Οι δημογραφικές προκλήσεις τους μέλλοντος

Ο Nicholas Eberstadt μελετάει τις δημογραφικές εξελίξεις, για λογαριασμό του American Enterprise Institute, και κάνει προβλέψεις, γνωρίζοντας όμως πολύ καλά την σχετική ανακρίβειά τους.

Τον 20ο αιώνα, ο παγκόσμιος πληθυσμός σχεδόν τετραπλασιάστηκε, φτάνοντας τα 6.1 δισεκατομμύρια ανθρώπους, από το αρχικό 1.6 δισεκατομμύριο. Όπως λέει, «ποτέ άλλοτε στη ιστορία του είδους μας, δεν υπήρξε τέτοια τρομερή πληθυσμιακή μεταβολή».

Το αποτέλεσμα ήταν, πολλοί να ανησυχούν για ενδεχόμενους μαζικούς λιμούς. Στη πραγματικότητα όμως, συνέβη το αντίθετο. Η ανθρωπότητα είδε την ευμάρεια της να αυξάνεται.

Η

σημερινή κυρίαρχη δημογραφική τάση είναι η μειωμένη γεννητικότητα. Ο παγκόσμιος μέσος όρος παιδιών που γεννιούνται έχει πέσει στα 2.6, από τα 4.9 που ήταν το 1960. Μάλιστα, οι μισοί από τους κατοίκους της γης ζουν  σε περιοχές, όπου ο ρυθμός γεννητικότητας είναι μικρότερος κι από αυτόν που οι δημογράφοι θεωρούν ως το απαραίτητο μίνιμουμ όριο ανανέωσης του πληθυσμού, δηλαδή τα 2.1 παιδιά. Οι κοινωνίες αυτές συρρικνώνονται αριθμητικά.

Στην Αμερική συνηθίζεται, η τάση αυτή να συνδέεται με το κοινωνικό κράτος, αφού μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, σε συνδυασμό με λιγότερα παιδιά, δυσκολεύουν την χρηματοδότηση των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων. Ο υπόλοιπος όμως αναπτυγμένος κόσμος, γερνάει ακόμη πιο γρήγορα, και αξίζει να δούμε πως αυτή η τάση θα επηρεάσει τη θέση των ΗΠΑ στο παγκόσμιο στερέωμα.

Όπως λέει ο Eberstadt, μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για τα επόμενα είκοσι χρόνια, με μια σχετική ακρίβεια. Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία, θα έχουν πολύ μικρότερο ειδικό βάρος στον μελλοντικό κόσμο. Ήδη, η μέση ηλικία στην Ευρώπη είναι μεγαλύτερη από αυτήν της πιο γερασμένης αμερικανικής πολιτείας, της Φλόριντας. Μάλιστα, η μέση ηλικία αυξάνεται κατά 1.5 μέρα, κάθε εβδομάδα που περνάει. Η Ιαπωνία, το 2007 σημείωσε μόλις το 40% των γεννήσεων που είχε το 1947!

Αυτό σημαίνει πως οι χώρες αυτές θα έχουν ένα μικρότερο εργατικό δυναμικό, λιγότερες καταθέσεις, και υψηλότερα δημόσια χρέη, λόγω αυτής της πληθυσμιακής γήρανσης. Θα χάσουν τη δυναμική τους, και σίγουρα, μεταξύ άλλων, δεν θα έχουν τη διάθεση να συνεχίζουν τους σημερινούς ρυθμούς στις  αμυντικές τους δαπάνες.

Έτσι, οι Αμερικανοί, που θέλουν η Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερο μερίδιο του βάρους της υπεράσπισης του ελεύθερου κόσμου, μάλλον θα απογοητευτούν. Το ίδιο και όσοι περιμένουν από την Ευρώπη να συμμετέχει πιο ενεργά σε ανθρωπιστικές αποστολές.

Όπως όλα δείχνουν, στο μέλλον θα είναι αμφίβολο, αν η Ευρώπη θα μπορέσει να διατηρήσει ακόμη και το σημερινό ειδικό της βάρος, σε ζητήματα που θα αφορούν την παγκόσμια ειρήνη και δημοκρατία.

Ένα κράτος το οποίο ανησυχεί ιδιαίτερα τους Αμερικανούς στρατηγικούς αναλυτές, αντιμετωπίζει επίσης κάποιες δημογραφικές προκλήσεις. Η ταχεία άνοδος της Κίνας στη διάρκεια της τελευταίας γενιάς υπήρξε συγκλονιστική, αλλά όλοι όσοι προβλέπουν το ίδιο για την μελλοντική της ισχύ, αγνοούν το ότι ο ρυθμός γεννήσεων στην χώρ