Γιατί πρέπει να ανησυχούμε για το χρέος της Κίνας και όχι για τις μετοχές της

Αν η χρηματιστηριακή φούσκα και η συντριβή ήταν τα μόνο προβλήματα της Κίνας, ο κίνδυνος μπορεί να μην ήταν τόσο μεγάλος, σχολιάζει ο Noah Smith, επίκουρος καθηγητής Οικονομικών στο Stony Brook University.

Η χρηματιστηριακή αγορά της Κίνας συντρίβεται και πάλι. Μετά από δύο ημέρες, αυτή την εβδομάδα, με μεγάλη και γρήγορη πτώση των τιμών - στην τελευταία εκ των οποίων η διαπραγμάτευση έκλεισε μόλις λίγα λεπτά αφού άνοιξε- οι κινεζικές μετοχές επέστρεψαν

στα χαμηλά που ήταν στα μέσα του 2015. Η δέσμη των κυβερνητικών μέτρων που η κινεζική κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει για να στηρίξει τις αγορές της μετά τη μεγάλη βουτιά του περασμένου έτους φαίνεται πως ανέβαλε μόνο περαιτέρω πτώσεις, παρά τις εμπόδισε.

Οι χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ έχουν επίσης πέσει πολύ, πιθανώς ως αποτέλεσμα της κινεζικής πτώσης. Ίσως οι επενδυτές να περίμεναν πως οι αμερικανικές εταιρείες θα βγάλουν μια περιουσία πουλώντας στην κινεζική αγορά. Ή ότι ίσως επενδυτές που χρησιμοποίησαν τη μόχλευση, που έχουν πληγεί από την κινεζική συντριβή, πωλούν τις μετοχές των ΗΠΑ για να κρατήσουν τη συνολική μόχλευση χαμηλά. Ίσως οι συντριβές μεγάλων χρηματιστηριακών αγορών να παράγουν κύματα αδικαιολόγητης απαισιοδοξίας.

Όποια και αν είναι η αιτία για την πρόσφατη ρευστοποίηση, το μεγάλο ερώτημα είναι τι σημαίνει η κατάρρευση του χρηματιστηρίου για την κινεζική οικονομία. Για περισσότερο από μια δεκαετία, η κινεζική οικονομία υπήρξε η κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ανάπτυξης, οπότε αν ανακοπεί, οι χώρες που εξαρτώνται από το εμπόριο με την Κίνα μπορεί να βρεθούν σε μια σοβαρή ύφεση. Αν η επιβράδυνση είναι μόνο ήπια, ο κίνδυνος είναι προφανώς λιγότερο δυσοίωνος.

Αν η χρηματιστηριακή φούσκα και η συντριβή ήταν τα μόνο προβλήματα της Κίνας, ο κίνδυνος μπορεί να μην ήταν τόσο μεγάλος. Η έρευνα δείχνει ότι οι φούσκες είναι λιγότερο επιβλαβείς για την πραγματική οικονομία όταν αφορούν ως επί το πλείστον ίδια κεφάλαια και όχι το χρέος. Οι συντριβές χρέους πλήττουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα, δημιουργώντας μεγάλες υφέσεις που χρειάζεται χρόνια για να διορθωθούν. Οι συντριβές ιδίων κεφαλαίων, εν τω μεταξύ, απλώς μειώνουν τον χρηματιστηριακό πλούτο. Ένα καλό παράδειγμα μιας φούσκας τίτλων που δεν ήταν πολύ επιβλαβής, ήταν αυτό στα τέλη του 1990 στις ΗΠΑ, με την άνθηση των dot-com. Όταν τελείωσε, οι τιμές των μετοχών είχαν καταστραφεί, αλλά η συντριβή οδήγησε μόνο σε ήπια ύφεση.

Το πρόβλημα με την Κίνα είναι ότι το χρηματιστηριακό κραχ μοιάζει να είναι μόνο το πιο ορατό σημάδι μιας πολύ βαθύτερης και ευρύτερης στρέβλωσης στις χρηματοοικονομικές αγορές της χώρας. Οι κινεζικές τιμές των ακινήτων, ενώ έχουν διακυμάνσεις από έτος σε έτος, μειώθηκαν σταθερά στα τέλη του 2014 και περισσότερο από το 2015. Ο πολυαναμενόμενος αποπληθωρισμός της κινεζικής αγοράς κατοικίας μπορεί τελικά να είναι πλησιάζει.

Η Κίνα πιθανότατα έχει επίσης ένα πρόβλημα χρέους. Οι κινεζικές τράπεζες, οι τοπικές κυβερνήσεις και πολλές εταιρείες έχουν στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια σε διάφορα χρεόγραφα που πωλούνται απευθείας στους Κινέζους μέσω ενός συστήματος των λεγόμενων σκιωδών τραπεζών. Σε μια τυπική διάταξη, η τράπεζα θα δημιουργήσει μια εταιρεία διαχείρισης που δανείζεται χρήματα από ιδιώτες επενδυτές πουλώντας τους τίτλους που είναι, στην πραγματικότητα, υψηλής απόδοσης ομόλογα junk. Οι εισπράξεις από τις πωλήσεις αυτών των ομολόγων στη συνέχεια επενδύονται, συνήθως σε ακίνητα ή σε εταιρείες που σχετίζονται με την ανάπτυξη ακινήτων, όπως οι κατασκευές.

Αυτό το σκιώδες τραπεζικό σύστημα επέτρεψε μια μεγάλη συσσώρευση επισφαλούς χρέους, ένα μεγάλο μέρος του οποίου σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την ακίνητη περιουσία. Αν οι τιμές των ακινήτων πέσουν, οι εταιρείες trust θα χρεοκοπήσουν και οι τράπεζες - που έχουν επενδύσει στις εταιρείες trust - θα βρεθούν σε δύσκολη θέση. Αυτό θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια πραγματικά καταστροφική συντριβή.

Σε αυτή την περίπτωση, οι περιστροφές του χρηματιστηρίου που έχουμε δει μπορεί απλά να είναι δευτερεύουσας σημασίας στον υποκείμενο κύκλο χρέους-και-στέγασης. Τα κινεζικά χρηματιστήρια άρχισαν να ανεβαίνουν στα τέλη του 2014, όταν οι τιμές των ακινήτων άρχισαν να πέφτουν. Οι επενδυτές μπορεί να ψάχνουν για κάποια εναλλακτική λύση στην αγορά κατοικίας. Οι εν λόγω επενδυτές πιθανότατα ώθησαν τις τιμές σε παράλογα επίπεδα, τα οποία με τη σειρά τους πιθανότατα προσέλκυσαν κερδοσκόπους που θέλουν να εκμεταλλευτούν την ορμή. Μία συντριβή στο σημείο αυτό γίνεται αναπόφευκτη.

Έτσι, η χρηματιστηριακή αγορά της Κίνας θα μπορούσε να είναι απλώς ένα σύμπτωμα κάτι πολύ μεγαλύτερου και πιο ανησυχητικού, που συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια: το τέλος μιας τεράστιας άνθησης που βασίστηκε στα ακίνητα και τροφοδοτήθηκε από το χρέος. Αυτό συνέβη στην Ιαπωνία στα τέλη της δεκαετίας του 1980: ο δείκτης Nikkei 225 συνετρίβη, αλλά ήταν η μακρά, αργή, τροφοδοτούμενη από το χρέος άνοδος και πτώση της αγοράς κατοικίας που υπονόμευσαν πραγματικά το ιαπωνικό χρηματοοικονομικό σύστημα.

Υπάρχει ένας καλός λόγος για να ανησυχούμε για τις επιδόσεις της κινεζικής οικονομίας. Και το κατά πόσο τα δεινά της θα επηρεάσουν τις αναπτυγμένες οικονομίες είναι ένα εντελώς άλλο ζήτημα - και είναι αυτό στο οποίο όλοι θέλουν να απαντήσουν.

bloombergview.com

Διαβάστε περισσότερα