Διπλωματικό χάσμα της ΕΕ στη Λιβύη απειλεί την ενότητα στον τομέα της άμυνας

Η νέα ώθηση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να συνεργαστούν πιο αποτελεσματικά για την άμυνα και την ασφάλεια δοκιμάζεται ήδη στη Λιβύη, όπου η Γαλλία κατηγορείται ότι παίζει διπλό παιχνίδι σε μια συνεχιζόμενη διαμάχη που έχει εκθέσει τις διαιρέσεις εντός του μπλοκ. Η χώρα της Βόρειας Αφρικής έχει διχασμένη ανάμεσα

σε δύο πρωτεύουσες, μετά την επέμβαση του ΝΑΤΟ το 2011 υπό την ηγεσία της Γαλλίας, που ανέτρεψε τον επί χρόνια ηγέτη της, Μουαμάρ Καντάφι. Η Ευρώπη στηρίζει επίσημα την βασισμένη στην Τρίπολη κυβέρνηση του Φαγιέζ αλ-Σαράτζ, η οποία έχει αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ. Αλλά η Γαλλία έχει επίσης κατηγορηθεί για την παροχή στήριξης στον Χαλίφα Χαφτάρ, ηγέτη της κυβέρνησης που στηρίζει η Αίγυπτος με έδρα στην ανατολική πόλη Τομπρούκ, που αρνείται να αποδεχθεί τη νομιμότητα της Τρίπολης.

Τουλάχιστον ένας εταίρος της ΕΕ επέκρινε τη Γαλλία για την "ασάφεια" στη διαμάχη, σε μια εποχή που η Ευρώπη προσπαθεί να αναδείξει τα νέα σχέδιά της για τη στρατιωτική ενοποίηση - και η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία ζητούν να δημιουργηθεί ένα στρατιωτικό-πολιτικό Ευρωπαϊκό αρχηγείο και να μοιραστούν μερικά στρατεύματα. "Ανησυχούμε για την γαλλική ασάφεια, αλλά το Παρίσι είναι στρατηγικός εταίρος στη Λιβύη" δήλωσε ο Νικολά Λατόρ, πρόεδρος της αμυντικής επιτροπής της Ιταλικής Γερουσίας και στενός σύμμαχος του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι.

Εδώ και μήνες αναλυτές και διπλωμάτες έχουν πει ότι η Γαλλία ακολουθεί δύο αντίθετες γραμμές στη Λιβύη: μια πολιτική για να υποστηρίξει την Τρίπολη και μία στρατιωτική για να στηρίξει τον Χαφτάρ και τον κύριος χορηγό του, την Αίγυπτο. Ένας Γάλλος διπλωμάτης απέρριψε την κριτική, λέγοντας ότι το Παρίσι είναι πλήρως ευθυγραμμισμένο με τους υπόλοιπους ευρωπαίους εταίρους του στην προσπάθεια για σταθερότητα στη χώρα, η οποία αποτελεί ένα σημείο αναχώρησης για τους αφρικανούς μετανάστες που ελπίζουν να φθάσουν στην Ιταλία.

Αλλά ερωτήματα συνεχίζουν να εγείρονται, ιδιαίτερα μετά από ένα περιστατικό, τον Ιούλιο, που τροφοδότησε τις υποψίες ότι η Γαλλία έπαιζε ένα διπλό παιχνίδι στη Λιβύη. Το Παρίσι επιβεβαίωσε ότι τρεις Γάλλοι στρατιώτες που ασχολούνται με επιχειρήσεις των υπηρεσιών πληροφοριών κατά των τρομοκρατών στη Λιβύη σκοτώθηκαν σε συντριβή ελικοπτέρου. Μια πολιτοφυλακή, οι Ταξιαρχίες Άμυνας της Βεγγάζης, υποστήριξε σε μια δήλωση ότι κατέρριψε το αεροσκάφος και ότι το ελικόπτερο ανήκε στις δυνάμεις του Χαφτάρ. Οι αναλυτές τονίζουν ότι οι μόνες δυνάμεις στην περιοχή με ελικόπτερα είναι οι πολιτοφυλακές του Χαφτάρ, δείχνοντας το δυστύχημα ως απόδειξη της διφορούμενης πολιτικής της Γαλλίας στην περιοχή.

Ο Λατόρ είπε ότι ενώ η Ιταλία ήταν "σοκαρισμένη και λυπημένη από την απώλεια των τριών αυτών ζωών", σημείωσε ότι "πιθανώς τον τελευταίο καιρό η Γαλλία να έχει ήδη λάβει μια σαφέστερη γραμμή για την υποστήριξη του Σαρατζ" - μια αναφορά στην επίσκεψη στις 27 Σεπτέμβρη του Λίβυου πρωθυπουργού στο Παρίσι για μια συνάντηση με τον Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ. Η σύνοδος κορυφής, σύμφωνα με τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, ήταν μια ευκαιρία για να συμφιλιωθεί ο Ολάντ με τον Σαρατζ, ο οποίος, μετά την κατάρριψη του ελικοπτέρου, παραπονέθηκε έντονα για την γαλλική υποστήριξη στον Χαφτάρ. Ο Ολάντ υποσχέθηκε την "πλήρη υποστήριξη" του Παρισιού στην κυβέρνησή του.

Ωστόσο, Ευρωπαίοι διπλωμάτες είπαν ότι είναι πολύ νωρίς για να είμαστε σίγουροι ότι η Γαλλία έχει αλλάξει γραμμή, και το θέμα είναι σαφώς ευαίσθητο για τους αξιωματούχους της ΕΕ. Σε μια συνέντευξη τον Σεπτέμβριο, η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με αυτό.

Λίγες μέρες μετά την επίσκεψη του Σαράτζ στο Παρίσι, στις 3 Οκτωβρίου, η γαλλική κυβέρνηση οργάνωσε υπουργική σύνοδο για τη Λιβύη με εκπροσώπους άλλων χωρών, αλλά δεν κλήθηκε κανένας από τη Λιβύη, σύμφωνα με δημοσιεύματα. "Πήρα αυτή την πρωτοβουλία εξ ονόματος της Γαλλίας, επειδή θέλουμε η κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης του κ. Σαράτζ να πετύχει", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν-Μαρκ Ερό.

Πόλεμος διά αντιπροσώπων

Τώρα, οι δυνάμεις του Χαφτάρ είναι μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από την Μισουράτα, μια πόλη που έχει υποστηρίξει τις δυτικές προσπάθειες για την καταπολέμηση του ISIL στην περιοχή και έχει υποστηριχθεί από τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους. Υπάρχει ακόμη ο κίνδυνος ο υποστηριζόμενος από τη Γαλλία Χαφτάρ να έρθει σε σύγκρουση με τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ δυνάμεις στην Μισουράτα, κάτι που θα ήταν μια δυσάρεστη τροπή για την ευρωπαϊκή προσπάθεια να επιδείξει ενότητα.

"Υπάρχει ο κίνδυνος ενός πολέμου μεσολάβησης", δήλωσε ο Ματία Τοάλδο, ανώτερος συνεργάτης πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, μια δεξαμενή σκέψης. Ακόμη και η γαλλική κυβέρνηση είναι διχασμένη σχετικά με το θέμα, λένε οι εμπειρογνώμονες και οι διπλωμάτες. Ένα στρατόπεδο, με επικεφαλής τον Ερό, υποστηρίζει πλήρως την ευρωπαϊκή γραμμή. Το άλλο, με επικεφαλής τον υπουργό Άμυνας Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, υποστηρίζει τον Χαφτάρ. "Η Γαλλία δεν έχει στρατηγική για τη Λιβύη, αλλά οι Γάλλοι είναι υπό πίεση από τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους να παραμείνουν σε πλήρη συμφωνία", δήλωσε ο Τοάλδο. "Όταν έπρεπε να κάνει μια επιλογή, το Παρίσι πάντα επέλεγε την ενότητα με τους δυτικούς εταίρους".

Παρ' όλα αυτά, ο Χαφτάρ έχει ενθαρρυνθεί από τους χορηγούς του, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, για να πάρει τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων της ταλαιπωρημένης από τον πόλεμο χώρας, σύμφωνα με τους αναλυτές. Ήδη ελέγχει την ανατολή, όπου η Αίγυπτος επιθυμεί να δημιουργήσει μια ουδέτερη ζώνη με τη Λιβύη για την προστασία των συνόρων της ερήμου της από τους τρομοκράτες. Η πρώην ιταλική αποικία έχει de facto ήδη χωριστεί στα δύο.

"Ήδη μιλάμε για διπλή Λιβύη, διότι στα ανατολικά ο Χαφτάρ έχει δημιουργήσει μια στρατιωτική δικτατορία", δήλωσε ο Αρτούρο Βαρβέλι, ειδικός σε θέματα της Λιβύης και επικεφαλής του προγράμματος της τρομοκρατίας στην ISPI, μια ιταλική δεξαμενή σκέψης.

Τις τελευταίες εβδομάδες ο Χαφτάρ έχει αποκτήσει τον έλεγχο πολλών πετρελαιοπηγών και δίνει εξαγώγιμο πετρέλαιο στην Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου με έδρα την Τρίπολη. Σύμφωνα με διπλωμάτες, αυτό τον θέτει σε ισχυρή θέση να διαπραγματευτεί με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Η Λιβύη, η οποία έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού της Αφρικής, θα μπορούσε μέχρι το τέλος του έτους να παράγει 900.000 βαρέλια την ημέρα, δήλωσε ένας αξιωματούχος από τη Λιβύη. Αυτό απέχει πολύ ακόμη από τα 1,6 εκατομμύρια βαρέλια που παρήγαγε πριν από την επέμβαση του ΝΑΤΟ, αλλά είναι μια βελτίωση σε σχέση με την παραγωγή του Αυγούστου, που ήταν 207.000 βαρέλια την ημέρα. Όμως η Ευρώπη, η οποία οδήγησε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του Καντάφι, ελπίζει να αποφευχθεί ένα σενάριο στο οποίο ο Χαφτάρ θα καταφέρει να πάρει τον έλεγχο του συνόλου της χώρας και ένας νέος δικτάτορας θα αντικαταστήσει τον παλιό.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα