Think tank: Το Μεταναστευτικό γέφυρα επαναπροσέγγισης ΕΕ-Τουρκίας - Αγκάθια το Κυπριακό και η καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Η κατάσταση που δημιουργήθηκε με την πτώση του Αφγανιστάν στα χέρια των Ταλιμπάν, και τους φόβους που προκαλεί τόσο στην ΕΕ όσο και στην Τουρκία για μια νέα προσφυγική κρίση, είναι πιθανό να οδηγήσει σε ολοένα περισσότερο συναλλακτικές σχέσεις μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας, σημειώνει σε άρθρο του στον ιστότοπο του think tank, Centre for European Reform, ο Λουΐτζι Σκατζιέρι (Luigi Scazzieri).

Ο ίδιος,

πάντως, παρατηρεί ότι αν και οι δύο πλευρές πιέζονται να συνεργαστούν για τη διαχείριση της μετανάστευσης, αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει ευρύτερη βελτίωση των σχέσεών τους.

Υπογραμμίζει, δε, ότι σοβαρό αγκάθι στις σχέσεις των δύο πλευρών αποτελεί πλέον η θέση της Τουρκίας για το Κυπριακό, για διχοτόμηση και δύο κράτη.

Παρά ταύτα, τονίζει, η μετανάστευση έχει αναδειχθεί σε έναν από τους λίγους τομείς συνεργασίας ΕΕ-Τουρκίας τα τελευταία χρόνια. Ακόμα και όταν η ευρύτερη σχέση ΕΕ-Τουρκίας επιδεινωνόταν.

Δεν «δούλεψε»

Χαρακτηριστικά, τον Μάρτιο του 2016, στην κορύφωση της μεταναστευτικής κρίσης, η ΕΕ και η Τουρκία κατέληξαν σε μια συμφωνία με αντάλλαγμα την τουρκική συνεργασία στον έλεγχο της μετανάστευσης.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ατζέντας, αναφέρει ο Λουΐτζι Σκατζιέρι, δεν προχώρησε εξαιτίας των ευρωπαϊκών ανησυχιών για τον αυξανόμενο αυταρχισμό της κυβέρνησης Ερντογάν, τις ναυτικές επιχειρήσεις της Άγκυρας κοντά στην Ελλάδα και την Κύπρο και τις στρατιωτικές επεμβάσεις στη Λιβύη και τη Συρία.

Ακόμα και η πλευρά της συμφωνίας που σχετίζεται καθαρά με τη μετανάστευση δεν λειτούργησε ποτέ όπως είχε αρχικά προβλεφθεί, με λίγους μετανάστες να έχουν επιστρέψει από την Ελλάδα στην Τουρκία.

Παρ' όλα αυτά, η υποστήριξη της ΕΕ στην Τουρκία για τους πρόσφυγες συνεχίστηκε, και τον Ιούνιο του 2021 οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να δώσουν στη χώρα μεγαλύτερη χρηματοδότηση για την υποστήριξη των προσφύγων.

Αναγνώριση του ρόλου της Τουρκίας

Αν και οι λεπτομέρειες μένουν ακόμη να συμφωνηθούν πλήρως, αυτό αποτελεί αναγνώριση του γεγονότος ότι η Τουρκία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στον κόσμο και χρειάζεται ευρωπαϊκή υποστήριξη.

Η ΕΕ και η Τουρκία μοιράζονται κοινά συμφέροντα σε σχέση με την άφιξη Αφγανών μεταναστών και προσφύγων. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να εμποδίσουν τους Αφγανούς να φτάσουν στην Ευρώπη, φοβούμενοι ότι μεγάλος αριθμός προσφύγων μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τον αντι-μεταναστευτικό λαϊκισμό.

Εσωτερικό πρόβλημα το Μεταναστευτικό

Η Τουρκία, επίσης, δεν θέλει περισσότερους μετανάστες στο έδαφός της. Τα τελευταία χρόνια, η παρουσία εκατομμυρίων προσφύγων στη χώρα έχει γίνει μεγάλο πρόβλημα για τον Ερντογάν και προκάλεσε αντιδράσεις που έχουν πυροδοτήσει εξεγέρσεις κατά των μεταναστών στους δρόμους της Τουρκίας.

Η τουρκική αντιπολίτευση έχει επικρίνει δριμύτατα την κυβέρνηση για τον χειρισμό της μετανάστευσης, με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να δηλώνει ότι θα στείλει πίσω Σύρους και Αφγανούς πρόσφυγες.

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να αντέξει την εισροή Αφγανών και νέα κριτική, σε μια εποχή που, εκτός των άλλων, δέχεται επικρίσεις για τον χειρισμό της οικονομίας και την διαχείριση των πυρκαγιών φέτος το καλοκαίρι.

Ο Ερντογάν δεσμεύτηκε ότι θα σταματήσει ολοκληρωτικά την είσοδο μεταναστών και η Άγκυρα χτίζει τείχος κατά μήκος τμήματος των συνόρων της με το Ιράν.

Συνδιαχείριση

Η ΕΕ και η Τουρκία θα πιεστούν να συνεργαστούν για τη διαχείριση της μετανάστευσης από το Αφγανιστάν.

Η ΕΕ έχει ήδη συζητήσει σχέδια παροχής οικονομικής υποστήριξης για να βοηθήσει την Τουρκία να αστυνομεύει τα σύνορά της, με σκοπό να αποτρέψει την είσοδο μεταναστών.

Η ΕΕ είναι επίσης πιθανό να παράσχει στην Τουρκία κεφάλαια για την υποστήριξη των προσφύγων, επιπλέον αυτών που οι ηγέτες συμφώνησαν ήδη να δώσουν στην Τουρκία.

Εργαλειοποίηση

Αλλά η συνεργασία θα είναι τεταμένη, παρατηρεί ο Λουΐτζι Σκατζιέρι. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούν να αναμένουν ότι η Άγκυρα θα οξύνει τη ρητορική και θα ωθεί περιστασιακά τους μετανάστες προς την ΕΕ, τόσο για να αυξήσει την εγχώρια πολιτική υποστήριξη όσο και για να υπενθυμίζει στην ΕΕ τη δύναμή της.

Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των Αφγανών που εισέρχονται στην Τουρκία, τόσο περισσότερο η Άγκυρα είναι πιθανό να ασκεί πίεση στην ΕΕ και να κατακρίνει τους Ευρωπαίους ότι δεν βοηθούν αρκετά.

Ελλάδα, Τουρκία: Επαναπροωθήσεις

Ωστόσο, η Άγκυρα είναι πιθανό να διαπιστώσει ότι η ικανότητά της να πιέζει την Ευρώπη δεν είναι τόσο μεγάλη όσο ήταν και ότι είναι προς το συμφέρον της να προσπαθήσει να συνεργαστεί με την ΕΕ.

Η ΕΕ έχει ενισχύσει τα σύνορά της με την Τουρκία, ενώ η Ελλάδα έχει δείξει ότι είναι πρόθυμη να εμποδίσει τους μετανάστες ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι καταφεύγει στη χρήση βίας για να τους απωθήσει.

Παρ' όλα αυτά, ακόμη και οι επαναπροωθήσεις μπορεί να μην λειτουργήσουν εάν ο αριθμός των ανθρώπων που θα προσπαθούν να εισέλθουν στην Ευρώπη αυξηθεί σημαντικά - γεγονός που αποτελεί ισχυρό κίνητρο για την Ευρώπη να προσπαθήσει να συνεργαστεί με την Τουρκία.

Επαναπροσέγγιση;

Όλα αυτά σημαίνουν ότι, ενώ η ΕΕ και η Τουρκία πιθανόν να συγκρούονται περιστασιακά για τη μετανάστευση, είναι πιθανό να επικρατήσει το αμοιβαίο συμφέρον τους για συνεργασία.

Το ευρύτερο ερώτημα είναι εάν το κοινό συμφέρον για τη διαχείριση της μετανάστευσης από το Αφγανιστάν θα προκαλέσει μια ευρύτερη προσέγγιση ΕΕ-Τουρκίας. Αυτό φαίνεται απίθανο.

Τα τελευταία χρόνια, η συνεργασία για τη μετανάστευση δεν εμπόδισε την κλιμάκωση άλλων διαφωνιών. Και κανένας από τους άλλους τομείς διαφωνίας δεν φαίνεται να βελτιώνεται σύντομα.

Κυπριακό, κράτος Δικαίου

Το κράτος δικαίου στην Τουρκία δεν δείχνει κανένα σημάδι βελτίωσης και θα συνεχίσει να κάνει τα κράτη - μέλη της ΕΕ απρόθυμα να ξεμπλοκάρουν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις ή να χορηγήσουν στους Τούρκους πολίτες ταξίδια χωρίς βίζα.

Θεωρητικά, η εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία δεν εμποδίζει μια προγραμματισμένη αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας καθώς οι ηγέτες της ΕΕ δεν επιμένουν πλέον ότι η αναβάθμιση εξαρτάται από τη βελτίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου από την Άγκυρα.

Ωστόσο, η συνεχής πίεση της Τουρκίας για λύση δύο κρατών στο νησί της Κύπρου τροφοδοτεί τις εντάσεις με την Κύπρο και άλλα κράτη της ΕΕ. Αυτό καθιστά απίθανο να συμφωνήσουν τα κράτη μέλη να προχωρήσουν.

Η συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας στη διαχείριση του αυξανόμενου αριθμού Αφγανών προσφύγων και μεταναστών θα ενισχύσει την τάση για ολοένα και πιο συναλλακτικούς δεσμούς ΕΕ-Τουρκίας.

Συμπερασματικά, καταλήγει ο αναλυτής, η Τουρκία και η ΕΕ θα πιεστούν να συνεργαστούν, αλλά αυτό είναι απίθανο να οδηγήσει σε ευρύτερη βελτίωση των σχέσεων.

Αναπόφευκτα θα υπάρξουν εντάσεις για την ίδια τη μετανάστευση, ιδιαίτερα εάν ο αριθμός των Αφγανών που φτάνουν είναι μεγάλος.

Ταυτόχρονα, οι διαφωνίες για άλλα θέματα, που κυμαίνονται από την εσωτερική πολιτική κατάσταση της Τουρκίας έως την πίεση της Άγκυρας για λύση δύο κρατών στην Κύπρο, θα συνεχίσουν να προκαλούν τριβές και να αποτελούν τρομερό εμπόδιο για μια ευρύτερη βελτίωση των σχέσεων.

Πηγή: lawandorder.gr

Διαβάστε περισσότερα