Ο Τζόνσον, ο Κάμερον και η μάχη του Brexit

Μετά το μακροσκελές δράμα των διαπραγματεύσεων του Ντέιβιντ Κάμερον με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ήρθε ένα μονόπρακτο τέλος: οι αγωνιστές του Τζόνσον. Ο δήμαρχος του Λονδίνου, Μπόρις Τζόνσον, κράτησε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε αναμονή για σχεδόν 48 ώρες μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, πριν εκφράσει την ετυμηγορία του. Θα υποστήριζε το "εκτός".

Η είδηση δεν ήρθε με την "εκκωφαντική λαμπρότητα" που υποσχέθηκε ο Τζόνσον, αλλά με ενοχές και συγνώμη. Μετά

από μια περίοδο έντονης συζήτησης - κατά την οποία φέρεται να το σκέφθηκε πολύ, μίλησε για τη "στενοχώρια" του να κάνει μια τόσο "βασανιστικά δύσκολη" επιλογή και την απροθυμία του να ταχθεί εναντίον των άλλων Συντηρητικών.

Αλλά στο τέλος, είπε, η Ευρωπαϊκή Ένωση "κινδυνεύει πραγματικά να χάσει τον κατάλληλο δημοκρατικό έλεγχο". Απέτισε φόρο τιμής στις διαπραγματευτικές προσπάθειες του Κάμερον - "αλλά δεν νομίζω ότι κανείς θα μπορούσε ρεαλιστικά να ισχυριστεί ότι αυτό είναι θεμελιώδης μεταρρύθμιση της ΕΕ ή της σχέσης της Βρετανίας με την ΕΕ". Οι Βρετανοί, επέμεινε, χρειάζονται μια καλύτερη συμφωνία.

Η αγωνία του Τζόνσον ήταν το επίκεντρο της προσοχής του Westminster για έναν απλό λόγο: αυτό που επέλεξε είχε σημασία. Ο Μπόρις είναι ένας από τους λίγους πολιτικούς που είναι πραγματικά δημοφιλείς και η άποψή του ήταν μία από τις ελάχιστες που έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν σημαντικά τον αριθμό των αναποφάσιστων ψηφοφόρων.

* * *

Δεν αφορά μόνο την προσωπική εκλογική επιρροή του Τζόνσον -αφορά τη νομιμότητα που παρέχει. Ο ευρωσκεπτικισμός προσέλκυε πάντα ένθερμους οπαδούς, αλλά το αποτέλεσμα ήταν η εκστρατεία του "εκτός" να κυριαρχείται από εκείνους που φαίνεται ότι θα προτιμούσαν να συζητήσουν τις ανομίες των ευρωπαϊκών οδηγιών παρά τα αποτελέσματα του ποδοσφαίρου. Και ο Τζόνσον μπορεί να είναι ένας ευρω-εμμονικός, αλλά το φέρει ελαφρά τη καρδία: με το να τάσσεται στην πλευρά του "εκτός", δίνει στην εκστρατεία μία αξιοσέβαστη, κύρια επιλογή. Επίσης, δίνει στο κίνημα του Brexit κάτι που δεν υπήρχε στο δημοψήφισμα του 1975 για την ένταξη στην ΕΕ: μία ηγετική μορφή, αν και χωρίς εξουσία. Αντί για τον φόρο τιμής των Νάιτζελ Φάρατζ-Τζορτζ Γκάλαγουεϊ στους Ένοχ Πάουελ-Τονι Μπεν, έχεις κάποιον με πραγματικό "βάρος" για να προωθήσει την άποψή σου.

Επιπλέον, ο Τζόνσον κάνει τα πράγματα διασκεδαστικά. Είναι πιο δύσκολο να τρομοκρατήσεις τους πολίτες σχετικά με τις συνέπειες του Brexit όταν αυτός επιμένει με τόσο φιλικό τρόπο ότι θα είναι όλα σούπερ ευχάριστα, πραγματικά. Έτσι, ο Τζόνσον στο πλευρό του "εκτός" είναι προφανώς μια μεγάλη ώθηση για το Brexit και ένα μεγάλο πλήγμα για τον Κάμερον (ο οποίος λέγεται ότι είναι "απολύτως έξω φρενών" με την άρνηση του Τζόνσον να ακολουθήσει τη γραμμή του). Είναι επίσης μια ώθηση για το "Ψηφίστε εκτός" (Vote Leave"), το πιο μετριοπαθές κίνημα για το Brexit, που στηρίζουν πολλοί Συντηρητικοί.

Πράγματι, η έγκρισή του ήταν σχετικά χλιαρή: "Εγώ θα υποστηρίξω το 'Ψηφίστε εκτός', ή όπως και να λέγεται η ομάδα -νομίζω ότι υπάρχουν πολλές". Αλλά μέχρι την Κυριακή, φαινόταν ότι ο Φάρατζ και ο Γκάλαγουεϊ (υπό τη σημαία του κινήματος Grassroots Out που υποστηρίζει το UKIP) μπορεί να είναι οι "ηγέτες" της εκστρατείας του "εκτός". Τώρα, το "Ψηφίστε εκτός" έχει τον Τζόνσον και τον Μάικλ Γκόουβ στο πλευρό του (ο Ντόμινικ Κάμινγκς, ο διχαστικός επικεφαλής της εκστρατείας "Ψηφίστε εκτός", είναι πρώην επικεφαλής του Γκόουβ και η διατήρηση του ήταν προφανώς ένας από τους όρους του υπουργού Δικαιοσύνης για να τον στηρίξει).

* * *

Τελείωσαν λοιπόν όλα εκτός από την ψηφοφορία; Όχι ακριβώς. Ο Τζόνσον ως ηγετική μορφή του κινήματος του "εκτός" θα είναι μια τεράστια νίκη γι 'αυτούς - αλλά ο δήμαρχος ήταν πολύ σαφής στην ανακοίνωσή του ότι δεν θέλει να είναι αυτός ο ηγέτης. Δεν γνωρίζουμε τί θέλει ακριβώς ο Τζόνσον. Αλλά φαίνεται ότι ο δισταγμός του σχετικά με το ποια πλευρά να υποστηρίξει - και ο διστακτικός τόνος των σχολίων του την Κυριακή- αντανακλούν τέλεια την δική τους, αλλά και της Βρετανίας, βασανιστική αμφιθυμία προς την ΕΕ.

Ο Τζόνσον ήταν, από πολλές απόψεις, ο πατέρας του σύγχρονου ευρωσκεπτικισμού. Ως ανταποκριτής της Telegraph στις Βρυξέλλες - μία θέση που χρησιμοποίησε για να αναδειχθεί σε δημοσιογραφικό αστέρι - εφηύρε το ύφος "bendy banana" (ένας όρος που χρησιμοποιείται ειρωνικά αναφερόμενος στην γραφειοκρατία της ΕΕ) καθιστώντας την ΕΕ όχι μόνο ένα θέμα φόβου, αλλά και κοροϊδίας. Την ίδια στιγμή, όμως, - όπως ο ίδιος παραδέχθηκε πρόσφατα - δεν ήταν ποτέ "υποστηρικτής του εκτός". Είναι γιος ενός φιλοευρωπαίου πρώην ευρωβουλευτή, ο δήμαρχος μιας μεγάλης παγκόσμιας πόλης την οποία απολαμβάνουν οι γάλλοι τραπεζίτες και τα ιταλικά εστιατόρια. Οι απαιτήσεις του να σκληρύνει ο Κάμερον τη διαπραγματευτική θέση του ερμηνεύθηκαν ως ένας τρόπος για να δώσει στον εαυτό του περισσότερη διαπραγματευτική δύναμη. Αλλά φαίνεται τώρα σαν να έψαχνε για μια δικαιολογία για να ψηφίσει υπέρ της παραμονής - ακόμα κι αν τελικά θεώρησε ότι η συμφωνία του Κάμερον δεν του έδωσε κάτι τέτοιο.

Πολλοί, τις τελευταίες ημέρες, αποδίδουν την ταλάντευσή του αποκλειστικά στην προσωπική φιλοδοξία -στην προσπάθειά του να υπολογίσει το κατά πόσον μία μελλοντική πρωθυπουργική υποψηφιότητα θα εξυπηρετηθεί καλύτερα με το να παραμείνει πιστός στον Κάμερον (και να επιβραβευθεί με την πιθανή θέση του υπουργού Εξωτερικών μετά το δημοψήφισμα) ή την καθαίρεση του.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η φιλοδοξία έχει παίξει κάποιο ρόλο στην απόφαση του Τζόνσον. Η ένταξη στους Συντηρητικούς, οι οποίοι έχουν τον τελευταίο λόγο για την ηγεσία, είναι σχετική με τον ευρωσκεπτικισμό. Αλλά η επιμονή του την Κυριακή ότι ο Κάμερον θα πρέπει να παραμείνει ό,τι κι αν γίνει φάνηκε απόλυτα γνήσια.

* * *

Ο Τζόνσον φαίνεται να θέλει να είναι ένα ημι-ανεξάρτητο μέλος του στρατοπέδου του "εκτός" - να δανείσει τη φωνή του χωρίς να γίνει το κύριο όργανο, καθώς και να θέλει να αποφύγει μια κατά πρόσωπο αντιπαράθεση με τον ηγέτη του κόμματός του. Αλλά θα έχει αυτή την επιλογή; Αν η εκστρατεία αρχίσει να παραπαίει, οι εκκλήσεις στο εσωτερικό του στρατοπέδου του "εκτός" για να χρησιμοποιήσουν το πιο πολύτιμο κεφάλαιό τους, τον Τζόνσον, θα αυξηθούν. Το μόνο χειρότερο πράγμα, πολιτικά, από το να κατηγορηθεί από τον Κάμερον για την επιτυχία του "εκτός" θα είναι να κατηγορηθεί από τους υποστηρικτές του "εκτός" για την αποτυχία τους.

Και αν αυτό το μεγάλο εθνικό ζήτημα καταλήξει σε έναν διαγωνισμό προσωπικότητας μεταξύ Κάμερον και Τζόνσον, θα είναι μια υπέρτατη ειρωνεία. Οι βιογράφοι των δύο ανδρών έχουν εδώ και καιρό επισημάνει τον παράξενο τρόπο με τον οποίο η σταδιοδρομία τους έχει εξελιχθεί σε σχέση η μία με την άλλη. Ο Ντέιβ έγινε αρχηγός του κόμματος πρώτος, δίνοντας στον Τζόνσον μια μικρή δουλειά και στη συνέχεια τον απέλυσε- αν και αναγκάστηκε να παρακαλέσει τον Τζόνσον, αφού ερεύνησε κάθε άλλη εναλλακτική λύση - να θέσει υποψηφιότητα για δήμαρχος του Λονδίνου, με το αιτιολογικό ότι ήταν ο μόνος Συντηρητικός που θα μπορούσε να νικήσει.

Αυτό που έκανε τις συγκρίσεις τόσο ακαταμάχητες δεν ήταν μόνο η εξέλιξη των πολιτικών τους σταδιοδρομιών, αλλά ότι οι δύο άνδρες είχαν τόσο παρόμοια υπόβαθρα και τόσο αντίθετες προσωπικότητες. Στην ιστορία της ζωής τους, ο ένας φάνηκε να ενσαρκώνει την αρετή που έλειπε από τον άλλον. Ο Τζόνσον είχε την εξυπνάδα, ο Κάμερον είχε την προσήλωση. Ο Τζόνσον ήθελε να είναι "ο βασιλιάς του κόσμου", ο Ντέιβ το έκανε σχεδόν πραγματικότητα.

Ωστόσο, οι προσπάθειες να γίνει η αντιπαράθεση Κάμερον-Τζόνσον το βασικό ψυχόδραμα της βρετανικής πολιτικής -το νέο Μπλερ vs Μπράουν - πάντα ναυαγούσε για έναν απλό λόγο: εξαιτίας της μικρής διαφοράς ηλικίας τους και της διαφορετικής διαδρομής της πολιτικής τους σταδιοδρομίας, ποτέ πραγματικά δεν υπήρξε άμεσος ανταγωνισμός. Τώρα, ξαφνικά, θα έχουμε αυτή την αντιπαράθεση που η αφήγηση απαίτησε αλλά η πραγματικότητα αρνήθηκε - μεταξύ δύο σχεδόν φίλων, σχεδόν αντιπάλων, οι οποίοι συναντήθηκαν στα γήπεδα του Ίτον και αναδείχθηκαν σε κορυφαίους πολιτικούς της εποχής.

Σε διάστημα τεσσάρων μηνών, το ζήτημα του ποιος από τους δύο θα μείνει στην ιστορία ως το ανώτερο πολιτικό ταλέντο τελικά θα διευθετηθεί. Και μαζί με αυτό και η μελλοντική πορεία της χώρας τους.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα