Οι δυσμενείς συνέπειες των ενδοομιλικών συναλλαγών (transfer pricing)

Με τον όρο «ενδοομιλική τιμολόγηση» ή «transfer pricing» όπως διεθνώς έχει επικρατήσει, εννοούμε τον προσδιορισμό της αξίας συναλλαγών μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στην αξία που μία επιχείρηση χρεώνει για ένα προϊόν, μία υπηρεσία, τη χρήση άυλων περιουσιακών της στοιχείων, σε μία συνδεδεμένη με αυτή εταιρεία, είτε πρόκειται για υποκατάστημα είτε για θυγατρική της είτε για κοινοπραξία. Παράλληλα η ενδοομιλική

τιμολόγηση μπορεί να αφορά και χρηματοδοτική μίσθωση (leasing), δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, δικαιώματα χρήσης εμπορικών σημάτων (royalties), πληρωμές τόκων, διοικητικές δαπάνες κλπ.

Η ενδοομιλική τιμολόγηση αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο των ομίλων για τη μείωση της συνολικής φορολογικής τους επιβάρυνσης. Η βέλτιστη κατανομή δαπανών και εσόδων μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων, σε συνάρτηση με τις διαφορές των φορολογικών συντελεστών μεταξύ των κρατών, επηρεάζουν τη συνολική φορολογία του ομίλου. Η πλέον συνήθης πρακτική είναι η διενέργεια συναλλαγών, στα πλαίσια των ενδοομιλικών συναλλαγών, με εταιρείες εγκατεστημένες σε χώρες με ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς.

Συνήθως ακολουθούνται οι ακόλουθοι μέθοδοι:

* Οι μητρικές επιχειρήσεις χρεώνουν με πολύ υψηλό τίμημα στις θυγατρικές τα δικαιώματα χρήσης των σημάτων (royalties), με αποτέλεσμα οι θυγατρικές να εμφανίζουν υψηλά κόστη και να έχουν χαμηλότερη φορολόγηση.

* Οι θυγατρικές αγοράζουν σε υψηλές τιμές από τις μητρικές, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν υψηλό κόστος και να γλιτώνουν τη φορολόγηση κερδών στην Ελλάδα.

* Οι μητρικές δανείζουν με πολλαπλάσιο επιτόκιο τις θυγατρικές τους στην Ελλάδα.

* Μία θυγατρική εταιρεία λιανικής πώλησης προχωρεί σε ειδική συμφωνία αγοράς προϊόντων από θυγατρική προμηθευτική εταιρεία στο εξωτερικό. Ταυτόχρονα σε παγκόσμιο επίπεδο οι μητρικές των εταιρειών αυτών προχωρούν σε συμφωνία η οποία περιλαμβάνει και παροχή έκπτωσης στην περίπτωση επίτευξης στόχων επί των πωλήσεων. Το όφελος όμως από την έκπτωση για τη θυγατρική στην Ελλάδα δεν της αποδίδεται, αλλά το καρπώνεται η μητρική στο εξωτερικό. Έτσι εμφανίζεται η θυγατρική στην Ελλάδα να έχει αγοράσει ακριβά το προϊόν, με αποτέλεσμα την μη φορολόγηση και την υπερτιμολόγηση του προϊόντος.

Οι συνέπειες από τη χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου αφορούν την οικονομία, τον καταναλωτή αλλά και τις μικρές επιχειρήσεις.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΦΟΡΟΥΣ

Είναι προφανές ότι η κερδοφορία που εμφανίζουν οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τη μέθοδο των ενδοομιλικών συναλλαγών είναι πολύ μειωμένη στην Ελλάδα σε σχέση με την πραγματική εικόνα της επιχείρησης. Όσο αυξάνεται το κόστος κτήσης των προϊόντων ή των υπηρεσιών σε συνδυασμό με την αύξηση λοιπών δαπανών, μειώνεται η φορολογητέα ύλη της επιχείρησης στη χώρα μας.

ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ

Όταν τεχνηέντως αυξάνεται η τιμή προϊόντων που εισάγονται στη χώρα, τότε αυξάνεται το κόστος των εισαγωγών και διευρύνεται το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου. Αντίστοιχα στις περιπτώσεις εξαγωγών, όπου τεχνηέντως με την ίδια μέθοδο υποτιμολογούνται τα προς εξαγωγή προϊόντα, μειώνεται ο όγκος των εξαγωγών με ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα.

ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΑ ΡΑΦΙΑ

Η αξία κτήσης ενός προϊόντος είναι αυτή που διαμορφώνει και την λιανική του τιμή. Με δεδομένο ότι μεγάλοι όμιλοι εισάγουν στην Ελλάδα προϊόντα υπερτιμολογημένα, για τους λόγους που αναφέρθηκαν, τότε είναι επακόλουθο η τιμή τους να διαμορφώνεται υψηλότερα σε σχέση με άλλες χώρες που δεν γίνεται χρήση της μεθόδου των ενδοομιλικών συναλλαγών για την αποφυγή φορολογίας.

ΑΘΕΜΙΤΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

Η μικρή επιχείρηση στην Ελλάδα, που χαρακτηρίζεται από όλους ως η ραχοκοκαλιά της οικονομίας, δέχεται ανελέητο πόλεμο. Η μικρή επιχείρηση δεν μπορεί να φοροαποφύγει σε τέτοιο βαθμό με άμεσο επακόλουθο να είναι υπερχρεωμένη. Όταν μάλιστα είναι αναγκασμένη να αγοράζει από μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους σε τιμές που δεν είναι ανταγωνιστικές γιατί έχουν διαμορφωθεί έτσι, τότε πράγματι μιλάμε για αθέμιτο ανταγωνισμό.

Το συγκεκριμένο ζήτημα έχει απασχολήσει την κυβέρνηση η οποία έχει νομοθετήσει και ανακοινώνει ενδελεχείς ελέγχους. Δυστυχώς τα αποτελέσματα είναι πενιχρά και αφορούν ελάχιστες περιπτώσεις. Το δαιδαλώδες σύστημα των επιχειρήσεων είναι πολύ δύσκολο να το «πολεμήσεις». Αυτό που επιβάλλεται είναι η αισθητή μείωση της φορολογίας, ώστε να μην υπάρχει το κίνητρο για τη χρήση τέτοιων μεθόδων, αλλά αντίθετα να χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι όμιλοι τη χώρα μας ως έδρα των επιχειρήσεών τους λόγω της χαμηλής φορολόγησης. Όπου έχει συμβεί αισθητή μείωση της φορολογίας οι επιχειρήσεις έσπευσαν να μεταφέρουν την έδρα των μητρικών τους, με άμεσα αποτελέσματα και στα έσοδα και στην απασχόληση. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα που έχει πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες χώρες.

Βασίλης Τσιαλιαμάνης

Διαβάστε περισσότερα