Δημιουργικά ουδέτερη η Τεχεράνη στην κρίση της Ουκρανίας

Η ανοικτή πλέον γεωστρατηγική κόντρα της Ρωσίας με τη Δύση (κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες) με στόχο να κατοχυρωθεί η επιρροή τους σε περιφερειακή αλλά και παγκόσμια κλίμακα, έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας έντονος προβληματισμός στους ηγετικούς κύκλους του Ιράν, αναφορικά με το ποιά θα πρέπει να είναι η στάση που θα πρέπει να κρατήσει η Τεχεράνη στο καυτό αυτό ζήτημα.

Από ουσιαστική πλευρά η κρίση στην Ουκρανία, δεν αποτελεί κυρίαρχο θέμα στην εξωτερική πολιτική του Ιράν. Η χώρα δεν συνορεύει

με την Ουκρανία, και η όλη κρίση δεν έχει άμεση επίπτωση στα τεκταινόμενα της άμεσης περιοχής του Ιράν.

Το πρόβλημα είναι ότι οι δυο βασικοί παίκτες στην ουκρανική κρίση είναι η Μόσχα και η Ουάσινγκτον. Και οι δυο είναι άμεσα αναμεμιγμένοι στα δυο πιο καυτά θέματα εξωτερικής πολιτικής για το Ιράν, τις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα και την κρίση στη Συρία. Με βάση αυτό το δεδομένο το θέμα της Ουκρανίας και η στάση που θα πρέπει να κρατηθεί, γίνεται ένα σημαντικό θέμα για την Τεχεράνη.

Το Κρεμλίνο είναι ο βασικός εταίρος και σύμμαχος του Ιράν στις διαπραγματεύσεις του για το πυρηνικό πρόγραμμα με τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ συν τη Γερμανία. Επίσης, αποτελεί το βασικό υποστηρικτή του Ιράν στο θέμα της κρίσης στη Συρία. Την ίδια στιγμή η Τεχεράνη βρίσκεται σε μια διαδικασία οικοδόμησης εμπιστοσύνης με την Ουάσινγκτον και τη Δύση γενικότερα, ειδικά την Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την άρση των διεθνών οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Ιράν. Είναι λοιπόν σαφές ότι η εξίσωση μπερδεύει για την Τεχεράνη.

Μια σχολή σκέψης στο Ιράν, λειτουργώντας με τα παραδοσιακά στάνταρ θεωρεί φυσικό να παραταχθεί με το φίλο και σύμμαχο, τη Ρωσία. Αυτό το στηρίζεται στην θέση ότι η Τεχεράνη έχει κοινό συμφέρον με τη Μόσχα στο να μην επεκταθεί η επιρροή της Δύσης στη συγκεκριμένη περιοχή. Επίσης, υπάρχει και ο φόβος ότι μια κίνηση από την Τεχεράνη που να δείχνει ότι τάσσεται με τη Δύση στο θέμα αυτό, μπορεί να οδηγήσει τη Μόσχα στο να αλλάξει στρατηγική και θέση στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Στην αντίπερα όχθη μια άλλη σχολή σκέψης πιστεύει ότι η στάση του Ιράν στο θέμα της Ουκρανίας, θα πρέπει να είναι τέτοια που να μην στείλει λάθος μήνυμα στη Δύση, τη στιγμή μάλιστα που βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο των διαπραγματεύσεων επαναπροσέγγισης.

Η επιλογή που στηρίζει αυτή η πλευρά μιλά για έμφαση από το Ιράν σε θέματα πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας, και καλής διακυβέρνησης στην Ουκρανία, και μη υποστήριξη σε ενέργειες στρατιωτικού χαρακτήρα από τη Μόσχα, οι οποίες θα θέτουν σε αμφισβήτηση την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Την ίδια στιγμή επισημαίνεται ότι η Τεχεράνη θα πρέπει να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία για να θεσμοθετήσει τη σχέση της με την ΕΕ σε θέματα όπως αυτά της μεταφοράς ενέργειας και συνεργασίας στους τομείς πολιτικής και ασφάλειας στην περιφέρεια του Ιράν, με τελικό στόχο την άρση των κυρώσεων.

Ταυτόχρονα υπάρχει και η τρίτη επιλογή που φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Με δεδομένο ότι το Ιράν είναι μια αναδυόμενη περιφερειακή δύναμη στο διεθνές σύστημα, η οποία επιθυμεί τη σύναψη στενών και δυνατών σχέσεων στην ευρύτερη περιφέρειά της. Οπότε ο καθορισμός της στάσης του έναντι της Δύσης και της Ρωσίας θα κριθεί από το κατά πόσο αυτές οι δυο πλευρές επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την ασφάλεια και τα συμφέροντα του Ιράν.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι υποστηρικτές της τρίτης επιλογής μιλούν για ένα ρόλο βάση του οποίου το Ιράν θα επιδιώξει τη μείωση της έντασης μεταξύ Δύσης (ΗΠΑ) και Ρωσίας, στην περιφέρεια του. Η πολιτική αυτή θα πρέπει να βασιστεί σε μια «δραστήρια ουδετερότητα», όπου οι εντάσεις μεταξύ των δυο πλευρών της ουκρανικής κρίσης, λειτουργούν προς όφελος των εθνικών συμφερόντων του Ιράν.

Μια «δημιουργική ουδετερότητα» από την Τεχεράνη στο θέμα της κρίσης στην Ουκρανία θα στείλει ένα μήνυμα σε Ουάσινγκτον και Μόσχα, ότι το Ιράν είναι ένας ανεξάρτητος παίκτης ο οποίος εμπλέκεται μόνο σε κρίσεις που θέτουν σε κίνδυνο τα εθνικά συμφέροντά του. Η πολιτική αυτή συνάδει με την πραγματιστική εξωτερική πολιτική του Ιρανού Προέδρου, Χασάν Ρουχάνι, η οποία προωθεί μια πολυμερή διπλωματία και επαφή με την διεθνή κοινότητα. Η έμφαση σε ένα ανεξάρτητο και αυξανόμενα δυναμικό περιφερειακό ρόλο θα βοηθήσει το Ιράν να έχει μια πιο προνομιακή θέση στην πορεία των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Διαβάστε περισσότερα