Ιταλία: Το δημοψήφισμα των 360 δις ευρώ

Ένα μεγάλο πολιτικό σοκ είναι βέβαιο ότι θα αποσταθεροποιήσει το τραπεζικό σύστημα - και φαίνεται να καταφθάνει από αυτό το Σαββατοκύριακο…

Το δημοψήφισμα της Κυριακής στην Ιταλία θα μπορούσε να εκτροχιάσει την πολιτική σταδιοδρομία του Πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι. Αλλά αυτό που πραγματικά ανησυχεί την υπόλοιπη Ευρώπη είναι η τύχη των τραπεζών

της χώρας. Το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας υποφέρει από 360 δις ευρώ επισφαλών δανείων. Σχεδόν κάθε αποτέλεσμα που αποσταθεροποιεί την ιταλική πολιτική θα προκαλέσει αναταραχή στο ασταθές χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας. Ενώ οι μακροπρόθεσμες συνέπειες θα μπορούσαν να είναι δραματικές -σε ένα χειρότερο σενάριο ίσως οδηγήσουν στην κατάρρευση της Ευρωζώνης- τα πρώτα θύματα θα μπορούσαν να είναι οι προσπάθειες για τη διάσωση δύο εκ των μεγαλύτερων δανειστών της Ιταλίας.

Ο Ρέντσι έχει υποσχεθεί να παραιτηθεί αν χάσει το δημοψήφισμα - και όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις μάλλον θα το χάσει. Μια αλλαγή στην κυβέρνηση θα εκνευρίσει τους επενδυτές και θα θέσει σε κίνδυνο ένα σχέδιο για να χρησιμοποιήσουν ιδιωτικά κεφάλαια για την ενίσχυση της Monte dei Paschi di Siena (MPS) και της UniCredit -της τρίτης μεγαλύτερης και της μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας, αντίστοιχα.

Η MPS, ειδικότερα, θα αντιμετωπίσει ένα δύσκολο μέλλον. Η τράπεζα με έδρα την Τοσκάνη γλίτωσε ένα σχέδιο διάσωσης της κυβέρνησης στη διάρκεια του καλοκαιριού, όταν ο Ρέντσι συνέταξε την τελευταία στιγμή ένα σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης 5 δις ευρώ με την JPMorgan και την Mediobanca, μια ιταλική τράπεζα επενδύσεων. Η επιτυχία της επιχείρησης εξαρτάται τώρα από την έκβαση του δημοψηφίσματος.

Σε ένα έγγραφο που υποβλήθηκε στους μετόχους της τράπεζας κατά την τελευταία συνάντησή τους στη Σιένα στις 24 Νοεμβρίου και έχει στην κατοχή του το POLITICO, η τράπεζα της Τοσκάνης αναφέρει: "Η ανατροφοδότηση που δίνεται από τις τράπεζες που επιβλέπουν τη λειτουργία ανακεφαλαιοποίησης τονίζει τη σημαντική έλλειψη των θεσμικών επενδυτών να λάβουν σημαντικές αποφάσεις που αφορούν επενδύσεις σε ιταλικές επιχειρήσεις, προτού γίνει γνωστό το αποτέλεσμα του συνταγματικού δημοψηφίσματος".

Σύμφωνα με πηγές, η JPMorgan και η Mediobanca έχουν διατηρήσει το δικαίωμα να υπαναχωρήσουν σε περίπτωση οποιασδήποτε πολιτικού ή οικονομικού γεγονότος που θα έθετε σε κίνδυνο την επιτυχία της προσπάθειας ανακεφαλαιοποίησης. Εν τω μεταξύ, η σχεδόν πτωχευμένη τράπεζα-δανειστής της Ιταλίας έχει παλέψει για να προσελκύσει άλλους επενδυτές. Πηγές λένε ότι η Qatar Investment Authority, ένα κυβερνητικό fund, θα μπορούσε να συνεισφέρει 1 δις ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση, αλλά δεν θα δεσμευτεί μέχρι να είναι γνωστό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Αν οι ιδιώτες επενδυτές αποχωρήσουν, η MPS θα αντιμετωπίσει πιθανόν μια πιο σκληρή διαδικασία "ψηφίσματος" με βάση τους κανόνες της ΕΕ, η οποία θα αναγκάσει τους μετόχους και τους ομολογιούχους, συμπεριλαμβανομένων πολλών μικροεπενδυτών, να υποστούν μεγάλες απώλειες. Μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν πολιτικά τοξική στην Ιταλία και θα δώσει φτερά στο αντισυστημικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων, τροφοδοτώντας ευρωσκεπτικισμό σε μια εποχή που οι Βρυξέλλες αγωνίζονται να συγκρατήσουν το κύμα του λαϊκισμού σε όλη την ήπειρο.

Ο ιδρυτής του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, ο κωμικός Μπέπε Γκρίλο, ζήτησε δημοψήφισμα για την παραμονή στο ενιαίο νόμισμα. Το ιταλικό σύστημα δεν επιτρέπει στους ψηφοφόρους να εκφράσουν τη γνώμη τους σχετικά με τις διεθνείς συμφωνίες, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τουλάχιστον το 30 τοις εκατό των Ιταλών ευνοούν την επιστροφή στην λιρέτα.

Η αποτυχία εξυγίανση της MPS θα μπορούσε επίσης να θέσει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της UniCredit για την προσέλκυση επενδυτών για το δικό της σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης των 10- 13 δις ευρώ, το τέταρτό της μέσα σε πέντε χρόνια. Ενώ λίγοι επενδυτές πιστεύουν ότι η μόνη συστημική σημαντική τράπεζα της Ιταλίας θα καταλήξει να έχει έλλειψη ρευστότητας, η πράξη θα γίνει αναμφισβήτητα πιο δύσκολη και δαπανηρή.

"Ο Ρέντσι ήταν ο πρώτος άνθρωπος που δεν κατάφερε να κατανοήσει τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται η χώρα, συνδέοντας το δημοψήφισμα με την τύχη της κυβέρνησής του", δήλωσε ένα πρόσωπο που γνωρίζει τα σχέδια της τράπεζας.

Οι προοπτικές για τις λύσεις της αγοράς για τα προβλήματα των έξι άλλων μικρότερων τραπεζών θα φαίνονται εξίσου ζοφερές. Σίγουρα, δεν συμφωνούν όλοι οι επενδυτές ότι η αποτυχία του δημοψηφίσματος θα σημάνει απαραιτήτως το τέλος της συμφωνίας. Ένας τραπεζίτης που εμπλέκεται στις συζητήσεις μεταξύ των τραπεζών και των επενδυτών, που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος καθώς οι συζητήσεις έγιναν ιδιωτικά, χαρακτήρισε την επιτυχία του δημοψηφίσματος ως "αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη" για να επιτύχει η αύξηση κεφαλαίου της MPS.

Και μερικοί αναλυτές του κλάδου - συμπεριλαμβανομένου και του οίκου αξιολόγησης S&P - λένε ότι δεν πιστεύουν πως το δημοψήφισμα θα επηρεάσει την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, εκτός και αν οδηγήσει σε σημαντική αντιστροφή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. "Είναι μια λογική εικασία, ότι πολύ λίγα θα αλλάξουν σε βασικά οικονομικά μεγέθη της Ιταλίας μετά τις 5 Δεκεμβρίου, ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει το δημοψήφισμα", δήλωσε ο Μάρκο Σονσίνι, των συμβούλων δημοσίων υποθέσεων Telos. "Αυτό δεν θα είναι το χάος. Απλά δημοκρατία".

Η αντικατάσταση του Ρέντσι με μια κυβέρνηση τεχνοκρατών -με την προοπτική νέων εκλογών στο τέλος του 2017 ή στις αρχές του 2018- θα μπορούσε να χαλαρώσει τους φόβους. "Αν ο Ρέντσι αποχωρήσει και σχηματιστεί μια υπηρεσιακή κυβέρνηση με επικεφαλής, ας πούμε, τον νυν υπουργό Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν, είναι πιθανό ότι οι διεθνείς επενδυτές θα συνεχίσουν να ενδιαφέρονται", δήλωσε ο Αλμπέρτο Γκάλο, επικεφαλής της μακροοικονομικής στρατηγικής σε Algebris Investments στο Λονδίνο. Ένα πράγμα είναι σίγουρο. Όπως είπε και ο Παντοάν σε συνέντευξη Τύπου στη Ρώμη τη Δευτέρα, "στις διεθνείς αγορές δεν αρέσει η αβεβαιότητα". Αν το δημοψήφισμα του Ρέντσι αποτύχει, πολύ λίγα θα είναι σίγουρα για την ιταλική οικονομία.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα