Γιατί η έξοδος της Ιρλανδίας από το Μνημόνιο δεν αποτελεί πρότυπο

Ο «τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων» της Ιρλανδίας έχει αλλάξει ελάχιστα παρά την κρίση, ενώ η πολιτική και θεσμική μεταρρύθμιση δεν έχει προσαρμόσει τις αλλαγές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων, σχολιάζει ο επενδυτής και συγγραφέας Michael O’Sullivan.

Η Ιρλανδία έχει πλέον ξεφύγει από τα νύχια του πλαισίου διάσωσης και λιτότητας που συστάθηκε από την Τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό

Ταμείο) για τις χρεωμένες χώρες της ευρωζώνης και οδηγεί την οικονομική ανάκαμψη της νομισματικής ένωσης. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου και του πρώην προέδρου της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ, αφήνουν να εννοηθεί ότι η επίμονη δέσμευση της Ιρλανδίας στην λιτότητα είναι ένα πρότυπο για τους άλλους.

Όντως; Δεν έχει περάσει και πολύ καιρός από τότε που το οικονομικό θαύμα της Ιρλανδίας θεωρήθηκε επίσης ένα μοντέλο – που ο Economist το 1997 χαρακτήρισε «ένα λαμπρό φως στην Ευρώπη»- προσελκύοντας θαυμαστές τόσο διαφορετικούς και μακρινούς, όπως η Κίνα και το Ισραήλ. Στη συνέχεια, η Ιρλανδία έγινε ένα πρότυπο για το πώς να μην διαχειριστείς μια φούσκα ακινήτων και, κατόπιν, μια τραπεζική κρίση. Αν και η έξοδος από το πρόγραμμα της τρόικας είναι αναμφίβολα μια επιτυχία, ειδικά σε σύγκριση με την άθλια προοπτική της χώρας στα τέλη του 2010, κανείς δεν πρέπει να επιδιώκει αυτό που έχει περάσει η Ιρλανδία.

Οι περισσότεροι Ιρλανδοί πολίτες θα απέρριπταν επίσης την ιδέα ότι η χώρα τους είναι πρότυπο ασθενή λιτότητας. Το γεγονός ότι η χώρα έχει γίνει και πάλι της μόδας αντανακλά τη σύγχυση της οικονομικής σκέψης για τη χάραξη πολιτικής στην ευρωζώνη και την τρέλα της μίμησης στα think tanks και του διεθνείς οργανισμούς. Ένα καλόπιστο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο θα πρέπει να οικοδομηθεί γύρω από έναν βαθιά ριζωμένο «τρόπο αντιμετώπισης των πραγμάτων» – πράγματι, τόσο ριζωμένο που το μοντέλο, όπως το περίφημο σκανδιναβικό, να είναι σχεδόν αδύνατο να αναπαραχθεί αλλού .

Ο «τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων» της Ιρλανδίας έχει αλλάξει ελάχιστα, παρά την κρίση. Η πολιτική και θεσμική μεταρρύθμιση δεν έχει προσαρμόσει τις αλλαγές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων. Η υπευθυνότητα στη δημόσια ζωή εξακολουθεί να είναι απογοητευτικά αδύναμη. Παρ ‘όλα αυτά, μερικοί μπορούν να αντλήσουν διδάγματα από την πρόσφατη εμπειρία της Ιρλανδίας. Σε αντίθεση με άλλες χώρες της περιφέρειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ιρλανδία θέσπισε μια πολιτική συναίνεση γύρω από την ανάγκη για λιτότητα και επανέλαβε το μήνυμα αυτό συνεχώς, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Όπως στη Χιλή κατά την περίοδο της οικονομικής αστάθειας της Λατινικής Αμερικής, η διαχείριση των κρίσεων της Ιρλανδίας ήταν γενικά καλή και εξωστρεφείς οργανισμού (όπως η Αρχή Βιομηχανικής Ανάπτυξης και ο Εθνικός Οργανισμός Διαχείρισης των Οικονομικών) παρουσίασαν μια συνεπή και θετική εικόνα στον κόσμο.
Αλλά η Ιρλανδία πρέπει να κάνει περισσότερα. Ειδικότερα, πρέπει να επικεντρωθεί στο πώς η τραπεζική κρίση έχει επηρεάσει το μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης της οικονομίας , στο πώς θα πρέπει η φύση και η δομή του τραπεζικού συστήματος να αλλάξει, στην ικανότητα των τοπικών επιχειρήσεων να προσαρμοστούν σε μια πιστωτική κρίση και στο αυξανόμενοι κοινωνικό κόστος της λιτότητας.
Το πολιτικό δίδαγμα που πρέπει να αντλήσουμε από την εμπειρία της Ιρλανδίας είναι ότι η πίστη στο status quo, και όχι ένας συνδυασμός αναζήτησης της αλήθειας και ριζοσπαστικής δράσης, είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουμε. Αλλά αυτό μας φέρνει μόνο σε ένα σημείο – και είναι δυνητικά επικίνδυνο μακροπρόθεσμα. Ενώ η αποφασιστικότητα μπορεί να είναι αξιέπαινη, μια πολιτική του «κεφάλια κάτω και προχωράμε» -για να χρησιμοποιήσω μια ορολογία του ράγκμπι, φέρνει άλλους κινδύνους. Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να είναι σε θέση να επιβιώσει από την τρέχουσα κρίση με τη λιτότητα και μόνο, θα έμενε χωρίς εφόδια για να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες διαρθρωτικές αδυναμίες, για να μην αναφέρουμε την πρόοδο στη δημοσιονομική, τραπεζική και πολιτική ένωση.
Επιπλέον, μπορούμε να πούμε ότι η «πίστη» λειτουργεί μόνο αν μπορούμε επίσης να αποδείξουμε ότι η ίδια η «λιτότητα» λειτουργεί. Και είναι πολύ νωρίς για να το πούμε αυτό. Πώς, για παράδειγμα, μπορούμε να απαγκιστρώσουμε τις επιπτώσεις της λιτότητας από εκείνες των κολοσσιαίων δαπανών που ανέλαβε ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι; Θα είμαστε σε θέση να ισχυριστούμε ότι η λιτότητα ήταν επιτυχία, αν, για παράδειγμα, μια μεγάλη οικονομία της ευρωζώνης όπως η Γαλλία αποτύχει να αναπτυχθεί;
Το δεύτερο πρόβλημα αφορά το ζήτημα της ίδιας της ανάληψης κινδύνου. Μια προσέγγιση χαμηλού κινδύνου μπορεί να βοήθησε την Ιρλανδία να βγει από το πρόγραμμα της τρόικας. Αλλά θα κινητοποιούσε επίσης τη χώρα αρκετά για να αναμορφώσει τον τραπεζικό κλάδο της, να επαναφέρει ένα αποτυχημένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, ή να επισκευάσει την κοινωνική ζημία που προκάλεσε σε πόλεις σε ολόκληρη την Ιρλανδία; Στις επιχειρήσεις, η ανάληψη κινδύνων – και ο στενός συγγενής της, η καινοτομία – δεν μπορούν να εισαχθούν. Μερικά πράγματα πρέπει να γίνονται στο εσωτερικό.
http://www.project-syndicate.org/commentary/michael-o-sullivan-says-that-other-peripheral-eurozone-countries-cannot-replicate-ireland-s-recent-economic-upturn—nor-should-they-want-to