Η Γαλλία φλερτάρει με μια επανάσταση της ελεύθερης αγοράς

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να αμφισβητούμε το κατά πόσον μια εκλογική νίκη του Φρανσουά Φιγιόν θα φέρει μια αποφασιστική ρήξη με το παρελθόν, σχολιάζει ο Simon Nixon.

Οι Γάλλοι πάντα υπερηφανεύονταν ότι κάνουν τα πράγματα διαφορετικά. Τώρα που ο υπόλοιπος κόσμος φαίνεται να γυρίζει την πλάτη του στην παγκοσμιοποίηση, είναι η Γαλλία έτοιμη να ενστερνιστεί τον νεοφιλελευθερισμό;

Ο Φρανσουά Φιγιόν, νικητής των προκριματικών των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικάνων

και πλέον το υποτιθέμενο φαβορί για να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους, είναι ένας αμετανόητος θαυμαστής της Μάργκαρετ Θάτσερ, που υπόσχεται ριζική αναδιοργάνωση του κράτους. Ο Φιγιόν βάσισε την εκστρατεία για την υποψηφιότητα του κόμματός του σε μια πλατφόρμα που περιελάμβανε μια υπόσχεση να μειώσει 500.000 θέσεις εργασίας στο δημόσιο τομέα, να μειώσει δραστικά τις δημόσιες δαπάνες κατά 100 δις ευρώ, να κόψει τους εταιρικούς φόρους και να καταστρέψει την περιβόητη 35ωρη εργάσιμη εβδομάδα της Γαλλίας. Επιπλέον, λέει ότι αν εκλεγεί θα το πράξει μέχρι το Σεπτέμβριο.

Αν η Γαλλία είναι πραγματικά έτοιμη για μια επανάσταση της ελεύθερης αγοράς, πολλοί θα έλεγαν ότι η στιγμή έχει φτάσει εδώ και καιρό. Η χώρα έχει αποδειχθεί ανθεκτική στις οικονομικές διορθώσεις για περισσότερα από 30 χρόνια. Ενώ οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο απελευθέρωσαν τις οικονομίες τους υπό τον Ρόναλντ Ρίγκαν και την Θάτσερ αντίστοιχα, η Γαλλία στράφηκε προς την αριστερά υπό τον Φρανσουά Μιτεράν. Όταν η Γερμανία αναθεώρησε το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, η Γαλλία απέτυχε να ακολουθήσει. Το αποτέλεσμα είναι μια οικονομία στην οποία το κράτος δαπανά το 57% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, εκ του οποίου περισσότερο από το ήμισυ αποτελείται από την κοινωνική πρόνοια και άλλες μεταφορές.

Εν τω μεταξύ, ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης της Γαλλίας εκτιμάται ευρέως σε λιγότερο από 1% ετησίως, που πραγματοποιήθηκε πίσω από μια άκαμπτη αγορά εργασίας, η οποία αποθαρρύνει τις επενδύσεις και είναι από τις χαμηλότερες ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή οικονομία. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να αναρωτηθούμε αν αυτές οι εκλογές θα φέρουν την αποφασιστική ρήξη με το παρελθόν - τη ρήξη που έχει τόσο συχνά υποσχεθεί αλλά ποτέ δεν παρέδωσε αν μη τι άλλο το πρώην αφεντικό του Φιγιόν, ο πρώην πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί.

Ο πρώτος είναι ότι η Γαλλία του 2016 διαφέρει πολύ από την Βρετανία του 1979, όταν δεν μάζευαν τα σκουπίδια, οι νεκροί έμεναν άταφοι και η οικονομία ήταν "ανάπηρη" από τις απεργίες που περιόριζαν την εργασία σε μια εβδομάδα τριών ημερών. Εκείνη την εποχή, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έπρεπε να ζητήσει βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Σε αντίθεση, η γαλλική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 1,4% φέτος. Οι δημόσιες υπηρεσίες της μπορεί να είναι αναποτελεσματικές αλλά απολαμβάνουν υψηλή δημόσια υποστήριξη. Και χάρη στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγοράς ομολόγων, η Γαλλία δεν βρίσκεται υπό την πίεση της αγοράς. Με λίγα λόγια, αντιμετωπίζει μικρή εσωτερική ή εξωτερική πίεση για μεταρρυθμίσεις.

Δεύτερον, ο Φιγιόν δεν διαθέτει το είδος των λεπτομερών σχεδίων για τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα που η Θάτσερ, τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας, μπορούσε να φέρει στην κυβέρνηση το 1979. Δεν υπάρχει δίκτυο "δεξαμενών σκέψης" που παράγουν υψηλής ισχύος σχέδια για μια επανάσταση βασισμένη στην οικονομία της προσφοράς.

Το σχέδιο του Φιγιόν να συρρικνωθεί ο δημόσιος τομέας μπορεί να έχει νόημα για μια χώρα που απασχολεί 90 δημόσιους υπαλλήλους για κάθε 1.000 κατοίκους, σε σύγκριση με μόλις 50 στη Γερμανία. Αλλά το σχέδιό του στηρίζεται σε πάγωμα των προσλήψεων και όχι σε μεταρρυθμίσεις του τρόπου με τον οποίο παρέχονται οι δημόσιες υπηρεσίες. Για να πετύχει τους στόχους του, ο Φιγιόν θα πρέπει να δεσμευτεί να μην αντικαταστήσει εννέα στους 10 συνταξιούχους του δημόσιου τομέα για περίοδο πέντε ετών, κάτι που πολλοί παρατηρητές θεωρούν απίθανο.

Τρίτον, οι επικριτές λένε ότι η πρόταση του Φιγιόν αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει ένα βασικό πρόβλημα στη γαλλική κοινωνία: τον αυξανόμενο διαχωρισμό ανάμεσα στους "insiders" και τους "outsiders". Το γαλλικό κρατικιστικό μοντέλο έχει παραδοσιακά δώσει προτεραιότητα στα ισχυρά συμφέροντα, όπως στους εργαζόμενους στο δημόσιο, τις μεγάλες εταιρείες, τα μέλη των συνδικάτων και των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας οι οποίοι τείνουν να είναι δικαιούχοι των ιδιαίτερα προστατευόμενων συμβάσεων αορίστου χρόνου έναντι στα συμφέροντα των αυτοαπασχολούμενων, των μικρών και μεσαίων μεγέθους επιχειρήσεων και των νεότερων εργαζομένων οι οποίοι συχνά αναγκάζονται να καταφεύγουν σε επισφαλείς συμβάσεις ορισμένου χρόνου.

Πρωταρχικός στόχος του Φιγιόν είναι τα φορολογικά μέτρα. Αυτό μπορεί να έχει επίδραση στη συντηρητική βάση του κόμματός του που αισθάνεται ότι έχει υπερφορολογηθεί, αλλά χωρίς ριζική αναδιοργάνωση των εργατικών νόμων και της ευημερίας, θα κάνει ελάχιστα για να ενισχύσει τις ευκαιρίες ζωής των αλλοτριωμένων ξένων.

Αυτό οδηγεί σε μια τέταρτη ανησυχία: αν το σχέδιο του Φιγιόν είναι πολιτικά εμπορεύσιμο -ή ακόμα και παραδοτέο. Κάποιοι στο ίδιο του το κόμμα φοβούνται ότι το σχέδιό του θα μπορούσε να ανοίξει πολιτικό χώρο σε έναν κεντρώο υποψήφιο στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας στις προεδρικές εκλογές την ερχόμενη άνοιξη, είτε από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ανάλογα με τον ποιον θα επιλέξει ως υποψήφιό του, είτε τον πρώην Υπουργό Οικονομικών Εμανουέλ Μακρόν, που έφυγε από την κυβέρνηση για να είναι ανεξάρτητος υποψήφιος, βασίζοντας την εκστρατεία τους στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Η υποψηφιότητα του Φιγιόν θα μπορούσε ακόμη και να οδηγήσει τους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα στην αγκαλιά του Εθνικού Μετώπου και τη Μαρίν Λεπέν στο δεύτερο γύρο των εκλογών. Άλλοι φοβούνται ότι η προτεινόμενη θεραπεία-σοκ του Φιγιόν μετά τις εκλογές θα προκαλέσει το είδος των απεργιών του δημόσιου τομέα που σκότωσαν τις προηγούμενες προσπάθειες αναμόρφωσης.

Εν τω μεταξύ, τα σχέδια του Φιγιόν είναι σίγουρο ότι θα συναντήσουν αντίσταση από τις Βρυξέλλες. Βάσει των υπολογισμών του, οι προτεινόμενες φορολογικές περικοπές του θα οδηγήσουν σε έλλειμμα 4,7% του ΑΕΠ το 2017, πολύ πάνω από το στόχο του 2,7% που το Παρίσι έχει συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του τρέχοντος έτους. Ο Φιγιόν υποστηρίζει ότι οι Βρυξέλλες θα του επέτρεπαν αυτή η δημοσιονομική ευελιξία να αντικατοπτρίζει τις προτεινόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις του. Αλλά οι Βρυξέλλες έχουν ήδη δώσει δύο φορές παράταση της προθεσμίας για να μειώσει το Παρίσι το έλλειμμά του κάτω από το 3%. Χωρίς βαθιές μεταρρυθμίσεις που υπερβαίνουν κατά πολύ την απλή πρόσληψη και το πάγωμα πληρωμών, είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί να κάνει κάτι τέτοιο για τρίτη φορά.

Αν ο Φιγιόν σκέφτεται σοβαρά να αλλάξει τη Γαλλία, χρειάζεται πρώτα ένα αξιόπιστο σχέδιο.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα