Η Πολωνία "στο δρόμο προς την απολυταρχία", λέει ο Πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου

Ο απερχόμενος πρόεδρος του ανώτερου συνταγματικού δικαστηρίου της Πολωνίας κατηγόρησε το κυβερνών δεξιό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) για μια συστηματική προσπάθεια να καταστρέψει την εποπτεία της κυβερνητικής δραστηριότητας, λέγοντας ότι η χώρα βαδίζει "στο δρόμο προς την απολυταρχία". Η αποχώρηση του καθηγητή Αντρέι Ρζεπλίνσκι, του οποίου η θητεία λήγει σήμερα, αναμένεται να ανοίξει το δρόμο στο PiS να αναλάβει τον έλεγχο των πιο σημαντικών θεσμών της Πολωνίας στην εκτελεστική εξουσία.

Η λήξη της θητείας του Ρζεπλίνσκι έρχεται εν μέσω ενδείξεων

για τη πιο σοβαρή πολιτική κρίση στην Πολωνία από όταν το PiS κέρδισε τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές το 2015.

Οι διαδηλωτές την Παρασκευή το βράδυ προσπάθησαν να εισβάλουν στο κτίριο του κοινοβουλίου, αφού προηγουμένως η κυβέρνηση προσπάθησε να περιορίσει την πρόσβαση των μέσων ενημέρωσης στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Βουλευτές της αντιπολίτευσης κατηγορούν του βουλευτές του PiS ότι εκμεταλλεύονται τις παράνομες ψηφοφορίες εκτός του κοινοβουλίου, μετά την αποβολή ενός βουλευτή της αντιπολίτευσης επειδή διαμαρτυρήθηκε κατά των περιορισμών των μέσων ενημέρωσης και των ηγετών της αντιπολίτευσης που κατέλαβαν το κοινοβουλευτικό βάθρο σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν στη Βαρσοβία και σε άλλες πόλεις τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου.

Μιλώντας στον Guardian, ο Ρζεπλίνσκι υπερασπίστηκε τις προσπάθειές του να διατηρήσει την ανεξαρτησία του δικαστηρίου, το οποίο αποφαίνεται σχετικά με τη συνταγματικότητα της νομοθεσίας και των αποφάσεων που λαμβάνονται από τις κρατικές αρχές. Είπε ότι η άρνηση της κυβέρνησης να αναγνωρίσει τη νομιμότητα σε μια σειρά από αποφάσεις του δικαστηρίου απειλεί να "δημιουργήσει ένα διπλό νομικό σύστημα, με κάποιους δικαστές να υποστηρίζουν τις αποφάσεις μας, και άλλους όχι. Οι δικαστές πραγματικά δεν ξέρουν ποιος είναι ο νόμος, και χωρίς αυτό, σε ένα ευρωπαϊκό σύστημα, τα δικαστήρια δεν μπορούν να λειτουργήσουν".

Το PiS έχει εμπλακεί σε μια αντιπαράθεση με το συνταγματικό δικαστήριο από τότε που ο Αντρέι Ντούντα, ο πρόεδρος της χώρας που ακολουθεί τη γραμμή του PiS, αρνήθηκε πέρυσι να ορκίσει πολλούς δικαστές που διορίστηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση και όρισε πέντε νέους δικούς του. Τρεις αποκλείστηκαν ως αντισυνταγματικοί. Το ελεγχόμενο από το PiS κοινοβούλιο έχει επίσης περάσει οκτώ ξεχωριστά κομμάτια της νομοθεσίας σχετικά με το ρόλο και τη λειτουργία του συνταγματικού δικαστηρίου, η πλειοψηφία των οποίων, όπως υποστηρίζουν οι επικριτές του, φαίνεται να έχει σχεδιαστεί για να ελαχιστοποιήσει την δυνατότητα του δικαστηρίου να θέσει υπόλογη την κυβέρνηση και να μεγιστοποιήσει τη δική του επιρροή στους υποψηφίους της κυβέρνησης.

"Ο στόχος της νομοθεσίας είναι να καταστρέψει το δικαστήριο, ώστε να διαλυθεί, να δημιουργήσει ένα είδος ιδιωτικού Συμβουλίου για τον 'αγαπημένο ηγέτη' μας", δήλωσε ο Ρζεπλίνσκι, αναφερόμενος στον Γιάροσλαβ Καζίνσκι, ηγέτη του PiS. Σε μια συγκέντρωση των υποστηρικτών του νωρίτερα αυτό το έτος ο Καζίνσκι, ο οποίος θεωρεί ότι το συνταγματικό δικαστήριο συμβαδίζει με τη φιλελεύθερη αντιπολίτευση, περιέγραψε το δικαστήριο ως "το προπύργιο όλων των κακών στην Πολωνία", και υποστήριξε ότι η βούληση του έθνους, όπως που την ενσαρκώνει το κυβερνών κόμμα, υπερβαίνει τα κράτος δικαίου. "Σε μια δημοκρατία, η κυρίαρχη δύναμη είναι οι άνθρωποι, οι εκπρόσωποι τους στο κοινοβούλιο και, στην περίπτωση της Πολωνίας, ο εκλεγμένος πρόεδρος", δήλωσε ο Καζίνσκι. "Αν θέλουμε να έχουμε ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου, χωρίς κρατική εξουσία, συμπεριλαμβανομένου του συνταγματικού δικαστηρίου, μπορεί να αγνοήσουμε τη νομοθεσία".

Το αδιέξοδο οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο κυρώσεων για αυτό που έχει περιγράψει ως μια "συστημική απειλή για το κράτος δικαίου στην Πολωνία". Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο Ντόναλντ Τουσκ, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας, ζήτησε από τις πολωνικές αρχές να σεβαστούν το σύνταγμα. "Οι πολίτες, το δίκαιο και η ηθική θέτουν όρια στην κυβέρνηση, όχι το αντίστροφο. Όπως γνωρίζουμε από την εμπειρία μας, μια δημοκρατία χωρίς σεβασμό στο ήθος, τον πολιτισμό και τις συμβάσεις γρήγορα εκφυλίζεται στο αντίθετο" είπε ο Τουσκ σε συνέντευξη Τύπου στην πόλη Βρότσλαβ.

Η στάση του Καζίνσκι προς το συνταγματικό δικαστήριο μπορεί να οφείλεται στην εμπειρία του ως πρωθυπουργός στα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν το δικαστήριο προκάλεσε μια σειρά από ήττες σε μια βραχύβια κυβέρνηση συνασπισμού υπό το PiS. "Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι είναι το Συνταγματικό Δικαστήριο ταπείνωσε τον Καζίνσκι την τελευταία φορά που το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνης ήταν στην εξουσία, μεταξύ του 2006 και του 2007" σχολιάζει ο Γιάζεκ Κουτσάρζικ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοσίων Υποθέσεων της Πολωνίας. "Είναι αυτονόητο ότι αυτή τη φορά, θα επιχειρήσει να το αναλάβει από την αρχή."

Στην Πολωνία, οι αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν φαίνεται να έχουν νομική ισχύ έως ότου να εκτυπωθούν στην επίσημη εφημερίδα, η οποία παράγεται από ένα τυπογραφείο που ελέγχεται από την κυβέρνηση. Τον Μάρτιο, το δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική τη μεταρρύθμιση στο δικαστήριο που θα είχε δώσει περισσότερη δύναμη στους υποψηφίους του PiS και ανάγκασε το δικαστήριο να εξετάσει περιπτώσεις με χρονολογική σειρά, παρεμποδίζοντας την ικανότητά του να ελέγχει την κυβερνητική δραστηριότητα. Αλλά η πρωθυπουργός Μπεάτα Μαρία Σίντλο έκτοτε αρνήθηκε να τυπώσει την απόφαση, υποστηρίζοντας ότι η απόφαση δεν είχε ληφθεί σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία. "Όταν μια απόφαση δεν έχει δημοσιευθεί, διαλύεται το νομικό σύστημα", δήλωσε ο Ρζεπλίνσκι. Η κυβέρνηση έχει έκτοτε αρνηθεί να τυπώσει πολλές αποφάσεις που εκδίδονται από το δικαστήριο.

Όταν νωρίτερα αυτό το μήνα οι δικαστές του δικαστηρίου συγκεντρώθηκαν για να ψηφίσουν για την αντικατάσταση του Ρζεπλίνσκι, τρεις δικαστές που διορίστηκαν από την παρούσα κυβέρνηση επικαλέστηκαν ασθένεια, αρνούμενη την απαρτία. Η κυβέρνηση απάντησε με το πέρασμα νομοθεσίας που επιτρέπει στον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό να διορίσουν νέο πρόεδρο του δικαστηρίου σε προσωρινή βάση.

theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα