Disco Elysium review

Η μέχρι πρότινος άγνωστη ZA/UM Studio από την Εσθονία, μας δίνει το Disco Elysium, ένα RPG διαφορετικό από ότι έχουμε δει μέχρι τώρα και μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις των τελευταίων ετών.

Όσα λιγότερα γνωρίζετε για το σενάριο του Disco Elysium, τόσο περισσότερο θα το απολαύσετε. Ας πούμε απλά ότι είστε ένας ντετέκτιβ που καλείται να λύσει έναν μυστηριώδη φόνο σε μια παρηκμασμένη πόλη που ισορροπεί μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Ξεκινάτε την περιπέτεια δίχως να γνωρίζετε τίποτα για τον φαινομενικά δυστυχισμένο πρωταγωνιστή, ο οποίος ξυπνάει με ένα γερό hangover και βαριά αμνησία σε κάποιο άδειο δωμάτιο. Από το πρώτο κιόλας λεπτό, δεν μαθαίνετε μόνο γεγονότα που αφορούν τον κόσμο, αλλά και ό,τι αφορά τον ίδιο σας τον εαυτό. Ακόμα και το να μάθετε το όνομά σας είναι μια ενδιαφέρουσα και μυστηριώδης διαδικασία. Σχεδόν κάθε φορά που μιλάτε με κάποιον μαθαίνετε κάτι καινούριο, είτε για εσάς είτε για κάποιον ή κάτι. Η ιστορία δεν περιορίζεται στην προσωπική εξέλιξη του ήρωα και την εξιχνίαση της δολοφονίας, αλλά επεκτείνεται σε θέματα όπως είναι η πολιτική, η θρησκεία, ο ρατσισμός, οι... απεργίες, ο κομμουνισμός, ο καπιταλισμός και πολλά άλλα ακόμα τα οποία παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να σας βάζουν σε σκέψεις, χωρίς να γίνονται βαρετά ή να δείχνουν παράταιρα. Το παιχνίδι ποτέ δεν παίρνει θέση ως προς το ποια ιδεολογία ή προσέγγιση είναι καλύτερη από την άλλη, σχεδόν χλευάζοντάς τες όλες, προκαλώντας σας να ξεπεράσετε τα βολικά όριά σας.

Ο κόσμος του Disco Elysium είναι ένας κόσμος που μαθαίνετε από το μηδέν και σας καλεί να τον ανακαλύψετε, είτε λυπάστε τον πρωταγωνιστή για την κατάσταση που βρίσκεται, είτε νιώθετε ότι του αξίζει να τραβάει όλα τα στραβά που του συμβαίνουν. Το παιχνίδι αναμειγνύει ρεαλισμό, φαντασία και ιδιορρυθμία σε ένα, χωρίς να γίνεται ποτέ προβλέψιμο, βαρετά γνώριμο ή εντελώς άγνωστο, καλώντας σας να ανακαλύψετε τα πάντα με τον δικό σας ρυθμό. Στις δεκάδες ώρες ενασχόλησης, συναντάτε πληθώρα χαρακτήρων, από απροστάτευτα παιδιά μέχρι μαφιόζους και από άτομα χωρίς όνομα που δεν νοιάζονται για τίποτα μέχρι προσωπικότητες που έχουν να πουν την δική τους ιστορία και ζητούν τη βοήθειά σας. Η κάθε συνομιλία εξερευνά κάποια διάσταση, μια θεματολογία ή μια άποψη και πάντα καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον όσο μακροσκελής κι αν είναι (ορισμένες μπορούν να κρατήσουν ακόμη και πέντε λεπτά πραγματικού χρόνου, όσο γρήγορος κι αν είστε στην ανάγνωση). Φυσικά, δεν θα μπορούσε να λείπει το χιούμορ από όλα αυτά. Κάποια στιγμή μαθαίνετε για ένα χρεοκοπημένο κομμωτήριο που ονομαζόταν Androgynous Orlando, ενώ τα ευτράπελα και τα λάθη που γίνονται κάθε τόσο ισορροπούν με τα σοβαρά, τραγικά ή μυστηριώδη γεγονότα της ιστορίας.

Ψάχνοντας για απαντήσεις.

Στα του gameplay, ξεκινάτε μεταξύ ενός “έτοιμου” ήρωα, με τα skills να έχουν επιλεγεί αυτόματα ανάλογα με τον τύπο ντετέκτιβ που θέλετε να είστε ή επιλέγοντας εσείς τα skills, ξοδεύοντας 12 πόντους ανάμεσα σε intellect, emotional intelligence, physique και agility. Τα skills αυτά επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την προσωπικότητά σας. Είστε ένας σκληρός τύπος που δεν διστάζει να γίνει βίαιος ή ένας ευαίσθητος με υψηλή ενσυναίσθηση; Είστε έξυπνος, μια κινητή εγκυκλοπαίδεια που αναλύει όλες τις λεπτομέρειες ενός τόπου εγκλήματος με μια ματιά ή ένας ανεύθυνος αλκοολικός; Κάθε -μα κάθε- χαρακτηριστικό οδηγεί σε διαφορετική προσέγγιση των καταστάσεων, διαφορετικούς εσωτερικούς διαλόγους, διαφορετική αντίληψη του κόσμου και διαφορετικές ενέργειες. Δεν υπάρχουν σωστές ή λανθασμένες επιλογές, παρά μόνο... επιλογές. Εκεί που χάνετε όταν δεν είστε αρκετά δυνατός για να ανοίξετε ένα ντουλάπι, κερδίζετε μαθαίνοντας μια σημαντική πληροφορία μέσω διαλόγου. Αυτή η εκπληκτική δουλειά που έχει γίνει στον τομέα αναβάθμισης του χαρακτήρα έχει ως αποτέλεσμα μια εντελώς διαφορετική εμπειρία του ίδιου παιχνιδιού ανάλογα με τις επιλογές σας. Μπορεί τα εξωτερικά χαρακτηριστικά να μην αλλάζουν όπως θα θέλατε, όμως η ψυχοσύνθεση αυτού του χαρακτήρα, όπως και ο τρόπος με τον οποίο ξετυλίγεται σταδιακά η ιστορία του, είναι πιο καλοφτιαγμένα από ότι στα περισσότερα παιχνίδια όπου ξεκινάτε με την δημιουργία ενός πρωτότυπου πρωταγωνιστή που όμως καταλήγει να είναι ουσιαστικά ο ίδιος ό,τι κι αν κάνετε.

Επιπλέον, ρούχα και άλλα εξαρτήματα που βρίσκετε στον κόσμο δίνουν παραπάνω skill points, προσθέτοντας ή αφαιρώντας στατιστικά. Θέλετε να έχετε μια πιο επιτακτική παρουσία κατά την ανάκριση; Φορέστε το κατάλληλο παλτό. Φτάσατε σε κάποιο σημείο όπου πρέπει να είστε πιο λογικός; Φορέστε το κατάλληλο καπέλο. Έχετε γεμίσει το inventory με πράγματα που δεν χρειάζεστε ή δεν έχουν τα στατιστικά που σας ενδιαφέρουν; Απλά πουλήστε τα για χρήματα στο ενεχυροδανειστήριο.

Στον τόπο του εγκλήματος.

Αφού ορίσετε skills, το παιχνίδι γίνεται ένα ισομετρικό RPG-adventure, όπου η επιτυχία της κάθε ενέργειας εξαρτάται από ζαριές και πιθανότητες, ακριβώς όπως στα κλασικά DnD. Χωρίς σπαθιά, μάχες και δράκους, αλλά με λέξεις. Σίγουρα, μπορείτε να εκτοξεύσετε απειλές και να ρίξετε καμια μπουνιά που και που, αλλά η πρόοδος έρχεται μέσω της τεχνικής παρά της βίας. Η μπάρα ζωής σας χωρίζεται σε morale και health. Μόλις εξαντληθεί μία από τις δύο οδηγείστε σε game over. Ο ύπνος αναπληρώνει και τις δύο μπάρες, ενώ διάφορες ουσίες που καταναλώνετε τόσο τις αναπληρώνουν όσο και τις ενισχύουν. Τεχνικώς, όσο υψηλότερο το skill τόσο υψηλότερες και οι πιθανότητες επιτυχίας της εκάστοτε ενέργειας, αλλά ποτέ δεν είστε 100% σίγουρος για τίποτα. Υπάρχουν στιγμές που χάνετε την ευκαιρία να κάνετε έναν ύποπτο να μιλήσει ενώ είχατε ποσοστό πιθανής επιτυχίας 80%, αλλά ξέρετε κάτι; Δεν έχει καμία σημασία, διότι μαθαίνετε κάτι εξίσου χρήσιμο και ενδιαφέρον αργότερα, με διαφορετικό τρόπο. Δεν χρειάζεται να φορτώσετε προηγούμενο save (που μπορείτε να κάνετε ανά πάσα στιγμή, συν τα βολικά autosave) σε περίπτωση αποτυχίας ώστε να ζήσετε τα πάντα με κάποια σωστή σειρά, γιατί ακόμα και η αποτυχία προσφέρει μια μοναδική εμπειρία που σας μαθαίνει κάτι.

Οι στόχοι σας εμφανίζονται σταδιακά και σας παίρνει λίγος χρόνος μέχρι να μάθετε ότι είστε ένας ντετέκτιβ που πρέπει να λύσει ένα φόνο. Για καλή σας τύχη, o υπαστυνόμος Kim Kitsuragi βρίσκεται στο πλάι σας για να σας καθοδηγήσει στην αρχή, ακόμα και να σας βοηθήσει με την έρευνά σας. Η ποικιλία των βασικών και προαιρετικών αποστολών όσο και οι εκπλήξεις που συμβαίνουν κάθε τόσο κρατούν το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Από το να αποκτήσετε χρήματα για να πληρώσετε το δωμάτιό σας και να τραγουδήσετε καραόκε, μέχρι το να πείτε τα σωστά λόγια ώστε να σας αφήσουν να περάσετε και να βρείτε τα χαμένα πράγματά σας, δεν βαριέστε ποτέ. Σκηνές όπως η ανάλυση του πτώματος και η έρευνα για πιθανό πνεύμα σε μια σκοτεινή αποθήκη είναι μόλις δύο παραδείγματα που οπωσδήποτε θα εκτιμήσετε αν είστε λάτρης του μυστηρίου.

Ένα από τα μοναδικά στοιχεία του παιχνιδιού είναι η ευκαιρία να κάνετε διάλογο με τον... εαυτό σας. Ανάλογα με την προσωπικότητά σας, έρχονται και οι αντίστοιχες ιδέες. Αν έχετε επενδύσει σε δύναμη, τότε ο εαυτός σας σας παροτρύνει να τα σπάσετε όλα χωρίς δισταγμό. Αν είστε λογικός, τότε σας κάνει την αντίστοιχη πρόταση. Μπορείτε να επιλέξετε οποιαδήποτε από αυτές ή να τις αγνοήσετε όλες. Το παιχνίδι συνεχίζει έτσι κι αλλιώς. Για παράδειγμα, μπορεί ξαφνικά, εκεί που στέκεστε, το skill “ιδεολογισμός” να εμφανιστεί ξαφνικά επειδή έχετε άδειο στομάχι και να σας προτείνει ότι η κεντρική ιδέα του φασισμού είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν τη θέση τους (δηλαδή την κουζίνα). Εσείς επιλέγετε αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με αυτή την ιδέα ή απλά να την αφήσετε να περάσει.

Όταν ο μπάρμαν κάνει τον δύσκολο.

Ένα επίσης πρωτότυπο χαρακτηριστικό είναι το thought cabinet, ξεχωριστές ικανότητες που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα σας. Το thought cabinet περιέχει (προφανώς) σκέψεις, σημαντικά θέματα ή ιδεολογίες που προσπαθείτε να κατανοήσετε, να ανακαλύψετε και να συγκρατήσετε. Το καθένα που ξεκλειδώνετε σας δίνει και από ένα χαρακτηριστικό, όπως είναι η απόκτηση +4XP όταν επιλέγετε διαλόγους αριστερής ιδεολογίας ή η ανοχή στον πόνο κατά μία μονάδα και χρειάζεται χρόνο για να υποστεί επεξεργασία, από ώρες μέχρι μέρες (χρόνου παιχνιδιού, που περνάει όσο μιλάτε με άλλους, διαβάζετε βιβλία κτλ). Όσο βρίσκεται υπό επεξεργασία, συνήθως σας ανταμείβει με μια αρνητική επίδραση, όπως -1 βαθμό λογικής. Το ενδιαφέρον είναι ότι δεν γνωρίζετε τη θετική επίδραση του θέματος πριν το ξεκλειδώσετε εντελώς και το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα θετικό. Μπορεί να περιμένετε έξι ώρες παιχνιδιού να ξεκλειδώσετε κάτι που έχει αρνητικές επιπτώσεις σε κάποιο skill ή κάτι που δεν ταιριάζει με τον χαρακτήρα σας. Ωστόσο, όπως και στην πραγματική ζωή, αν δεν σας αρέσει μια σκέψη μπορείτε να την ξεχάσετε ώστε να κάνετε χώρο για μια άλλη, πιο ευχάριστη και πιο χρήσιμη. Για να γίνει αυτό, όπως και στην πραγματική ζωή, πρέπει να κάνετε προσπάθεια για να τα καταφέρετε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξοδέψετε ένα skill point ώστε να πετάξετε τη σκέψη από το μυαλό σας μια για πάντα. Με κάθε 100 XP που αποκτάτε ανεβαίνετε και level, με το καθένα να σας ανταμείβει με βαθμούς για να ξοδέψετε στα skills σας. Ποτέ δεν είστε απόλυτα σίγουρος για το πόσα XP αποκτάτε με κάθε ενέργεια, οπότε καλό είναι να είστε προσεκτικός κατά την αναβάθμιση.

Σε αυτό το σημείο περνάμε στον κεντρικό τομέα του gameplay, που είτε θα μισήσετε είτε θα λατρέψετε: την ανάγνωση. Για να απολαύσετε αυτό το “διαμάντι” του παιχνιδιού πρέπει οπωσδήποτε να σας αρέσει η ανάγνωση, διαφορετικά δεν θα μπορέσετε να του δώσετε την ευκαιρία να σας μαγέψει. Οι developers ισχυρίζονται ότι εμφανίζονται 1 εκατομμύριο λέξεις στο παιχνίδι. Αλήθεια ή όχι, η ιστορία εξελίσσεται μέσα από λεπτομερείς και αναλυτικές περιγραφές που δημιουργούν μια “ζωντανή” εικόνα μέσα στο μυαλό σας και μέσα από μακροσκελείς διαλόγους που ξεδιπλώνουν σταδιακά τις ξεχωριστές προσωπικότητες ολόγυρά σας. Αν αποφεύγετε την ανάγνωση επειδή τη θεωρείτε βαρετή, τότε το Disco Elysium προσφέρει μια υπέροχη ευκαιρία για να αλλάξετε γνώμη.

Η ατμόσφαιρα που επικρατεί στο παιχνίδι είναι μοναδική. Η ιστορία λαμβάνει χώρα σε μια φτωχή και ταλαιπωρημένη συνοικία η οποία χωρίζεται σε ξεχωριστές περιοχές. Το “fog of war” καλύπτει ανεξερεύνητα σημεία στην οθόνη, προσθέτοντας σε ατμόσφαιρα και εξάπτοντας την περιέργεια, ειδικά όταν ψάχνετε για παράξενους υπόπτους μέσα στη νύχτα ή ελέγχετε ένα ένα τα δωμάτια ενός φαινομενικά εγκαταλελειμμένου κτιρίου. Ο κάθε χαρακτήρας που συναντάτε έχει το δικό του πορτρέτο, συχνά με κάποιο κεντρικό χαρακτηριστικό του να φαίνεται πιο έντονα στην εικόνα, όπως θυμός, καλοσύνη και άλλα. Επίσης, κάθε εξωτερική αλλαγή εμφανίζεται στην οθόνη, όπως ένα διαφορετικό μπουφάν, ένας λοστός που κρατάτε για να ανοίγετε κιβώτια ή ένα μόνο παπούτσι, αν επιλέξετε κάτι τέτοιο. Κάτι πολύ χρήσιμο, αλλά όχι απαραίτητο, είναι η εμφάνιση όλων των hotspots στην οθόνη με το πάτημα του Tab. Από τα ελάχιστα αρνητικά του τίτλου είναι τα loading screens κάθε φορά που μπαίνετε σε ένα κτίριο ή αλλάζετε περιοχή, τα οποία διακόπτουν την ατμόσφαιρα.

Μόνος κι έρημος.

Ο ηχητικός τομέας είναι ιδιαίτερος για τα σημερινά δεδομένα. Ακούτε τα βασικά ηχητικά εφέ, ακόμα και ομιλίες, όμως οι περισσότεροι διάλογοι δεν έχουν φωνές. Αντ’ αυτού, διαβάζετε το κείμενο των διαλόγων, οι οποίοι πολλές φορές περιέχουν πολύπλοκες ή “δύσκολες” λέξεις, που σημαίνει ότι είναι απαραίτητη η πολύ καλή γνώση των αγγλικών ώστε να απολαύσετε πλήρως το παιχνίδι (να σημειωθεί ότι υπάρχουν ακόμα και αρχαία ελληνικά). Οι περισσότεροι ηθοποιοί κάνουν εξαιρετική δουλειά, όμως δεν λείπουν κι αυτοί που ακούγονται πολύ αδιάφοροι για να είναι πειστικοί. Η μουσική εμφανίζεται σε ορισμένες τοποθεσίες, πότε μελαγχολική και πότε άκρως ατμοσφαιρική.

Το Disco Elysium είναι μια μοναδική εμπειρία που συνδυάζει χειρισμό DnD με σενάριο επιπέδου κλασικών παιχνιδιών adventure, με quests που βρίσκονται κάπου στην μέση. Δοκιμάστε το οπωσδήποτε αν σας αρέσουν τα παιχνίδια μυστηρίου και τα “αστυνομικά”, όπως και τα adventure με στοιχεία RPG. Οι περισσότερες από 50 ώρες ενασχόλησης που προσφέρει κυλούν σαν νερό, αφήνοντάς σας να θέλετε να ζήσετε μια τέτοια εμπειρία σε περισσότερα παιχνίδια. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι μόλις φτάσετε στο τέλος του θα θέλετε να ξαναπαίξετε από την αρχή αλλά με διαφορετική προσέγγιση. Είναι πολλά παραπάνω από μια ιστορία μυστηρίου, με έναν ντετέκτιβ που όχι μόνο καλείται να εξιχνιάσει ένα φόνο αλλά και να ανακαλύψει ποιος είναι πραγματικά. Είναι ένα αξέχαστο ταξίδι στο ανθρώπινο μυαλό που στοιχειώνει τα βράδια σας, μένει μαζί σας για καιρό και φέρνει κάτι νέο στο είδος. Το Disco Elysium είναι μια περιπέτεια που πρέπει να ζήσετε.

ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ:PCΑΝΑΠΤΥΞΗ:ZA/UM StudioΕΚΔΟΣΗ:ZA/UM Studio

Game20.gr, το Άσυλο των gamers