Οιδίπους Τύραννος από τον Τσέζαρις Γκραουζίνις

Ο Οιδίποδας κάνει περιοδεία κυνηγημένος από τους προσωπικούς του δαίμονες και το αιώνιο δραματικό πεπρωμένο του.

Η ιστορία του είναι γνωστή. Κι αν έχουν γραφτεί βιβλία και διατριβές πάνω στην πανωλεθρία της οικογένειας των Λαβδακιδών. Ας ξαναπιάσουμε όμως τα βασικά στοιχεία: Ο βασιλιάς Οιδίποδας, η γυναίκα (και μητέρα) του Ιοκάστη, ο λοιμός που έχει αποδεκατίσει την Θήβα, οι αινιγματικοί χρησμοί του τυφλού μάντη Τειρεσία και η κατάρα του οίκου τους. Στην προσπάθεια τους να αποφύγουν μια φονική προφητεία οι γονείς του Οιδίποδα διατάζουν τον θάνατο του από μωρό, αυτός όμως επιζεί

από την (απατηλή) καλοσύνη ενός βοσκού. Ενήλικος πια, προσπαθώντας κι αυτός να ξεφύγει από το ίδιο πεπρωμένο που του προμηνύουν, επιστρέφει, άθελα του, στη Θήβα για να το εκπληρώσει.

Μπορεί ο Οιδίπους Τύραννος να αναγνωρίζεται ως η σημαντικότερη τραγωδία στην ιστορία του θεάτρου, στην βάση του όμως αποτελεί ένα αριστοτεχνικό «ανάποδο» πρωτογενές murder mystery (σχεδιασμένο αιώνες πριν επινοηθεί το είδος). Ο Οιδίποδας  που μας συστήνεται στην αρχή του έργου έχει ήδη σκοτώσει τον πατέρα του και παντρευτεί την μητέρα του. Oι θεατές ερχόμενοι στο θέατρο γνωρίζουν την ταυτότητα του δολοφόνου όπως και την λύση του μυστηρίου, που ο ίδιος αγνοεί. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στην πορεία ανακάλυψης της αυτοενοχής του.

Στην αναζήτηση του για τις απαντήσεις, ο Οιδίποδας εθελοτυφλεί απέναντι στην καθοδήγηση του Τειρεσία και στα στοιχεία που του αποκαλύπτονται. Όπως και οι χρησμοί, είναι κομμάτια του παζλ από την παιδική του ηλικία που ξέρει ήδη (ακόμα και το όνομα του αποτελεί hint), πως είναι δυνατόν μέχρι και το τέλος να μην μπορεί – όχι, να ΑΡΝΕΙΤΑΙ - να τα ενώσει;

Το μυστικό του παίρνει εδώ την μορφή δυο πορτών που στέκουν στο κενό και απειλούν να εκραγούν ανοιχτές ελευθερώνοντας την λύσητου δράματος, σαν απώτερη ανταμοιβή της αναζήτησης του Οιδίποδα και αναπόφευκτη καταδίκη του. Με τον κυριολεκτικό του συμβολισμό της κλειδωμένης μνήμης ή του επτασφράγιστου μυστικού, ο σκηνοθέτης Τσέζαρις Γκραουζίνις (με εξαιρετική πορεία στο θέατρο και υπεύθυνος για μια από τις αγαπημένες μας περσινές δουλειές) φέρνει αυτήν ακριβώς την δυναμική στο προσκήνιο της παράστασης του.

Όλα τα υλικά της παράστασης είναι αντίστοιχα λιτά. Ο Γκραουζίνις με τον σκηνογράφο Κένι Μακλίλαν επιλέγουν δυνατούς συμβολισμούς, απέριττους εικόνες. Ο θρόνος του βασιλιά, μια απλή καρέκλα, αντικείμενο έριδας. Το πεδίο της μάχης, ένα χαλί που ξετυλίγεται επί τόπου, η γη που τραβιέται κάτω από τα πόδια του ή η πραγματικότητα που χάνει την συνοχή της και τον στροβιλίζει. Το μπαούλο με το φονικό πέπλο της Ιοκάστης, αλλά και τάφος της. Τα κουβαλάει όλα ο Χορός, μαζί με τα τύμπανα τους, εσωτερικοί δαίμονες, θιασωτές και μάρτυρες της πτώσης του Οιδίποδα. Όλα τα άλλα είναι φως.

Οι εξαιρετικά προσεγμένοι φωτισμοί του Νίκου Βλασσόπουλου μεταμόρφωσαν το Ηρώδειο όπου απολαύσαμε την παράσταση. Το παιχνίδι με τις επιβλητικές σκιές πάνω στα αρχαία μάρμαρα, το διακριτικό στοιχειωτικό γαλάζ