών και επιχειρηματιών ήταν και το τηλέφωνο της Γερμανίδας καγκελαρίου, σύμφωνα με το «Spiegel». Η ενόχληση της καγκελαρίας επηρέασε το κλίμα στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. και αναμένεται να έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις στις αμερικανογερμανικές, αλλά και γενικότερα στις ευρωατλαντικές σχέσεις. Πολιτικοί στη Γερμανία ανέφεραν πως θα πρέπει να επανεξετασθεί η πιθανή συμφωνία για κατάργηση δασμών στο ευρωαμερικανικό εμπόριο.

Οι φιλοφρονήσεις προς τον Μπαράκ Ομπάμα, πριν από ένα χρόνο που επισκέφθηκε το Βερολίνο, μοιάζουν πολύ μακρινές. Συντηρητικοί και Σοσιαλδημοκράτες εμφανίζονται ενοχλημένοι από τη συμπεριφορά των συμμάχων τους, ενώ ορισμένοι Γερμανοί πολίτες δήλωναν εξαγριωμένοι πως η κατάσταση τους θυμίζει την εποχή της Στάζι. Ο γερμανικός Τύπος απηχούσε, την επομένη των αποκαλύψεων, τη βαριά ατμόσφαιρα που δημιουργείται μεταξύ Βερολίνου και Ουάσιγκτον, απαιτώντας σκληρή στάση από τη Γερμανίδα καγκελάριο και επικρίνοντας τη μετριοπαθή τακτική της μέχρι τώρα απέναντι στη δράση της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ. Η Ομοσπονδιακή Εισαγγελία της Γερμανίας μελετά τις πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες γίνονταν υποκλοπές στο κινητό τηλέφωνο της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, προοίμιο μιας ενδεχόμενης επίσημης έρευνας.

Η υπόθεση των παρακολουθήσεων της ΝSA άρχισε να ξετυλίγεται μετά την «αυτομόληση» του Εντουαρντ Σνόουντεν, που εργαζόταν για πολλά χρόνια ως τεχνικός στα δίκτυα παρακολουθήσεων. Ο Σνόουντεν, που σήμερα βρίσκεται στη Ρωσία ως πολιτικός πρόσφυγας, είχε περιγράψει με λεπτομέρειες πώς λειτουργούσε το πρόγραμμα που χρησιμοποιούσε η NSA για να παρακολουθεί ηγέτες, κυβερνητικά προγράμματα, διπλωματικές αποστολές κ.λπ. Ο Αμερικανός τεχνικός είχε πει ότι «από το γραφείο του μπορεί να παρακολουθήσει μέχρι και τον πρόεδρο, αν έχει ένα e-mail». Φαίνεται ότι αυτό είναι απολύτως ακριβές, αν και τότε οι περισσότερες κυβερνήσεις -της Γερμανίας περιλαμβανομένης- είχαν φροντίσει να υποβαθμίσουν το θέμα, αφού, σύμφωνα με τον ίδιο, η NSA συνεργαζόταν στενά με τις τοπικές υπηρεσίες ευρωπαϊκών χωρών, με στόχο τον εντοπισμό τρομοκρατών.

«Κοινό μέτωπο» Γερμανίας-Γαλλίας

Η παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου της Ανγκελα Μέρκελ από τις αμερικανικές υπηρεσίες προκάλεσε τεράστια αίσθηση στον ευρωπαϊκό χώρο. Μία μέρα πριν είχε παραπονεθεί η ιταλική κυβέρνηση στον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, για την έκταση του προγράμματος παρακολούθησης PRISM και στη Γαλλία είχε δημιουργηθεί μείζον ζήτημα από την αποκάλυψη της εφημερίδας «Μοnde» ότι η αμερικανική υπηρεσία είχε «στήσει αφτί» σε 70,3 εκατομμύρια τηλεφωνικές συνομιλίες Γάλλων πολιτών μέσα σε ένα μήνα.

Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και η Γερμανίδα καγκελάριος είχε διμερείς συνομιλίες για το ζήτημα των παρακολουθήσεων που πλήττει άμεσα τις κυβερνήσεις τους επιδιώκοντας κοινή στάση απέναντι στις ΗΠΑ. Γερμανία και Γαλλία εξετάζουν την πιθανότατα να πιέσουν την Ε.Ε. για λήψη αυστηρότερων κανόνων στη συλλογή δεδομένων. Ήδη η Κομισιόν εξετάζει την περίπτωση υιοθέτησης νόμου που θα επιτρέπει στους πολίτες να ζητούν τη διαγραφή των ψηφιακών τους ιχνών, γεγονός που θα περιορίσει τον τρόπο λειτουργίας των μεγάλων εταιριών του Διαδικτύου.

Η ψήφιση σχετικού νομοσχεδίου θα είναι δύσκολη, καθώς ορισμένες χώρες αντιδρούν θεωρώντας ότι οι υπερβολικές ποινές που προβλέπει η πρόταση για τους παραβάτες (μέχρι 100 εκατ. ευρώ) θα επιβαρύνουν τις μεγάλες επιχειρήσεις και θα τις απομακρύνουν από την Ευρώπη.

Καταγγελίες και από άλλους ηγέτες

Οι αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν όξυναν τις σχέσεις των ΗΠΑ με πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής.

ΝΤΙΛΜΑ ΡΟΥΣΕΦ

● Η πρόεδρος της Βραζιλίας κατήγγειλε ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν το τηλέφωνό της, γεγονός που την ώθησε να αναβάλει προγραμματισμένη επίσκεψή της στις ΗΠΑ.

ΕΝΡΙΚΕ ΠΕΝΙΑ ΝΙΕΤΟ

● Ο πρόεδρος του Μεξικού κατήγγειλε ότι τα e-mails του παραβιάζονταν συστηματικά, όπως επίσης και του προκατόχου του, Φελίπε Καλντερόν. Το θέμα έχει -ελαφρώς- ψυχράνει τις σχέσεις των δύο συμμάχων.

ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΑΔΟΥΡΟ

● Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας έχει επίσης καταγγείλει παρακολουθήσεις από τις αμερικανικές υπηρεσίες.

ΕΒΟ ΜΟΡΑΛΕΣ

● Ο πρόεδρος της Βολιβίας είχε πληγεί εμμέσως από την ΝSA, όταν δεν επετράπη η είσοδος του αεροσκάφους του στον εναέριο χώρο ευρωπαϊκών χωρών, με την υποψία ότι μπορεί να είχε δώσει άσυλο στον Σνόουντεν (πριν εκείνος εγκατασταθεί στη Ρωσία).

Αλίκη Κοτζιά, στον “Τύπο της Κυριακής”