Η Τουρκία στα άκρα εξαιτίας του Ερντογάν

Εάν όντως χρειάζεται απόδειξη ότι οι εκλογές από μόνες τους δεν κάνουν μια δημοκρατία, η περίπτωση της Τουρκίας φαίνεται να παρέχει ένα κλασικό παράδειγμα. Οι Τούρκοι πηγαίνουν προς τις δεύτερες εθνικές εκλογές τους μέσα σε πέντε μήνες την Κυριακή. Τα ταραχώδη γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων δεν δείχνουν φυσικά τις παραλλαγές ενός υγιούς δημοκρατικού συστήματος, αλλά μάλλον τις αιματηρές ταραχές ενός δεσποτισμού σε στυλ

Στις κυρίως κουρδικές νοτιοανατολικές πόλεις, υψώνονται καπνοί από τις μάχες στα εγκαταλελειμμένα κτίρια, τανκς πολιορκούν διαλυμένες γειτονιές και «απελευθερωμένες ζώνες» επανδρώνονται από μασκοφόρους που κρατούν καλάσνικοφ. Μια πλήρους κλίμακας εξέγερση τείνει σε εμφύλιο πόλεμο, ενώ οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης χαρακτηρίζονται τρομοκράτες και οι συγκεντρώσεις τους κινδυνεύουν από βομβιστές αυτοκτονίας ακόμα και στην πρωτεύουσα.

Πολλές από αυτές τις εικόνες το μεγαλύτερο μέρος του λαού δεν τις βλέπει εξαιτίας ενός αδιάψευστου συμπτώματος του δεσποτισμού: ένα αδυσώπητο φίμωτρο έχει μπει στα μέσα ενημέρωσης. Μόλις αυτή την εβδομάδα η κυβέρνηση μειοψηφίας του κόμματος AK σιώπησε δια της βίας τα τελευταία σημαντικά κανάλια στην τηλεόραση, που ανήκουν στον ανεξάρτητο όμιλο Koza Ipek. Η αστυνομία κατέλαβε τις εγκαταστάσεις μαζικά και συνέλαβε μερικούς δημοσιογράφους. Η κυριότητα περιήλθε σε ένα φιλικό προς το ΑΚΡ συμβούλιο επιτρόπων, όπως συνέβη στο παρελθόν και σε άλλες πολύ κρίσιμες επιχειρήσεις μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπως η δημοφιλής εφημερίδα Sabah.

Οι επερχόμενες εκλογές δεν υπόσχονται ανακούφιση. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ισορροπία των ψήφων μεταξύ των κομμάτων δεν θα αλλάξει αρκετά για να σπάσει το σημερινό αδιέξοδο που προέκυψε από τις εκλογές της 7ης Ιουνίου. Εκείνη την εποχή, ο ίδιος ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προειδοποίησε ότι η χώρα χρειάζεται ένα σαφές αποτέλεσμα και έναν ισχυρό ηγέτη. Αυτό ερμηνεύθηκε από κάποιους ως ένα είδος απειλής, την οποία τα γεγονότα έχουν επιβεβαιώσει.

Σε αυτές τις εκλογές, το φιλοκουρδικό HDP κέρδισε περίπου το 13 τοις εκατό των ψήφων, αναγκάζοντας έτσι το κοινοβουλευτικό κόμμα του Ερντογάν να πρέπει να σχηματίσει συνασπισμό. Τον οποίο και απέτυχε να σχηματίσει. Στο ακόλουθο κενό εξουσίας, το ΑΚΡ συνέχισε να κυβερνά εξ ορισμού, σε ένα εντελώς πρωτόγνωρο και αντισυνταγματικό μεσοδιάστημα κατά το οποίο η κυβέρνηση φαίνεται να ξεφεύγει και να διαιρεί περαιτέρω την χώρα, αν μη τι άλλο αναθεματίζοντας έντονα την κουρδική πολιτική τάξη, ως βιτρίνα για να αναβιώσει η εξέγερση του PKK, της παράνομης τρομοκρατικής ομάδας, στα νοτιοανατολικά. Ταυτόχρονα, η Άγκυρα ξεκίνησε μια εκστρατεία αεροπορικών βομβαρδισμών εναντίον των Κούρδων στη Συρία που πολεμούν το ISIL. Με τη σειρά του, το ISIL διεξήγαγε μια πολύ δημόσια εκστρατεία τρόμου εναντίον κουρδικών πολιτικών στόχων εντός της Τουρκίας, προφανώς χωρίς να περιορίζεται από το κράτος.

Χωρίς καμιά αμφιβολία, η μάλλον διαφανής εκστρατεία σε στυλ Άσαντ του Ερντογάν, να πολώσει τη χώρα, είχε σκοπό να στερεώσει την ετυμηγορία για τις νέες αιφνιδιαστικές εκλογές τις οποίες ζήτησε. Έχει καταφύγει σε κάθε λαϊκίστικο τέχνασμα που έχει στη διάθεσή του για να ολοκληρώσει το σχέδιό του. Την Τρίτη, βομβάρδισε εκ νέου τη συριακή κουρδική πολιτοφυλακή YPG. Η επίσημη Στατιστική Υπηρεσία της κυβέρνησης, η TUIK, έχει προβλέψει ψευδώς ότι οι Τούρκοι θα είναι, κατά κεφαλήν, πλουσιότεροι κατά 10.000 δολ. το 2015.

Ο Ερντογάν διαδίδει ότι έκανε πολλά μεγάλα κατασκευαστικά έργα, όπως ένα νέο αεροδρόμιο στην Κωνσταντινούπολη, μια τρίτη γέφυρα στον Βόσπορο και άλλα παρόμοια. Έχει εντείνει την ισχυρή ρητορική του για να δείξει την αποφασιστικότητά του μέσα στο χάος που δημιούργησε. Ο ίδιος επιτέθηκε κατά των αρχηγών των κομμάτων της αντιπολίτευσης οι οποίοι αρνήθηκαν να επισκεφθούν το μεγαλοπρεπές παλάτι του, λέγοντας: «Μακάρι πέτρες τόσο μεγάλες όσο το ‘παράνομο παλάτι’ να πέσουν στα κεφάλια σας... αργά ή γρήγορα θα έρθετε σαν αρνιά. Δεν έχετε άλλη επιλογή». Όλα αυτά, ενώ κατέχει μία θέση που απαιτείται ειδικά από το σύνταγμα να αποφεύγει την πολιτική στράτευση.

Πράγματι, φαινόταν ότι υπήρχε μια στιγμή που το ΑΚΡ είχε καταλήξει σε μια συμβιβαστική λύση με την κύρια αντιπολίτευσης του CHP, αλλά ο ίδιος ο Ερντογάν την απέρριψε, εμπιστευόμενος περισσότερο τα δικά του πολιτικά πυροτεχνήματα για να πραγματοποιήσει την απαραίτητη στροφή της κοινής γνώμης. Το παιχνίδι, όπως και οι περισσότεροι παρατηρητές συμφωνούν, περιστρέφεται γύρω από το σχέδιο του Ερντογάν για να συγκεντρώσει αρκετές ψήφους ώστε να μετατοπίσει την έδρα της εξουσίας στην Προεδρία, την οποία καταλαμβάνει.

Όπως σημειώνουν οι πολιτικοί αναλυτές, μόνο αν η ψήφος του AKP πέσει κάτω από το σημερινό 40 τοις εκατό ο Ερντογάν θα ταπεινωθεί αρκετά για να σχηματίσει έναν συνασπισμό με τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Είναι πιθανό, δυστυχώς, να το πράξει με το εθνικιστικό ΜΗΡ, κάτι που θα χωρίσει τη χώρα ακόμη περισσότερο, ευθυγραμμίζοντας τους σουνίτες εθνικιστές εναντίον των κοσμικών και των μειονοτικών ομάδων.

Το πώς θα βγει η Τουρκία από την επακόλουθη πόλωση, αν βγει, μπορεί να το μαντέψει ο καθένας, ειδικά σε μια εποχή που ο στρατός δεν είναι πλέον ουδέτερος, αλλά πολιτικώς εξαρτημένος, αφού αποκεφαλίστηκε από αβάσιμες διώξεις κατά τα τελευταία χρόνια. Όπως έχουν τα πράγματα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ποσοστό του ΑΚΡ έχει αυξηθεί σε μόλις κάτω από 42 τοις εκατό, το οποίο οδηγεί, αν είναι δυνατόν, σε μια πιο καταστροφική κατάληξη. Θα αισθάνεται δικαιωμένος από την άνοδο στην υποστήριξη των ψηφοφόρων. Θα αισθανθείτε επίσης δικαιολογημένος, θεωρώντας ότι οι πολιτικές πόλωσης του έχουν πετύχει και θα επιμείνει σε αυτές.

Πολλοί φοβούνται ότι ο Ερντογάν θα κηρύξει κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης και θα συνεχίσει να αποφασίζει μονομερώς με τον στρατό έως ότου διατάξει και άλλες αιφνιδιαστικές εκλογές. Ήδη, υπάρχουν πολλοί φόβοι για νοθεία. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι αυτό το Σαββατοκύριακο του bank-holiday, και η Παρασκευή επίσης θα είναι μια ελεύθερη μέρα. Οι επικριτές πιστεύουν ότι πρόκειται για μια πολιτική απόφαση, καθώς πολλοί περισσότεροι κοσμικοί μορφωμένοι ψηφοφόροι από ότι ψηφοφόροι του ΑΚΡ είναι πιθανό να απολαύσουν τις τελευταίες ζεστές μέρες και να αγνοήσουν την ψήφο. Ισχυρίζονται επίσης ότι η Άγκυρα αποφάσισε να αλλάξει την θερινή ώρα όχι το περασμένο Σαββατοκύριακο αλλά την ημέρα της ψηφοφορίας, ώστε να εκμεταλλευτεί την ψηφιακή σύγχυση στα ηλεκτρονικά συστήματα καταμέτρησης των ψήφων.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση διέταξε τα εκλογικά κέντρα να μετακομίσουν και να συγχωνευθούν σε κουρδικές περιοχές, για λόγους ασφαλείας, το οποίο πολλοί θεωρούν ως ένα τέχνασμα για να επισκιάσουν τις κουρδικές ψήφους σε εκλογικά τμήματα. Προβλέποντάς το αυτό, λαϊκές ομάδες της κοινωνίας των πολιτών έχουν οργανώσει να καταγράψουν την εκλογική διαδικασία. Σε απάντηση, τα κυβερνητικά κανάλια ήταν γεμάτα με συζητήσεις την Πέμπτη, ότι οι εν λόγω καταγραφές ήταν απλώς τρομοκρατικά μέτωπα. Στο τρέχον κλίμα, οι εθελοντές είναι πιθανό να δεχθούν επίθεση και είναι εξίσου πιθανό να μην εμφανιστούν.

Με το εκλογικό αποτέλεσμα και τις συνέπειές του τόσο καλά έτοιμες για διαφορά λίγων ποσοστιαίων μονάδων, σταδιακές συγκαταβάσεις όπως αυτές μπορούν τελικώς να καθορίσουν εάν η Τουρκία θα γυρίσει την πλάτη στην άβυσσο ή θα ακολουθήσει ένα καταστροφικό περιφερειακό σχέδιο. Με λίγα λόγια, οι εκλογές της Κυριακής θα είναι ιστορικές - ειδικά αν δεν υπάρχουν και πολλές αλλαγές.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα