Διδάγματα από τη δολοφονία του Μπόρις Νεμτσόφ

Είναι αρχές του καλοκαιριού του 1924,απόγευμα, στη Ρώμη, στις όχθες του Τίβερη. Ένας νεαρός σοσιαλιστής πολιτικός, ο οποίος πρόσφατα είχε κάνει μια θερμή ομιλία στο κοινοβούλιο κατά του Ιταλού ηγέτη Μπενίτο Μουσολίνι και της φασιστικής πλειοψηφίας του στη βουλή, συνελήφθη, ξυλοκοπήθηκε, τον έβαλαν σε ένα αυτοκίνητο και τον μαχαίρωσαν επανειλημμένα μέχρι που πέθανε.

Ο Μουσολίνι κατά πάσα πιθανότητα δεν διέταξε τη δολοφονία του Τζιάκομο Ματεότι,

αν και μπορεί να τον είχαν προειδοποιήσει. Οι δολοφόνοι συνελήφθησαν από την αστυνομία. Αλλά οι δικαστές που ήταν πρόθυμου να ασκήσουν δίωξη αντικαταστάθηκαν με άλλους, φιλικούς προς το καθεστώς, η αμνηστία κάλυψε όσους καταδικάστηκαν και η υπόθεση έκλεισε. Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης αποχώρησαν από το κοινοβούλιο, ελπίζοντας ότι ο βασιλιάς της Ιταλίας θα τους υποστηρίξει και θα διώξει τον Μουσολίνι: αντ 'αυτού, αυτός επιβεβαίωσε την ηγεσία του. Η απειλή μιας αντίδρασης από μία ήδη εξασθενημένη αντιπολίτευση υποχώρησε. Στην ομιλία του, ο Μουσολίνι είπε ότι αυτός και μόνον αυτός ήταν υπεύθυνος για όλα όσα συνέβησαν στο όνομά του. Τον επευφήμησαν. Και ο φασισμός εδραιώθηκε και κυβέρνησε για τα επόμενα 20 χρόνια.

Είναι σημαντικό να μάθουμε - αν και δεν μπορούμε ποτέ να το κάνουμε- αν το μονοπάτι για τη δολοφονία του Μπόρις Νεμτσόφ την Παρασκευή οδηγεί στην κορυφή της ρωσικής κυβέρνησης –αν και, κατά μία έννοια, δεν έχει σημασία. Όπως και στη Ρώμη 91 χρόνια πριν, ένας τολμηρός και ασυμβίβαστος πολιτικός αψήφησε το φόβο και προέταξε την πεποίθησή του ότι η ηγεσία της χώρας του οδηγεί στην καταστροφή. Όπως και στην Ρώμη, κάποιοι «πατριώτες» αποφάσισαν ότι τώρα ήταν η ώρα να απαλλάξουν την χώρα από έναν από τους πλέον διάσημους επικριτές της, μια μέρα πριν τη διαμαρτυρία που οργάνωσε ενάντια στον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσίας, η οποία λογοδοτεί στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, είπε ότι ακολουθεί αρκετές γραμμές έρευνας.

Όπως και στην Ρώμη, οι περισσότεροι από τους συμπολίτες του δολοφονημένου άνδρα δεν είχαν ακούσει, ή αν το είχαν ακούσει δεν τους άρεσε, το μήνυμά του. Πράγματι, η Μόσχα είναι τώρα σε χειρότερη κατάσταση, δημοκρατικά, από τη Ρώμη: στην Αιώνια Πόλη, υπήρχε ακόμη τότε αντιπολίτευση κάποιου μεγέθους, ένα δικαστικό σώμα το οποίο ήταν πρόθυμο να κρίνει τα γεγονότα και όχι να ακολουθεί άνωθεν εντολές, ένας αρχηγός κράτους - ο βασιλιάς - που θα μπορούσε να παρέμβει ενάντια στους φασίστες. Δεν υπάρχει αντιπολίτευση ανάλογου μεγέθους σήμερα στη Ρωσία. Δεν υπάρχουν τολμηροί δικαστές πρόθυμοι να ενεργήσουν και να μιλήσουν ενάντια σε οδηγίες άνωθεν. Και κανείς δεν είναι πάνω από τον Πούτιν.

Και το ίδιο μήνυμα που ήρθε από τη Ρώμη, έρχεται και από τη Μόσχα. Το μήνυμα είναι το εξής: «είμαστε» σε μια πορεία που καμία εσωτερική αντιπολίτευση –ο Πούτιν αποκάλεσε μια τέτοια δύναμη «πέμπτη φάλαγγα» λίγο πριν από τα Χριστούγεννα- δεν μπορεί να αντέξει. «Είμαστε» αποφασισμένοι να κρατήσουμε την Κριμαία μακριά από την Ουκρανία και να διασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία θα παραμένει αδύναμη και στην εξουσία μας. «Εμείς» (σε κάποιο επίπεδο- ποιος νοιάζεται σε ποιο;) είμαστε ικανοί να εξαλείψουμε όποιον προσπαθεί να μπει στο δρόμο μας. «Είμαστε» οι ηγέτες εκείνων που στέκονται ενάντια στον δημοκρατικό κόσμο: «εμείς», όπως συμβαίνει εδώ και αιώνες στη Ρωσία, υποστηρίζουμε έναν λαό ενωμένο, πίσω από έναν ηγέτη.

Υπάρχει μια τελευταία ελπίδα. Είναι ότι ο Πούτιν βρίσκεται πραγματικά σε αμηχανία από αυτό: επειδή η δολοφονία δεν έγινε στο όνομά του, αλλά οι δολοφόνοι μπορεί να πιστεύουν ότι έγινε. Ήθελε να κρατήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός ανανεωμένου διαλόγου με τη Δύση - δεδομένου ότι, τελικά, η οικονομία της χώρας του μπαίνει γρήγορα σε ύφεση και ακόμη και οι σύμμαχοί του, μεταξύ των άλλων πρώην σοβιετικών κρατών όπως η Λευκορωσία και το Καζακστάν, ανησυχούν με την κατεύθυνση που παίρνει.

Σε μια συνέντευξη στο BBC, ο επικεφαλής της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών MI6, σερ Τζον Σόουερς, που αποσύρθηκε πρόσφατα, δήλωσε ότι: «Δεν πρέπει να κοροϊδευόμαστε θεωρώντας ότι η Ρωσία είναι σε μια πορεία προς τη δημοκρατία, διότι δεν είναι». Αλλά πρόσθεσε ότι «δεν θέλουμε να έχουμε μια επανάληψη της πυραυλικής κρίσης στην Κούβα το 1962, όπου φτάσαμε στο χείλος του πυρηνικού πολέμου. Πρέπει να είμαστε σε θέση να το αντιμετωπίσουμε αυτό μέσω της αύξησης του διαλόγου».

Για έναν επίσημο που βρίσκεται τόσο κοντά στο κέντρο εξουσίας όπως ο Σόουερς, ο φόβος της πυρηνικής ανταλλαγής δείχνει πόσο πολύ το σκέφτονται οι ηγέτες της Δύσης –όπως και το γεγονός ότι ο Πούτιν έχει θυμίσει πολλές φορές στον κόσμο την πυρηνική δύναμή του. Δείχνει, επίσης, ότι, παρότι η πεποίθηση πως η Ρωσία θα γίνει ένα δημοκρατικό κράτος έχει αποδειχθεί ψευδαίσθηση, υπάρχει ακόμα επίσημη ελπίδα για έναν διάλογο που θα μειώσει την πίεση, «παγώνοντας» τουλάχιστον τη σύγκρουση στην Ουκρανία και βρίσκοντας κάποια βάση για μια σχέση που δεν μπορεί να είναι φιλική, αλλά που θα μπορούσε να είναι - όπως ήταν για το μεγαλύτερο μέρος του Ψυχρού Πολέμου - σταθερή. Φαίνεται προς το παρόν μια μικρή ελπίδα. Δεν φαίνεται ακόμη δυνατόν. Αλλά αυτό είναι το μόνο που έχει απομείνει.

blogs.reuters.com

Διαβάστε περισσότερα