Andrew Roberts: «Ηγεσία πολέμου»

Ο γνωστός Άγγλος ιστορικός εξηγεί εδώ μερικά από τα μεγαλύτερα παράδοξα της Ιστορίας, για παράδειγμα: Πώς κατάφερε ο Χίτλερ, ένας χυδαίος, αλλόκοτος τεμπέλης μέτριας ευφυΐας που δεν ασκούσε καμιά γοητεία στους γύρω του, να λατρεύεται από εκατομμύρια Γερμανούς; Σύμφωνα με τον Άντριου Ρόμπερτς, ο Χίτλερ ήταν ένα τεχνητό δημιούργημα της τεράστιας προπαγάνδας του Γιόζεφ Γκέμπελς, της κινηματογραφικής εξύψωσης των Ναζί από τη Λένι Ρίφενσταλ και του ταλέντου του Άλμπερτ Σπέερ, του αρχιτέκτονα της ναζιστικής κουλτούρας, οι οποίοι έφτιαξαν αυτό που ζητούσαν οι μάζες στη διάρκεια μιας τεράστιας

οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, όταν οι μάζες έψαχναν για το είδωλο που θα έδινε νόημα στη ζωή τους. Ο Χίτλερ με τους συνεργάτες του δημιούργησαν μια ιδεολογία που περιείχε, όπως αποδείχτηκε, έναν μεθυστικό συνδυασμό ελπίδας και μίσους, έναν συνδυασμό που παρέσυρε όλο τον κόσμο σε μια καταστροφική δίνη δίχως προηγούμενο, ενώ στο τέλος της ζωής του ο Αυστριακός τυχοδιώκτης με μια νερώνεια διαταγή, που ευτυχώς δεν εκτελέστηκε, διέταξε την καταστροφή όλων των επικοινωνιών, βιομηχανιών, αποθηκών και εγκαταστάσεων, που θα έστελνε τη Γερμανία έναν αιώνα πίσω, στην προβιομηχανική εποχή.

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

Το βιβλίο είναι βασισμένο σε μια σειρά διαλέξεων που δόθηκαν στην Ιστορική Εταιρεία της Νέας Υόρκης και παρουσιάζει τα πορτρέτα εννέα ηγετών οι οποίοι διακρίθηκαν την ώρα του πόλεμου, αυτής της μάστιγας της ανθρώπινης μοίρας. Ξεκινώντας από τον Ναπολέοντα και καταλήγοντας στη Μάργκαρετ Θάτσερ, περιγράφει τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας ηγέτης για να διακριθεί και να εμπνεύσει την κρίσιμη στιγμή, όταν όλοι γύρω του αμφιβάλλουν και διστάζουν να πάρουν μια απόφαση. Στη μελέτη του ο Ρόμπερτς υπογραμμίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ηγετικής προσωπικότητας, τον σεβασμό του Ναπολέοντα προς τους στρατιώτες του την ώρα που άλλοι ηγήτορες τους αντιμετώπιζαν σαν αποβράσματα, τη διακριτικότητα του στρατηγού Μάρσαλ που θυσίασε τη δημοτικότητά του κι έμεινε στην αφάνεια, τοποθετώντας πάνω απ’ όλα την επιτυχία των συμμαχικών συμφερόντων, την ικανότητα του στρατάρχη Αϊζενχάουερ να συντονίζει τεράστιες στρατιωτικές μονάδες στη διάρκεια γιγαντιαίων επιχειρήσεων, το θάρρος του στρατηγού Ντε Γκολ, που έμεινε ακλόνητος στη διάρκεια της λειτουργίας στην Παναγία των Παρισίων την ώρα που οι σφαίρες μιας απόπειρας δολοφονίας περνούσαν δίπλα του. Και βέβαια, υπάρχει το πορτρέτο του Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι (Στάλιν), ενός διεστραμμένου, κυνικού εγκληματία που βρέθηκε στο τιμόνι μιας τεράστιας χώρας, την οποία βασάνισε μέχρι τον θάνατό του. Κι αυτός όμως ενέπνευσε εκατομμύρια Σοβιετικών πολιτών, που έπεφταν στη μάχη και σκοτώνονταν φωνάζοντας το όνομά του, αν και ήταν υπεύθυνος για τον αποδεκατισμό ολόκληρων εθνοτήτων που επιλέγονταν έτσι, στην τύχη, επειδή ο λαός δεν έπρεπε ποτέ να εφησυχάζει αλλά να διαπνέεται από τον φόβο, ώστε να μην τολμά να αμφισβητεί την κομμουνιστική εξουσία.

{jb_quote} «Υπάρχουν στη ζωή άτομα γνήσια χαρισματικά, δάσκαλοι που μας ενέπνευσαν, αφεντικά που στάθηκαν οδηγοί μας, αληθινά αξιοσημείωτα άτομα στα οποία θα εμπιστευόμασταν τη ζωή μας». {/jb_quote}

Οι ηγέτες είναι απαραίτητοι στην κοινωνία σε όλες τις περιόδους, λέει ο Άγγλος ιστορικός: «Υπάρχουν στη ζωή άτομα γνήσια χαρισματικά, δάσκαλοι που μας ενέπνευσαν, αφεντικά που στάθηκαν οδηγοί μας, αληθινά αξιοσημείωτα άτομα στα οποία θα εμπιστευόμασταν τη ζωή μας». Οι ηγέτες είναι χρήσιμοι στον καιρό της ειρήνης, όμως όσο κι αν ο κόσμος έχει γίνει πιο ασφαλής, ο φόβος του πολέμου δεν εγκαταλείπει ποτέ τις ανθρώπινες κοινωνίες, όπως έχει γραφτεί: «Το μόνο που θα χρειαζόταν θα ήταν ένας λανθασμένος υπολογισμός –ή ακόμα και ένας κυνικός υπολογισμός– για να διαλύσει όλες τις ενθαρρυντικές στατιστικές μέσα σε ένα απόγευμα». Η πολεμική ηγεσία, αυτή η υποενότητα της πολιτικής δεινότητας, εξακολουθεί να έχει αξία και στις μέρες μας, όπου η ειρήνη μοιάζει με εύθραυστο κατασκεύασμα που κανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει.

Ο Άντριου Ρόμπερτς, διατρέχοντας την Ιστορία από την εποχή του φαραώ Τούθμωση Γ’ και του βασιλιά Δαβίδ μέχρι σήμερα, μας δείχνει ότι η ηγετική ικανότητα «είναι μια ευμετάβλητη δύναμη τρομακτικής ισχύος και ίσως κάποια μέρα αναθεματίσουμε το γεγονός ότι υπήρξε ποτέ ένας τρόπος με τον οποίο έστω και εκατό μόνο άνθρωποι μπορούσαν να ακολουθήσουν οπουδήποτε ένα και μόνο άτομο. Στο μεταξύ, όπως με τις θανατηφόρες ασθένειες ή με την πυρηνική σχάση, είναι σαφές ότι πρέπει να κατανοήσουμε τη δύναμή της και να προσπαθήσουμε να την κατευθύνουμε προς το καλό».

Ηγεσία πολέμου
Μαθήματα από ηγέτες που έγραψαν Ιστορία
Andrew Roberts
Διόπτρα
256 σελ.
ISBN 978-960-653-059-3
Τιμή €13,30