Πόλεμος των έξι ημερών: 5 πράγματα για την στρατιωτική σύρραξη Ισραηλιτών - Αράβων

Ο πόλεμος των έξι ημερών καθόρισε τον 20ο αιώνα τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή και έθεσε τέλος στις φιλοδοξίες των αραβικών κρατών.

Ο πόλεμος των έξι ημερών δόθηκε ανάμεσα στο Ισραήλ και την τριπλή συμμαχία Αιγύπτου - Ιορδανίας - Συρίας, μεταξύ 5 και 10 Ιουνίου του 1967, αποτελώντας τον Τρίτο Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο.

Μάλιστα, η αποφασιστική νίκη που πέτυχε το Ισραήλ όρισε τις εξελίξεις στην ευρύτερη

Ακολουθούν λοιπόν, πέντε καθοριστικές πτυχές για έναν από τους πιο σημαντικούς πολέμους της Μέσης Ανατολής.

1. Υποστήριξη Ισραήλ από ΗΠΑ

Αρκετό καιρό πριν ξεσπάσει ο πόλεμος το Ισραήλ είχε κερδίσει την εύνοια των ΗΠΑ και αποτελούσε το προγεφύρωμα τους στην Μέση Ανατολή, έναντι των φιλοσοβιετικών αραβικών κρατών.

Αρχικά λοιπόν, οι ΗΠΑ στήριζαν παθητικά το Ισραήλ, αλλά όταν άρχισαν οι αραβικές χώρες να εξοπλίζονται με υλικό από την ΕΣΣΔ, άλλαξε στρατηγική.

Τότε, η Αμερική ξεκίνησε να στέλνει ελαφρύ πολεμικό υλικό όπως όπλα και σφαίρες, αλλά και τανκς και αεροπλάνα.

Κυρίως όμως, ανέλαβε την εκπαίδευση πρακτόρων και προσωπικού, ώστε να υπάρχει πολεμική ετοιμότητα.

Επιπλέον, άσκησε πιέσεις σε κράτη που τροφοδοτούσαν με πολεμικό υλικό το Ισραήλ, όπως η Γαλλία, να αυξήσουν τις εξαγωγές τους, ώστε η χώρα να είναι προετοιμασμένη κατάλληλα.

Εξάλλου, με την λήξη του Β ΠΠ και την διάλυση της βρετανικής αυτοκρατορίας, η Μέση Ανατολή όχι μόνο ήταν ανεξάρτητη και δεν ελέγχονταν από την Δύση, αλλά διατηρούσε φιλικές σχέσεις με την Σοβιετική Ένωση.

Έτσι, το Ισραήλ ήταν ένα δυτικό προγεφύρωμα και δε πόλος αντίστασης στα αναπτυσσόμενα αραβικά κράτη.

2. Σύγκριση δυνάμεων

Το Ισραήλ μπορεί να κέρδισε την τριπλή συμμαχία Αιγύπτου - Ιορδανίας - Συρίας, αλλά υστερούσε τρομακτικά αριθμητικά, τόσο σε έμψυχο, όσο και σε άψυχο υλικό. Ακόμη, σε ορισμένες περιπτώσεις όπως σε τεθωρακισμένα ή σε αεροπλάνα βρισκόταν σε δεινή θέση.

Παρόλα αυτά, υπερτερούσε σε ποιότητα των στρατιωτών και δε των αξιωματικών.

Στην έναρξη του πολέμου λοιπόν, η Αίγυπτος είχε συγκεντρώσει περίπου 100.000 από τα 160.000 στρατεύματα της στο Σινά, τα οποία περιλάμβαναν το σύνολο των εφτά μεραρχιών της (τέσσερις πεζικάριες, δύο τεθωρακισμένες και μια μηχανοκίνητη), όπως και τέσσερις ανεξάρτητες ταξιαρχίες πεζικού και τέσσερις ανεξάρτητες ταξιαρχίες τεθωρακισμένων.

Περισσότεροι από το ένα τρίτο τους ήταν βετεράνοι από την επέμβαση της Αιγύπτου στον Υεμενικό Εμφύλιο Πόλεμο και άλλο ένα τρίτο ήταν έφεδροι. Αυτές οι δυνάμεις είχαν 950 άρματα μάχης, 1 100 ΤΟΜΠ και περισσότερα από 1 000 πυροβόλα.

Παράλληλα, ο στρατός της Συρίας είχε συνολική δύναμη 75.000 ανδρών. Ο στρατός της Ιορδανίας είχε 55.000 στρατό, στον οποίο περιλαμβάνονταν 300 άρματα μάχης, από τα οποία τα 250 ήταν Αμερικανικά M48 Patton, αξιοσημείωτες ποσότητες από ΤΟΜΠ M113, ένα νέο τάγμα μηχανοκίνητου πεζικού, και ένα τάγμα αλεξιπτωτιστών εκπαιδευμένο στη νέα Αμερικανική σχολή εκπαίδευσης.

Είχαν επίσης 12 μοίρες πυροβολικού και έξι πυροβολαρχίες από ολμοβόλα των 81 χιλιοστών και των 120 χιλιοστών.

Στον αντίποδα το Ισραήλ διέθετε , μαζί με τους εφέδρους, 264 000 στράτευμα, αν και αυτός ο αριθμός δεν μπορούσε να διατηρηθεί, επειδή οι έφεδροι λειτουργούσαν την κοινωνία της χώρας.

3. Αεροπορική επίθεση

Η πρώτη και αποφασιστικότερη κίνηση του Ισραήλ ήταν η προληπτική αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον της Αιγυπτιακής Αεροπορίας. Η Αίγυπτος είχε μακράν την μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη πολεμική αεροπορία απ’ όλες τις Αραβικές δυνάμεις, την οποία αποτελούσαν 450 πολεμικά αεροσκάφη, όλα Σοβιετικά και μια μεγάλη αναλογία των κορυφαίων MiG-21, που μπορούσαν να πιάσουν ταχύτητα Mach 2.

Στις 5 Ιουνίου στις 07:45 ώρα Ισραήλ, ήχησαν οι σειρήνες της πολιτικής άμυνας σ’ όλο το Ισραήλ, και ταυτόχρονα η ισραηλινή πολεμική αεροπορία εξαπέλυσε την επιχείρηση Moked (Εστία), μία γενική επίθεση εναντίον αιγυπτιακών, ιορδανικών και συριακών αεροδρομίων και της ιρακινής βάσης της Χαμπανίγια.

Τα ισραηλινά αεροσκάφη, τα γαλλικής κατασκευής Μιράζ ΙΙΙ και Μιστέρ, ήταν οπλισμένα με κατευθυνόμενες βόμβες, οι οποίες προκάλεσαν πραγματική καταστροφή στα παρατεταγμένα στις πίστες αραβικά αεροσκάφη, ενώ ο αιφνιδιασμός ήταν ακόμη μεγαλύτερος σε ό,τι αφορά την Αίγυπτο, καθώς οι Ισραηλινοί πιλότοι, διαγράφοντας ευρύ κύκλο σε χαμηλό ύψος υπεράνω της Μεσογείου, επιτέθηκαν εκ δυσμών χωρίς οι σχηματισμοί τους να γίνουν αντιληπτοί από τα αιγυπτιακά ραντάρ.

Εκτός από 12 αεριωθούμενα, τα υπόλοιπα 188 της ισραηλινής αεροπορίας έφυγαν από το ισραηλινό FIR σε μία μαζική επίθεση στα αεροδρόμια της Αιγύπτου.

Οι αιγυπτιακές αμυντικές υποδομές ήταν πολύ φτωχές και δεν υπήρχε αεροδρόμιο εξοπλισμένο με αντιαεροπορική άμυνα για να προστατέψει τα πολεμικά αεροπλάνα της Αιγύπτου. Τα ισραηλινά αεροπλάνα κατευθύνονταν πάνω από την Μεσόγειο πριν να γυρίσουν προς την Αίγυπτο.

Εν τω μεταξύ, οι Αιγύπτιοι παρακώλυσαν την ίδια τους την άμυνα με την αποτελεσματική παύση της λειτουργίας ολόκληρου του αεροπορικού αμυντικού συστήματος τους: ανησυχούσαν πως εξεγερμένες αιγυπτιακές δυνάμεις θα κατέρριπταν το αεροσκάφος που μετέφερε τον στρατάρχη Amer και τον αντιπτέραρχο Sidqi Mahmoud, που ήταν καθ' οδόν από το al Maza στο Bir Tamada στο Σινά για να συναντήσουν τους διοικητές των στρατευμάτων που βρίσκονταν εκεί.

Οι Ισραηλινοί πιλότοι ήρθαν κάτω από την μύτη της αιγυπτιακής κάλυψης ραντάρ και πολύ πιο κάτω από το χαμηλότερο σημείο στο οποίο οι πύραυλοι εδάφους-αέρος SA-2 μπορούσαν να καταρρίψουν αεροσκάφος.

Οι Ισραηλινοί ανέπτυξαν μια μικτή επιθετική στρατηγική: με βομβαρδισμούς και πυροβολισμούς εναντίον των εχθρικών αεροπλάνων, και με βόμβες διείσδυσης στην άσφαλτο των διαδρόμων των αεροδρομίων, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Το αποτέλεσμα ήταν πως όσα αεροπλάνα δεν υπέστησαν ζημιές, δεν μπορούσαν ν’ απογειωθούν και έτσι έγιναν στόχοι για να επόμενα κύματα της Ισραηλινής επίθεσης.

Ήδη από το πρώτο κύμα της επίθεσης, δεκαέξι αιγυπτιακές βάσεις, από την περιοχή της διώρυγας του Σουέζ μέχρι το Κάιρο και από το Λούξορ μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα, τέθηκαν εκτός μάχης, ενώ άλλες εννέα καταστράφηκαν στις υπόλοιπες αραβικές χώρες.

Η επίθεση ήταν πιο επιτυχημένη ακόμα και από τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις των Ισραηλινών. Οι Αιγύπτιοι αιφνιδιάστηκαν απόλυτα, με αποτέλεσμα να καταστραφεί ουσιαστικά ολόκληρη η αιγυπτιακή πολεμική αεροπορία χωρίς καν να προλάβει να απογειωθεί, με ελάχιστες ισραηλινές απώλειες.

Πάνω από 300 αιγυπτιακά αεροσκάφη καταστράφηκαν και 100 Αιγύπτιοι πιλότοι σκοτώθηκαν. Ανάμεσα στα αιγυπτιακά αεροπλάνα που χάθηκαν ήταν και τα 30 βομβαρδιστικά Tupolev Tu-16, όπως και 27 από τα 40 βομβαρδιστικά Ilyushin Il-28, 12 Su-7 μαχητικά-βομβαρδιστικά, πάνω από 90 MiG-21, 20 MiG-19, 25 MiG-17 μαχητικά και γύρω στα 32 ταξινομημένα μεταγωγικά αεροπλάνα και ελικόπτερα.

Οι Ισραηλινοί έχασαν 19 αεροπλάνα, κυρίως λόγω επιχειρησιακών απωλειών (μηχανική βλάβη, ατυχήματα, κτλ). Η επίθεση έδωσε στο Ισραήλ αεροπορική ανωτερότητα για το υπόλοιπο του πολέμου.

4. Παραίτηση Νάσερ

Ο πόλεμος των έξι ημερών ανάγκασε τον ιστορικό ηγέτη της Αιγύπτου Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ να παραιτηθεί, καθώς η χώρα του έχασε συντριπτικά τον πόλεμο.

Έτσι, με λήξη του πολέμου σε ραδιοφωνικό μήνυμά του ανήγγειλε στον αιγυπτιακό λαό την παραίτησή του.

Παρόλα αυτά, η είδηση συγκίνησε τον αιγυπτιακό λαό τόσο που ξεχύθηκε στους δρόμους του Καΐρου σε μια τεράστια πορεία-συγκέντρωση, ζητώντας την παραμονή του στην προεδρία. Έτσι και παρέμεινε.

Μάλιστα, σημειώνεται πως η επιρροή του Νάσερ δεν μειώθηκε παρά τη συντριπτική ήττα στον πόλεμο των έξι ημερών τον Ιούνιο του 1967.

5. «Ακήρυχτος» πόλεμος

Ο πόλεμος των έξι ημερών μπορεί να έθεσε τέλος στις αραβικές φιλοδοξίες και να εγκατέστησε το Ισραήλ ως κυρίαρχο ρυθμιστή της περιοχής, δεν σταμάτησε όμως τα προβλήματα, αλλά τα όξυνε.

Από το 1967 μέχρι σήμερα υπάρχουν θρησκευτικές και πολιτισμικές εντάσεις στην περιοχή και δε στη Λωρίδα της Γάζα ή στη Δυτική Όχθη.

Ακόμη, πληθαίνουν οι αναφορές για αυθαιρεσίες των ισραηλίτικων δυνάμεων κατοχής οι οποίες προσπαθούν να αποικίσουν την Δυτική Όχθη, ενώ παράλληλα κατηγορούνται για δολοφονίες Παλαιστινίων.

Μάλιστα, καθημερινές είναι οι καταγγελίες για δολοφονίες παιδιών και Παλαιστινίων από τις δυνάμεις του Ισραήλ, οι οποίες παρά την διεθνή κατακραυγή μείνουν ατιμώρητες.