BBC: Θα μπορούσε η Ευρώπη να χάσει την Ελλάδα εξαιτίας της Ρωσίας;

Η εμβάθυνση των δεσμών της νέας ελληνικής κυβέρνησης με τη Ρωσία έχει σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς οι Έλληνες συγκρούονται με τους δανειστές σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις που θα τους γλιτώσουν από την χρεοκοπία. Ενώ η Ελλάδα βλέπει τη Ρωσία ως ένα

διαπραγματευτικό «χαρτί», πολλοί φοβούνται ότι απομακρύνεται από τη Δύση και προσεγγίζει έναν πιο καλοκάγαθο σύμμαχο, δυνητικό επενδυτή και πιστωτή. Η Ευρώπη δεν είναι ευχαριστημένη. Θα πρέπει και να ανησυχεί;

Το κακά κρυμμένο μυστικό

Τον Μάιο ο Αλέξης Τσίπρας μαζί με κάποια μέλη του υπουργικού συμβουλίου θα μεταβούν στη Μόσχα και θα φιλοξενηθούν από τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Στην αποστολή θα βρίσκεται και ο Πάνος Καμμένος ενώ οι αναλυτές σημειώνουν τη χρονική στιγμή που θα συμβεί αυτή η συνάντηση. Το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας ολοκληρώνεται στο τέλος του Ιουνίου και το χειρότερα κρυμμένο μυστικό ανάμεσα στις Βρυξέλλες και την Αθήνα είναι ότι θα χρειαστεί και τρίτο δάνειο για να επιβιώσει. Επισήμως, η Ελλάδα δεν αναζητεί εναλλακτική χρηματοδότηση, αλλά ένα δάνειο από τη Ρωσία ή από την Κίνα θα μπορούσε να είναι μια προτιμητέα εναλλακτική ή συμπλήρωση σε οποιοδήποτε δάνειο προσφέρει η Ευρωζώνη που θα συμπεριλαμβάνει αντιδημοφιλή μέτρα και μεταρρυθμίσεις.

Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει η ατζέντα σε μια υποτιθέμενη συνεργασία Μόσχας-Αθήνας; Η Ελλάδα θα μπορούσε να ενδιαφερθεί για φθηνό αέριο και θα μπορούσε να προσφέρει επενδυτικές ευκαιρίες και καλύτερη πρόσβαση στην τουριστική βιομηχανία. Από την άλλη, η Μόσχα θα έβλεπε στην Ελλάδα τη χώρα που θα έθετε βέτο για τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από την ΕΕ.

Το ρωσικό «χαρτί»

Από τα πρώτα 24ωρα που ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε την εξουσία φάνηκε καθαρά πως επιδιώκει στενότερους δεσμούς με τη Ρωσία. Η πρώτη επίσημη επίσκεψη που δέχθηκε ο Αλέξης Τσίπρας ως πρωθυπουργός ήταν από τον Ρώσο πρέσβη στην Ελλάδα, ενώ ο Νίκος Κοτζιάς, λίγες ημέρες αργότερα, έδειξε αντίθετος με τις κυρώσεις στη Ρωσία. Χρειάστηκαν δύο μέρες για να συγχαρεί την νέα κυβέρνηση η Άνγκελα Μέρκελ. Οι Τσίπρας και Κοτζιάς προέρχονται από το φιλορωσικό ΚΚΕ, ωστόσο ο Καμμένος που δεν ανήκει σε αυτόν το χώρο διατηρεί με τη σειρά του καλές σχέσεις με Ρώσους αξιωματούχους. «Αίσθησή μου είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση παίζει το χαρτί της Ρωσίας, με σκοπό να βελτιώσει την διαπραγματευτική της θέση» σχολιάζει ο Μάνος Καραγιάννης, ειδικός στις εξωτερικές σχέσεις της Ρωσίας, στο King's College. «Αλλά θα είναι πολύ δύσκολο η Αθήνα να αποστασιοποιηθεί από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ» εκτιμά. Είναι πρώιμο ακόμη να περιμένει κανείς από τη νέα ελληνική κυβέρνηση να σπάσει το πλαίσιο στο οποίο κινείται και το οποίο έχει τεθεί από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που το 1976 είχε αποφανθεί πως «ανήκουμε στη Δύση».

Αλλά οβασικός πυλώνας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής έχει κλονιστεί από τη βαθιά δυσαρέσκεια που προκάλεσε η οικονομική κρίση, η οποία υφίσταται για έκτο χρόνο και έχει κοστίσει οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα πολλοί Έλληνες να νιώθουν πως το υπερήφανο έθνος τους έχασε την αξιοπρέπειά του. Υπό αυτή την έννοια υπάρχουν κάποιοι που δεν βλέπουν την προσέγγιση προς τη Μόσχα ως μια φευγαλέα σύγκλιση συμφερόντων –ειδικά καθώς η φιλορωσική πολιτική έχει πέραση στον ελληνικό λαό.

«Στροφή στη Μόσχα»

Κατά τις αμφιλεγόμενες απόψεις του Σάμιουελ Χάντινγκτον περί «σύγκρουσης πολιτισμών», η Ελλάδα ανήκει ξεκάθαρα στον άξονα της ρωσικής Ορθοδοξίας και μπορεί αυτή η άποψη να είναι ευρέως αποδεκτή από τους Έλληνες, ωστόσο αρκετοί μελετητές την απορρίπτουν. Μια παγκόσμια έρευνα του Pew Research Center, το Σεπτέμβριο του 2013, διαπίστωσε ότι το 63% των Ελλήνων έχει θετικές απόψεις για τη Ρωσία, ενώ μόνο το 23% των Ελλήνων είχαν θετική άποψη για την ΕΕ το περασμένο φθινόπωρο, στην τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου.

Αυτή η θετική εικόνα για τη Ρωσία έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία: Όταν η Ελλάδα ήταν ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Έλληνες συχνά στρέφονταν προς τους Ορθοδόξους Ρώσους για βοήθεια. Η Επανάσταση του 1821 ξεκίνησε από μια μυστική ομάδα που σχηματίστηκε στην Οδησσό, τη Φιλική Εταιρείας. Ο Ιωάννης Καποδίστριας, Έλληνας υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, εξελέγη πρώτος Κυβερνήτης του νεοσύστατου ανεξάρτητου Ελλάδα το 1827. Το «Ρωσικό κόμμα» ήταν μια κυρίαρχη πολιτική δύναμη στο νέο κράτος.

Πιο πρόσφατα, η συντηρητική κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή ακολούθησε μια «διπλωματία των αγωγών», βλέποντας την Ελλάδα ως πύλη για το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο προς την Ευρώπη. Ήταν μια πολιτική που εξόργισε τους δυτικούς συμμάχους. Αφού έχασε τις εκλογές του 2009, προέκυψε ότι η FSB, η υπηρεσία ασφαλείας της Ρωσίας, είχε προειδοποιήσει τους έλληνες ομολόγους τους στην ΕΥΠ για μια δολοπλοκία δολοφονίας του Καραμανλή προκειμένου να σταματήσει η φιλορωσική ενεργειακή συμμαχία του.

«Κανένα έγκλημα ή αμάρτημα»

Όλα αυτά ανησυχούν την Ευρώπη και ιδίως τη Γερμανία. «Ποιος είναι πιο επικίνδυνος για εμάς; Οι Έλληνες ή οι Ρώσοι;» αναρωτιέται η μαζικής κυκλοφορίας γερμανική εφημερίδα Bild. Ο εκπρόσωπος του υπ. Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κούτρας αναφέρει ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. «Δεν απαγορεύεται να ακολουθούμε μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και ούτε είναι έγκλημα ή αμάρτημα», δήλωσε στο BBC.

Οι επικριτές λένε ότι θα ήταν συνετό η Ελλάδα να μην εναποθέσει πολλές ελπίδες στην Ρωσία ούτως ή άλλως, με το επιχείρημα ότι η Ρωσία έχει μια μακρά ιστορία απογοήτευσης, όσον αφορά τις ελληνικές επιδιώξεις. Εξάλλου, η Μόσχα δεν έκανε τίποτα για να βοηθήσει την Κύπρο, επίσης μια ορθόδοξη χώρα, όταν η μικρή οικονομία της παραλίγο να καταρρεύσει το 2013. Ο Πρόεδρος Πούτιν πρόσφερε στην Κύπρο περισσότερες επενδύσεις και καλύτερους όρους αποπληρωμής για τα 2,5 δις. ευρώ δάνειο τον περασμένο μήνα, αλλά μόνο όταν ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, συμφώνησε να δώσει στα ρωσικά στρατιωτικά πλοία πρόσβαση σε κυπριακά λιμάνια.

Για τον κ. Καραγιάννη, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η Ελλάδα είναι πλήρως ενσωματωμένη στη Δύση, αλλά προειδοποιεί ότι δεν πρέπει να υποτιμηθούν οι κίνδυνοι μιας ελληνικής εξόδου από το ευρώ. «Ένα Grexit θα μπορούσε σίγουρα να τροφοδοτήσει αντιευρωπαϊκά αισθήματα στον ελληνικό πληθυσμό. Και μια απομονωμένη και αδύναμη Ελλάδα θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής», λέει. Μια εξασθενημένη χώρα, εκτός ευρωζώνης και ενδεχομένως εκτός ΕΕ, θα είναι πολύ πιο ανοιχτή σε στενότερους δεσμούς με τη Ρωσία.

www.bbc.com

Διαβάστε περισσότερα