Επικοινωνιακό σόου ή ζήτημα ουσίας η επίσκεψη Δένδια στη Λιβύη;

(Ανανεωμένο) Το Antinews έχει επανειλημμένως επισημάνει ότι η κυβέρνηση στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής κινείται περισσότερο με γνώμoνα τον επικοινωνιακό εντυπωσιασμό στο εσωτερικό της χώρας, παρά επί της ουσίας. Κάτι που αποτελεί λάθος, ειδικά όταν πρόκειται για εθνικά θέματα.

Η επίσκεψη Δένδια στην ανατολική Λιβύη και η συνάντησή του με τον - ισχυρότερο στρατιωτικά στη διαλυμένη χώρα - στρατάρχη, Χαλίφα

Χάφταρ, αποτελεί μεν "ελληνική σφήνα" στην τουρκική διείσδυση στη χώρα, αλλά ταυτόχρονα σηματοδοτεί την ανοικτή ένταξη της Ελλάδας σε ένα εκ των δυο αντιμαxόμενων "στρατοπέδων" στη Λιβύη. Κάτι που πράττει η Ελλάδα για πρώτη φορά επίσημα. Κι' αυτό σε μια περίοδο, κατά την οποία τα δυο "στρατόπεδα" δείχνουν να ετοιμάζονται μάλλον για το τελικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών, με τον Χάφταρ να ανακοινώνει ότι θα επιχειρήσει - για μια ακόμη φορά - να καταλάβει στρατιωτικά την Τρίπολη, και την Τουρκία και το Κατάρ να προσπαθούν να σώσουν την κυβέρνηση - μαριονέτα της Τρίπολης και άλλων συμμάχων πόλεων της Λιβύης.

Το ερώτημα που τίθεται, μετά την επίσκεψη Δένδια, είναι εάν η Αθήνα είναι αποφασισμένη και να στηρίξει με κάθε τρόπο τον Χάφταρ στις όποιες προσπάθειες κάνει (εάν, βέβαια, υλοποιήσει τις προειδοποιήσεις του) για την ανατροπή της "κυβέρνησης" της Τρίπολης. Προς το παρόν, με την επίσκεψη Δένδια, σηματοδοτείται μόνον η διπλωματική υποστήριξή του.

Η ιδιαιτερότητα στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι η μεν "κυβέρνηση" της Τρίπολης, η οποία αποτελεί ένα συνονθύλευμα πολιτικών δυνάμεων με κύριο στίγμα όμως το ισλαμιστικό, όσο ασταθής κι' αν είναι, είναι η διεθνής αναγνώριση από τον ΟΗΕ. Με την ανοχή - ή και τις ευλογίες - των ΗΠΑ και άλλων χωρών της Δύσης. Και ακριβώς πίσω από αυτήν την ψευδονομιμότητα είναι που κρύβεται η Τουρκία, υποστηρίζοντας ότι η συμφωνία που έκλεισε με την Τρίπολη για την ΑΟΖ, είναι με την "διεθνώς νόμιμη διοίκηση" της χώρας.

Αντίθετα, ο Χάφταρ, παρά τη δύναμή του, δεν είναι αναγνωρισμένος από κανέναν. Παρ' ότι έχει επισκεφθεί χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία, και αυτές έχουν ρίξει γέφυρες προς την κατεύθυνσή του, ενώ ακόμα και ο Ντόναλντ Τράμπ έχει επικοινωνήσει τηλεφωνικά μαζί του, ουδείς τον έχει αναγνωρίσει. Προφανώς, επειδή, έστω και για τα μάτια του κόσμου, δεν θέλουν να παραβιάσουν την διεθνή "νομιμότητα".

Βέβαια, το "παιχνίδι" στην πολυδιασπασμένη Λιβύη είναι πολύ πιο σύνθετο. Διότι δεν είναι μόνον δυο οι "φατρίες" που μάχονται για την εξουσία, αλλά πολύ περισσότερες. Εκτός των άλλων, στη διαμόρφωση των συμμαχιών παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο οι σχέσεις μεταξύ των "πόλεων - κρατών", των φυλών, των μεγάλων οικογενειών, και βέβαια των κύκλων του προηγούμενου συστήματος Καντάφι, που παρ' ότι ο αρχηγός τους δολοφονήθηκε, άνθρωποί του βρίσκονται εντός και των δυο σημαντικότερων αντίπαλων "στρατοπέδων". Κυρίως, βέβαια, σε αυτό του Χάφταρ, αλλά και στην "κυβέρνηση" της Τρίπολης.

Άμεση εμπλοκή;

Η Άγκυρα από τη μεριά της, από κοινού με το Κατάρ, ευθέως έχει ταχθεί υπέρ του ενός "στρατοπέδου", και με "ελατήριο" την πρόσφατη συμφωνία της με την Τρίπολη, επιτάχυνε τις εξελίξεις εντός της Λιβύης. Πολύ περισσότερο, εδώ και καιρό, παραβιάζοντας κατάφωρα το εμπάργκο όπλων που έχει κηρύξει ο ΟΗΕ, τροφοδοτεί με οπλισμό και στρατιωτικούς "συμβούλους" την "κυβέρνηση" της Τρίπολης, προκειμένου αυτή να μην ανατραπεί από τον Χάφταρ.

Από την άλλη μεριά, Αίγυπτος, Ρωσία, Γαλλία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Σαουδική Αραβία, υποστηρίζουν τον Χάφταρ και του παρέχουν οπλισμό. Προφανώς και αυτές παραβιάζουν το εμπάργκο. Ωστόσο, αυτός ακόμα δεν έχει αποδείξει ότι είναι ικανός να φέρει σε πέρας τις "απειλές" του και να πάρει την Τρίπολη. Τώρα, στο "στρατόπεδο" αυτών των χωρών, το οποίο, με χρήμα, όπλα και στρατό, εμπλέκεται στη Λιβύη, ανοικτά πλέον τίθεται και η Ελλάδα.

-Άραγε, για να ληφθεί η απόφαση για την επίσκεψη Δένδια στην ανατολική Λιβύη, ελήφθη υπόψιν αυτό το δεδομένο, ή απλά η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός επικοινωνιακού συμβολικού μηνύματος τόσο για την ελληνική κοινή γνώμη, όσο και προς την κατεύθυνση της Τουρκίας;

-Σε ποια συγκεκριμένα ανταλλάγματα αποσκοπούσε η Ελλάδα από την συνάντηση με τον Χάφταρ και τι ζήτησε από την Αθήνα ο στρατάρχης; Η επαφή έγινε μέσω ανοικτών διπλωματικών καναλιών, ή μέσω "ιδιωτών";

-Έχει έλθει σε συνεννόηση η Αθήνα με δυνάμεις όπως η Γαλλία και η Ιταλία για να προωθηθούν στον ΟΗΕ μέτρα για επίλυση του λιβυκού ζητήματος, και, ως εκ τούτου, την αναγνώριση και του Χάφταρ από τον διεθνή παράγοντα;

-Στην περίπτωση κλιμάκωσης της ένοπλης σύγκρουσης στη Λιβύη και την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων προς την Τρίπολη, όπως απειλεί η Άγκυρα, έχει έλθει η Αθήνα σε συνεννόηση με τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και βεβαίως την Αίγυπτο, προκειμένου οι στόλοι αυτών των χωρών ή και τα αεροπορικά μέσα τους να σταματήσουν τα τουρκικά πλοία και μεταγωγικά που θα κατευθύνονται προς την Τρίπολη; Κάτι που θα σήμαινε, βέβαια, την ευθεία εμπλοκή της Ελλάδας στην πολεμική αντιπαράθεση στη Λιβύη. Εκτός κι' αν όλα αυτά γίνονταν με τις ευλογίες του ΟΗΕ (!).

Αφύπνιση - σοκ

Η Αθήνα, μέχρι τώρα, κρατούσε αποστάσεις από τη Λιβύη. Λάθος, αλλά κρατούσε. Με την "κυβέρνηση" της Τρίπολης διατηρούσε κάποιες τυπικές σχέσεις, επειδή αυτή είναι αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ. Ούτε καν την πρεσβεία της στην Τρίπολη δεν ξανάνοιξε, αν και αυτό ήταν προγραμματισμένο ήδη από υπουργίας του Νίκου Κοτζιά στο υπουργείο Εξωτερικών. Με τον Χαλίφα Χάφταρ, επίσης δεν είχε διαύλους επικοινωνίας. Ούτε καν, παρασκηνιακές, σύμφωνα με πληροφορίες.

Η αφύπνιση ήταν ξαφνική και έγινε εξαιτίας της συμφωνίας Άγκυρας - Τρίπολης. Τώρα, με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, και μετά από την είσοδο πολλών άλλων "παικτών" (Αίγυπτος, Ρωσία, Γαλλία, κ.λ.π.), εμφανίζεται στη λιβυκή σκηνή. Μόνο που, προς το παρόν, είναι άγνωστο με ποιους στόχους. Σχεδιάζεται η ενεργός και ουσιαστική εμπλοκή της ή όλα γίνονται για τα μάτια της κοινής γνώμης; Ό,τι κι' αν έχουν στο νου τους οι ιθύνοντες στην Αθήνα, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πρόκειται για μεγάλο παιχνίδι, ότι χρειάζεται σχέδιο, αποφασιστικότητα και ικανούς χειριστές της υπόθεσης και πως, εάν αποφασιστεί η άμεση εμπλοκή της Ελλάδας στη Λιβύη, δεν υπάρχει δρόμος γυρισμού.

-Ειδικά όσον αφορά την Τουρκία, το πρώτο που θα ήταν ευχής έργο να γίνει, είναι να συμφωνήσουν Αθήνα και Κάϊρο έστω στη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ των δυο χωρών, μεταξύ Κρήτης και Αιγύπτου.

-Εννοείται, επίσης, ότι η ελληνική διπλωματία θα πρέπει να ελιχθεί αναλόγως, εκμεταλλευόμενη τα διϊστάμενα συμφέροντα που έχουν Ρωσία και Τουρκία στη Λιβύη. Η Ρωσία στηρίζει τον Χάφταρ, έχει στείλει μισθοφόρους της που πολεμούν στο πλευρό του, τον υποδέχτηκε προ μηνών επίσημα το ρωσικό υπουργείο Άμυνας στη Μόσχα, και πρόσφατα, με ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα μικρού βεληνεκούς, τύπου "Πάντσιρ" (και πιθανότατα με Ρώσους χειριστές) κατερρίφθη τουρκικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος (drone) που χρησιμοποιούσαν οι δυνάμεις της Τρίπολης (πιθανότατα με Τούρκους χειριστές).

Παρά ταύτα, όταν πρόσφατα ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμηρ Πούτιν, ρωτήθηκε από έναν "επιθετικό" Τούρκο δημοσιογράφο με ποια πλευρά είναι η Ρωσία, με τον Χάφταρ ή την Τρίπολη, παρ' ότι η Μόσχα ευθέως στηρίζει τον πρώτο, ο Πούτιν έδωσε την "διπλωματική" απάντηση "με την ειρήνη" και τη "διευθέτηση του Λιβυκού προς όφελος όλων των πλευρών". Απάντηση, ωστόσο, που πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν, δεδομένης της "ιδιόμορφης" σχέσης Μόσχας - Άγκυρας στη Συρία.

-Επιπλέον, έχει φροντίσει η Αθήνα να διαμηνύσει στην ΕΕ ότι θα "βομβαρδίσει" με βέτο κάθε απόφαση για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση της Τρίπολης για το Μεταναστευτικό; Κι' ας διαμαρτύρεται η Ιταλία.

Γενικευμένος πόλεμος;

Σημαντικό κλειδί, αναμφισβήτητα, θα είναι η στάση της Γαλλίας, και κυρίως της Αιγύπτου. Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στην πεποίθηση ότι η κίνηση του Ερντογάν για συμφωνία με την Τρίπολη στρέφεται πρωτίστως κατά του Καΐρου. Αποσκοπεί, δε, μέσω της Λιβύης και της γενίκευσης της κρίσης σε αυτή την περιοχή, να προκαλέσει ακόμα και την ανατροπή του Αιγύπτιου προέδρου, Αμπντέλ Φατάχ Σίσι, ο οποίος, καταπνίγοντας τους ισλαμιστές "Αδελφούς μουσουλμάνους", πήρε την εξουσία.

Ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος θρυλείται ότι είναι από τα πρωτοκλασάτα στελέχη των "Αδελφών μουσουλμάνων" διεθνώς, και δεν είναι τυχαίο ότι εμφανίζεται ως ο "πατερούλης" των μουσουλμάνων παγκοσμίως, βρίσκεται στα μαχαίρια με τον Σίσι, ο οποίος ανέτρεψε με αιματηρό τρόπο την ισλαμιστική κυβέρνηση της Αιγύπτου, και τον πρόεδρό της, Μοχάμεντ Μόρσι, το 2013 (πέθανε φυλακισμένος το 2019).

Άξιον προσοχής, επίσης, είναι ότι νοτίως, κάτω από τη Λιβύη, δραστηριοποιούνται εντονότατα τζιχαντιστές (Μάλι, Τσάντ, Νίγηρας, Σουδάν), όπου έχει στείλει δυνάμεις της η Γαλλία. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο νότος της Λιβύης ουδόλως είναι ελεγχόμενος ούτε από τον Χάφταρ, ούτε πολύ περισσότερο από την Τρίπολη. Κοντολογίς, η περιοχή αποτελεί πραγματική ωρολογιακή βόμβα για την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Αφρικής και της υποσαχάριας Αφρικής.

Εάν, λοιπόν, ξεσπάσει γενικευμένος πόλεμος εντός της Λιβύης, δεν αποκλείεται χώρες - δυνάμεις που έπαιξαν αποσταθεροποιητικό ρόλο στη Συρία, να επιχειρήσουν να κινητοποιήσουν τους εκεί τζιχαντιστές. Πολύ περισσότερο, τζιχανιστικές δυνάμεις που ανέπτυξαν δράση στη Συρία και σήμερα βρίσκονται υπό την επιρροή της Τουρκίας και του Κατάρ, να σταλούν στη Λιβύη για την υπεράσπιση της "κυβέρνησης" της Τρίπολης. Μεταξύ αυτών, είναι και πολλοί από περιοχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας (και πρώην ΕΣΣΔ).

Κοντολογίς, εάν ξεσπάσει πόλεμος στη Λιβύη, μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για γενικευμένο πόλεμο στην περιοχή. Και, βέβαια, με μια Τουρκία η οποία θα έλθει σε ευθεία αντιπαράθεση με την Αίγυπτο. Διότι, είναι αφελές να πιστεύει κανείς ότι με τέτοιο σύγχρονο στόλο και αεροπορία (αγορασμένα από τη Γαλλία), ο Σίσι, ο οποίος ελέγχει τον αιγυπτιακό στρατό, δεν θα επιχειρήσει να σταματήσει τους Τούρκους. Όπως το ίδιο πιθανότατα θα γίνει και επί του εδάφους της Λιβύης. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι Αιγύπτιοι στρατιωτικοί ήδη βρίσκονται στο πλευρό του Χάφταρ.

Από έναν τέτοιον γενικευμένο πόλεμο, η Άγκυρα προσδοκά ότι θα προκαλέσει εσωτερική αναταραχή εντός της Αιγύπτου, όπου ακόμα είναι ισχυρό το στοιχείο των "Αδελφών μουσουλμάνων", για να ανατρέψει τον Σίσι. Βέβαια, πολλά καρπούζια προσπαθεί να βάλει η Άγκυρα κάτω από την ίδια μασχάλη και, εάν δεν της βγει το παιχνίδι, κινδυνεύει με πανωλεθρία. Ανοίγει μέτωπα με Αίγυπτο, με Ελλάδα, με Ισραήλ, ακόμα και με τη Ρωσία, με την οποία βρίσκεται σε λυκοσυμμαχία στη Συρία, ενώ στη Λιβύη δεν φαίνεται να τα βρίσκει.

Ο παράγων Ισραήλ

Σε όλο αυτό το σκηνικό έρχονται να προστεθούν οι πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες στις 2 Ιανουαρίου 2020 θα υπογραφεί στην Αθήνα η διακρατική συμφωνία για τον ενεργειακό αγωγό EastMed από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κυριάκο Μητσοτάκη, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, και τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη. Η συμφωνία θα ολοκληρωθεί με την υπογραφή της και από την Ιταλία.

Πρόκειται για ένα μείζον γεωπολιτικό σχέδιο, το οποίο, όπως είναι γνωστό, άρχισε να προωθεί ο Β.Νετανιάχου, και στη συνέχεια έτυχε της αμέριστης ελληνικής υποστήριξης. Σήμερα, ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι το Ισραήλ, στο εσωτερικό του, βρίσκεται σε κατάσταση πολιτικής αναταραχής, με τον Νετανιάχου ουσιαστικά να εκτελεί καθήκοντα υπηρεσιακού πρωθυπουργού, ενόψει των απανωτών εκλογών, το Μάρτιο. Ως εκ τούτου, και με δεδομένη την εσωτερική αναταραχή που υπάρχει στις ΗΠΑ, η συμφωνία αυτή για το νευραλγικής σημασίας ενεργειακό σχέδιο, είναι πολύ πιθανόν να επιταχύνει αρκετές εξελίξεις ακόμα και εντός του Ιανουαρίου. Είναι εμφανές, εξάλλου, ότι η Τουρκία ακριβώς αυτά τα "κενά" στο διεθνές στερέωμα (σε ΗΠΑ, Ισραήλ και ΕΕ) σπεύδει να εκμεταλλευτεί, νομίζοντας ότι θα πετύχει τους στόχους της.

Προκλήσεις στην Κρήτη

Μέσα σε αυτή την τεταμένη ατμόσφαιρα, η Τουρκία, τουλάχιστον σε λεκτικό επίπεδο, απειλεί με προκλήσεις νοτίως της Κρήτης. Ειδικότερα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σε - μια ακόμη - συνέντευξη που έδωσε στο "Βήμα", ανέφερε ότι δεν αποκλείει την αποστολή ερευνητικού σκάφους στην επίμαχη περιοχή οριοθέτησης Τουρκίας - Λιβύης.

Αναλυτικά, είπε τα εξής: "Ενδέχεται να εξετάσουμε τη χορήγηση αδειών για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, καθώς θα επρόκειτο για άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην υφαλοκρηπίδα μας στην περιοχή αυτή. Σε αυτή την περίπτωση θα σεβαστούμε φυσικά το Μνημόνιο οριοθέτησης με τη Λιβύη που καθορίζει τα όρια. Η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας φυσικά περιλαμβάνει την ανάπτυξη ερευνητικών σκαφών στην περιοχή, όπως έχουμε πράξει σε άλλες περιοχές της υφαλοκρηπίδας μας στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε ό,τι αφορά σε περιοχές λιβυκής υφαλοκρηπίδας, εναπόκειται σε αυτούς να αδειοδοτήσουν οικόπεδα και να προχωρήσουν σε διεθνείς διαγωνισμούς για έρευνα και εκμετάλλευση. Η Τουρκία θα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη Λιβύη και άλλες χώρες της περιοχής. Παραμένουμε ανοικτοί για διάλογο. Στην πραγματικότητα, η πιθανή ύπαρξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και ο τελικός εντοπισμός τους θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη συνεργασία και την προσέγγιση μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών".

Και, παραδεχόμενος αυτό που άπαντες υπογράμμιζαν εδώ και χρόνια, ότι η Τουρκία έχει μείνει - και με δική της ευθύνη - εκτός του ενεργειακού παιχνιδιού στην περιοχή, και τώρα τρέχει, με ακραίους, συχνά πειρατικούς τρόπους, να προλάβει, καθώς και ότι η μόνη "κυβέρνηση" που δέχτηκε να συνεργαστεί μαζί της, είναι η μαριονέτα της Τρίπολης, είπε: "Η Τουρκία πάντα επεδίωξε τον διάλογο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Δυστυχώς, οι εκκλήσεις μας για διάλογο έχουν πέσει σε ώτα μη ακουόντων. Οι περισσότερες παράκτιες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου τις αγνόησαν και επέλεξαν να προχωρήσουν μονομερώς. Αντιλαμβάνεστε, όμως, ότι χωρίς την Τουρκία δεν μπορεί να υπάρξει καμία οριστική οριοθέτηση στην Ανατολική Μεσόγειο. Στην πραγματικότητα, μόνο η Λιβύη άκουσε τις εκκλήσεις μας για διάλογο".

Διαβάστε περισσότερα