Διονύσης Μαρίνος: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα

O Διονύσης Μαρίνος γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Είναι δημοσιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας. Τα τελευταία χρόνια παραδίδει μαθήματα δημιουργικής γραφής. Υπήρξε μέλος της ομάδας εργασίας για τη δημιουργία του δανειστικού τμήματος της Εθνικής Βιβλιοθήκης και επί τρία χρόνια ήταν μέλος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων (μεταφρασμένη λογοτεχνία). Ο Μπλε ήλιος, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο,

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

Μπλε ήλιος, ο τίτλος του νέου μυθιστορήματός σας. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία του;

Ο Μπλε ήλιος είναι η ιστορία της Μαριάννας, του Γεράσιμου και του Ιάσονα. Τριών ανθρώπων που οι ζωές τους μπλέκονται αξεδιάλυτα έπειτα από ένα δραματικό γεγονός. Ο Γεράσιμος, ένας άντρας προχωρημένης ηλικίας, καταρρέει στον δρόμο χτυπημένος από εγκεφαλικό. Ο Ιάσονας, ένας σαραντάρης συγγραφέας, σπεύδει να του δώσει τις πρώτες βοήθειες, πηγαίνει μαζί του στο νοσοκομείο και ειδοποιεί τη γυναίκα του Γεράσιμου, Μαριάννα. Από εδώ αρχίζει να ξετυλίγεται το κουβάρι. Αυτό το απευκταίο γεγονός οδηγεί τη Μαριάννα σε έναν βαθύ αναστοχασμό της ζωής της. Τι άφησε άγγιχτο, τι έχασε, τι δεν έζησε. Η αναζήτηση της αγάπης είναι αυτό που κυριαρχεί και στους τρεις ήρωες. Την ψάχνουν, αλλά για διαφορετικούς λόγους δεν τη βρίσκουν. Βέβαια, όλο το μυθιστόρημα στηρίζεται στη Μαριάννα. Αυτή είναι που κινητοποιεί τη δράση. Είναι μια γυναίκα που αποδέχτηκε να παντρευτεί με συνοικέσιο, να ζήσει μια συμβατική ζωή δίχως ποτέ να αποφασίσει να κάνει την επανάστασή της και όταν συναντάει τον Ιάσονα, ο πλατωνικός έρωτας που αναπτύσσεται μεταξύ τους έχει κάτι από την αγωνία του πνιγμένου που ζητάει απεγνωσμένα να πατήσει στεριά, αλλά αυτή είναι πολύ μακριά του. Το βασικό ερώτημα που θέτει ο Μπλε ήλιος είναι: «Ποιος ξέρει τι θα πει αγάπη;» Φυσικά, δεν υπάρχει καμία απάντηση στο βιβλίο. Η λογοτεχνία δεν δίνει απαντήσεις. Πολλές φορές ούτε καν η ζωή.

Παρότι στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε για την αναζήτηση της αγάπης, η δική μου ματιά διέκρινε έντονο το στοιχείο της ματαίωσης και στους τρεις ήρωες του βιβλίου. Θέλετε να σχολιάσετε;

Σαφώς, η ματαίωση υπάρχει. Είναι σαν η ζωή σου να έχασε τη φόδρα της και να μην στέκεται καλά πάνω σου. Μια ζωή χωρίς αγάπη είναι μια άδοξα σπαταλημένη ζωή. Οι τρεις ήρωες του μυθιστορήματος δεν είναι μοιρολάτρες, δεν είναι αναγάπητοι. Επιζητούν την αγάπη και όταν δεν τη βρίσκουν στέκουν εμβρόντητοι μπρος στη μεγάλη έλλειψη. Πάντα θα ψάχνουμε τη συντροφικότητα, ακόμη κι αν έχουμε απογοητευτεί. Πάντα θα αναζητούμε το τυχερό μας αστέρι. Ακόμη και όταν ο ουρανός ξεμένει από αστέρια.

{jb_quote} Η λογοτεχνία δεν δίνει απαντήσεις. Πολλές φορές ούτε καν η ζωή. {/jb_quote}

Πιστεύετε ότι η πλειοψηφία των γυναικών που ανήκουν στο ηλικιακό πεδίο της ηρωίδας σας, της Μαριάννας, έχουν ανάλογη στάση ζωής με εκείνη;

Είμαι σίγουρος πως υπάρχουν γυναίκες που πήραν τη ζωή στα χέρια τους. Όπως υπάρχουν και άλλες που υποτάχθηκαν, που υπέστειλαν τη σημαία, που έκρυψαν τις επιθυμίες τους. Αυτό το βάσανο «τι θα πει ο κόσμος» έχει τυραννήσει πολύ κόσμο. Φοβάμαι πως συνεχίζει να το κάνει.

Εκτός από συγγραφέας, είστε και κριτικός βιβλίων. Γιατί δεν βρίσκουμε αρνητική κριτική για τα λογοτεχνικά βιβλία;

Πολύ σωστή και δύσκολη ερώτηση. Ίσως διότι είμαστε μικρό «χωριό» και φοβόμαστε να συγκρουστούμε. Κάπου θα συναντήσουμε αυτόν που «περιλούσαμε». Η κριτική στην Ελλάδα συνήθως είναι βιβλιοπαρουσίαση. Εστιάζει στην υπόθεση, τους χαρακτήρες και αφήνει κατά μέρος την πρόθεση του συγγραφέα, τον τρόπο που χειρίστηκε το υλικό του και αν οδήγησε τα πράγματα λίγο παραπέρα από το προφανές. Για να καταφέρεις να μιλήσεις γι’ αυτά τα ουσιώδη οφείλεις να έχεις και την ανάλογη θεωρητική σκευή.

Πώς κρίνετε τη βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας;

Αρκετά πλούσια θα έλεγα, δεδομένων των συνθηκών. Ακόμη και μέσα στην πανδημία εκδόθηκαν αρκετά βιβλία. Όλοι όσοι ασχολούμαστε με το βιβλίο έχουμε μια μόνιμη απορία «ποιος τα διαβάζει όλα αυτά τα βιβλία;». Από την άλλη, αν δεν είχαμε πολλά νέα βιβλία στα ράφια θα γκρινιάζαμε για τη δουλειά που κάνουν οι εκδότες. Θεωρώ πως η προσφορά των Ελλήνων εκδοτών στον σύγχρονο πολιτισμό είναι σημαντική και καθοριστική. Τους έχουμε ανάγκη και όσο μπορούμε πρέπει να τους στηρίζουμε.

Ποιο βιβλίο που διαβάσατε πρόσφατα σας εντυπωσίασε;

Από αυτά της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής μού έχει μείνει η νουβέλα της Τζούλιας Γκανάσου Γόνιμες μέρες (εκδ. Γκοβόστη), το βραβευμένο Σάγκι Μπέιν του Ντάγκλας Στούαρτ (εκδ. Μεταίχμιο) και το Πρόσωπα σε απόγνωση της Πόλα Φοξ (εκδ. Gutenberg).

Τι θεωρείτε εξέλιξη σε έναν λογοτέχνη;

Νομίζω η ειλικρίνεια στις προθέσεις του και η οξυδέρκεια να καταλαβαίνει τι κάνει λάθος, τι πρέπει να πετάξει και τι πρέπει να κρατήσει. Εντέλει, να αποτυγχάνει πάντα με καλύτερο τρόπο, για να δανειστώ τη γνωστή ρήση του Μπέκετ. Όταν γράφεις αναμετριέσαι με την αδυναμία να πεις τα πάντα, να μπεις στο κέντρο των πραγμάτων που είναι σφραγισμένα, να σπάσεις τα δεσμά του άρρητου. Είναι ένας δύσκολος αγώνας που σπάνια αναδεικνύει νικητές. Όταν συμβαίνει, όμως, εμφανίζονται αριστουργήματα.

Καταπιάνεστε με διαφορετικά λογοτεχνικά είδη. Είναι, ωστόσο, κάποιο ιδιαίτερα αγαπημένο σας;

Συνήθως αυτό που θέλω να γράψω με οδηγεί από μόνο του στη φόρμα. Δεν ξεκινάω ποτέ ανάποδα. Το υλικό με καθοδηγεί. Ο Μπλε ήλιος, ας πούμε, δεν θα μπορούσε να γίνει ούτε ποίημα ούτε διήγημα. Έπειτα από επτά βιβλία, νομίζω πως καταφέρνω να κρύβομαι καλύτερα στην πεζογραφία. Η ποίηση είναι μια κατάσταση αρκετά τρεμάμενη, παίζεις με την πιθανότητα της μιας λέξης. Ίσως, πάλι, αυτή να είναι και η γοητεία της. Να σε οδηγεί στα πιο βαθιά μυστικά της ανθρώπινης φύσης.

Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;

Της αγάπης. Γι’ αυτό και ο Μπλε ήλιος είναι ένα βιβλίο που ασχολείται με το μέγα αίτημα της αγάπης. Μου πήρε χρόνια να καταλάβω αυτό που έλεγε ο Σαίξπηρ: Κανένας άντρας δεν είναι νησί. Δεν ζούμε μόνοι μας, έχουμε ανάγκη τους άλλους. Κάθε άνθρωπος που μαντρώνεται μέσα του διαπράττει ένα διπλό έγκλημα: αφαιρεί από τον εαυτό του τη χάρη της αγάπης και δεν επιτρέπει σε κάποιον άλλον να του την εκδηλώσει. Έχουμε σκεφτεί, άραγε, πού πηγαίνει όλη αυτή η αξόδευτη αγάπη; Ποιο ρέμα την παίρνει; Πού χάνεται;

Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο;

Έχω έναν αρχικό σχεδιασμό στο μυαλό μου, αλλά ακόμη είναι πολύ νωρίς να αποφασίσω ότι ήρθε ο καιρός της καταγραφής. Έπειτα από κάθε βιβλίο χρειάζομαι χρόνο για να αναλάβω δυνάμεις. Ο Μπλε ήλιος με οδήγησε αρκετές φορές στα όριά μου και αυτό ήταν ολότελα εξουθενωτικό και σωματικά και ψυχολογικά. Ήταν, όμως, κάτι που το περίμενα. Αυτό το βιβλίο δεν μου πήρε χρόνια να το γράψω, αλλά μου πήρε χρόνια να αποφασίσω να το γράψω. Θεωρούσα πως χρειαζόταν έναν βαθμό ωριμότητας που ακόμη που δεν είχα καταφέρει να προσεγγίσω. Αποδείχτηκε ορθός ο φόβος μου. Αν ξεκινούσα πριν από χρόνια να το γράψω, θα με είχε καταπιεί. Τώρα ήταν η ώρα του. Για να αποδειχτεί πως κάθε βιβλίο που γράφουμε έρχεται και μας βρίσκει την κατάλληλη στιγμή.

Μπλε ήλιος
Διονύσης Μαρίνος
Μεταίχμιο
σ. 264
ISBN: 978-618-03-2738-0
Τιμή: 14,40€