"Έρχεται κύμα επικών χρεοκοπιών"

"Η κατάσταση είναι χειρότερη από ότι ήταν το 2007. Τα μακροοικονομικά μας "όπλα" για την καταπολέμηση της ύφεσης έχουν ουσιαστικά εξαντληθεί", δήλωσε ο William White, ο ελβετός πρόεδρος της επιτροπής αναθεώρησης του ΟΟΣΑ και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών. "Τα χρέη συνεχίζουν να συσσωρεύονται τα τελευταία

"Θα γίνει φανερό στην επόμενη ύφεση ότι πολλά από αυτά τα χρέη δεν πρόκειται ποτέ να εξυπηρετηθούν ή να επιστραφούν και αυτό θα είναι δυσάρεστο για πολλούς ανθρώπους που νομίζουν ότι κατέχουν περιουσιακά στοιχεία που αξίζουν κάτι", είπε στην Telegraph στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός. "Το μόνο ερώτημα είναι αν είμαστε ικανοί να κοιτάξουμε την πραγματικότητα στα μάτια και να αντιμετωπίσουμε αυτό που έρχεται με μεθοδικό τρόπο, ή αν αυτό θα γίνει άτακτα. Τα Ιωβηλαία έτη για τα χρέη υπάρχουν εδώ και 5.000 χρόνια, από την εποχή των Σουμερίων".

Η επόμενη αποστολή που περιμένει τις παγκόσμιες αρχές είναι πώς να διαχειριστούν τις διαγραφές χρεών - και ως εκ τούτου μια μαζική αναδιάταξη των νικητών και ηττημένων στην κοινωνία - χωρίς να προκαλέσουν πολιτική θύελλα. Ο White είπε ότι οι πιστωτές της Ευρώπης είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν ορισμένα από τα μεγαλύτερα κουρέματα. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν ήδη 1 δις δολ. μη εξυπηρετούμενων δανείων: είναι σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένες στις αναδυόμενες αγορές και είναι σχεδόν βέβαιο ότι είναι ευάλωτες σε περαιτέρω επισφαλή δάνεια που δεν έχουν ποτέ αποκαλυφθεί.

Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα μπορεί να χρειαστεί να ανακεφαλαιοποιηθεί σε μια κλίμακα αδιανόητη προς το παρόν και οι νέοι κανόνες bail-in σημαίνουν ότι όλοι οι κάτοχοι των καταθέσεων πάνω από την εγγύηση των 100.000 ευρώ θα πρέπει να βοηθήσουν να πληρωθεί αυτό. Οι προειδοποιήσεις έχουν ιδιαίτερη απήχηση, δεδομένου ότι ο White ήταν ένας από τους πολύ λίγους στο κύκλωμα των κεντρικών τραπεζών ο οποίος δήλωσε δυνατά και ξεκάθαρα μεταξύ του 2005 και του 2008 ότι η Δυτική οικονομία βαίνει κακώς και ότι η παγκόσμια οικονομία ήταν επιρρεπής σε μία βίαιη κρίση.

Ο White είπε ότι η ώθηση από την ποσοτική χαλάρωση και τα μηδενικά επιτόκια από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες μετά την κρίση της Lehman διέρρευσε σε όλη την Ασία και τις αναδυόμενες αγορές, υποδαυλίζοντας πιστωτικές φούσκες και ένα κύμα δανεισμού σε δολάρια που ήταν δύσκολο να ελεγχθεί σε έναν κόσμο ελεύθερων ροών κεφαλαίων.

Το αποτέλεσμα είναι ότι και οι χώρες αυτές έχουν τώρα οδηγηθεί σε τέλμα. Το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος συνδυαστικά έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά, στο 185% του ΑΕΠ στις αναδυόμενες αγορές και στο 265% του ΑΕΠ στην ομάδα του ΟΟΣΑ, και τα δύο 35 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από την κορυφή του τελευταίου πιστωτικού κύκλου το 2007.

"Οι αναδυόμενες αγορές ήταν μέρος της λύσης μετά την κρίση της Lehman. Τώρα είναι μέρος του προβλήματος", είπε ο White.

Ο White, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής συγγραφέας της πρόσφατης έκθεσης της G30 σχετικά με το μέλλον μετά την κρίση των κεντρικών τραπεζών, είπε ότι είναι αδύνατο να ξέρουμε τι θα πυροδοτήσει την επόμενη κρίση, καθώς το παγκόσμιο σύστημα έχει χάσει τη σταθερότητά του και είναι εγγενώς επιρρεπές σε κατάρρευση.

Μια κινεζική υποτίμηση έχει σαφώς τη δυνατότητα να προκαλέσει μετάσταση. "Όλες οι μεγάλες χώρες έχουν εμπλακεί σε νομισματικούς πολέμους, ακόμη κι αν επιμένουν ότι η QE δεν έχει τίποτα να κάνει με την ανταγωνιστική υποτίμηση. Παίζουν όλοι το παιχνίδι εκτός από την Κίνα -μέχρι στιγμής- και αυτό είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Η Κίνα θα μπορούσε πραγματικά να αυξήσει το στοίχημα". Ο White είπε ότι η QE και οι πολιτικές εύκολου χρήματος από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και των ομοίων της είχαν ως αποτέλεσμα να μεταφέρουν τις δαπάνες στο μέλλον, σε αυτό που είναι γνωστό ως "διαχρονική εξομάλυνση". Γίνεται ένας τοξικός εθισμός με την πάροδο του χρόνου και τελικά χάνει το δρόμο της. Στο τέλος, το μέλλον μας προλαβαίνει. "Εξ ορισμού, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς να ξοδέψεις τα χρήματα αύριο", είπε.

Το αντανακλαστικό της "ασυμμετρίας" άρχισε όταν η Fed έδωσε πάρα πολλά ερεθίσματα για να αποφευχθεί η εκκαθάριση μετά το κραχ του 1987. Οι αρχές επέτρεψαν έκτοτε σε κάθε "έκρηξη" να συνεχίσει την πορεία της - νομίζοντας ότι θα μπορούσε ακίνδυνα να ξεκαθαρίσει αργότερα - ενώ παράλληλα ανταποκρίθηκαν σε κάθε σοκ με μεγάλη προθυμία. Η κριτική της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών έγκειται στο ότι αυτό έχει οδηγήσει σε μια αέναη προκατάληψη χαλάρωσης, με τα επιτόκια να πέφτουν όλο και περισσότερο κάτω από τον "Βιξελιανό φυσικό ρυθμό" σε κάθε πιστωτικό κύκλο.

Το λάθος επιδεινώθηκε στη δεκαετία του 1990, όταν η Κίνα και η Ανατολική Ευρώπη εντάχθηκαν ξαφνικά στην παγκόσμια οικονομία, πλημμυρίζοντας τον κόσμο με φθηνές εξαγωγές σε ένα "θετικό σοκ προσφοράς". Η μείωση των τιμών των βιομηχανικών αγαθών κάλυψε τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό περιουσιακών στοιχείων που δημιουργούνταν. "Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής παρασύρθηκαν στην αδράνεια από ένα σύνολο παρήγορων πεποιθήσεων, οι οποίες βλέπουμε τώρα ότι ήταν ψευδείς. Πίστευαν ότι αν ο πληθωρισμός ήταν υπό έλεγχο, όλα ήταν καλά", είπε.

Εκ των υστέρων, οι κεντρικές τράπεζες θα έπρεπε να έχουν αφήσει τον καλοήθη αποπληθωρισμό της (προσωρινής) φάσης της παγκοσμιοποίησης να συνεχίσει την πορεία του. Υποδαυλίζοντας όμως τις φούσκες χρέους, επώασαν αυτό που μπορεί να αποδειχθεί μια πιο κακοήθης παραλλαγή, μιας κλασικού στιλ της δεκαετίας του 1930 "Φισερικής" σχέσης χρέους-αποπληθωρισμού. Ο White είπε ότι η Fed είναι τώρα σε ένα φρικτό δίλημμα, καθώς προσπαθεί να βγει από την QE και να επανέλθει στον σωστό δρόμο. "Είναι μια παγίδα χρέους. Τα πράγματα είναι τόσο άσχημα που δεν υπάρχει σωστή απάντηση. Αν αυξηθούν τα επιτόκια θα είναι άσχημα. Αν δεν αυξηθούν τα επιτόκια, αυτό ακριβώς θα κάνει τα πράγματα χειρότερα", είπε.

Δεν υπάρχει εύκολος τρόπος εξόδου από αυτό το μπέρδεμα. Αλλά ο White υποστήριξε ότι θα ήταν μια καλή αρχή για να σταματήσουν οι κυβερνήσεις να βασίζονται στις κεντρικές τους τράπεζες για να κάνουν τη βρώμικη δουλειά τους. Θα πρέπει να επιστρέψουν στη δημοσιονομική υπεροχή - ονομάστε τη κεϋνσιανή, αν θέλετε - και να ξεκινήσουν μια επιθετική επένδυση σε υποδομές που αποπληρώνουν από μόνες τους, μέσω της οικονομικής ανάπτυξης. "Ήταν πάντα επικίνδυνο να βασίζονται σε κεντρικές τράπεζες για να λύνουνε ένα πρόβλημα φερεγγυότητας, όταν το μόνο που μπορούνε να κάνουνε είναι να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα ρευστότητας. Είναι μια συνταγή διαταραχής και τώρα φτάσαμε στο όριο", είπε.

telegraph.co.uk

Διαβάστε περισσότερα