Υπήρχαν Ιθαγενείς στην Αρχαία Ελλάδα σε σημεία που δεν είχαν πάει οι Έλληνες;

Η εικόνα της Αρχαίας Ελλάδας ως ενιαίου ελληνικού κόσμου είναι μια όμορφη απλοποίηση. Πριν ο ελληνικός πολιτισμός απλωθεί σε όλο το Αιγαίο, τα παράλια και τις εσωτερικές περιοχές, υπήρχαν άνθρωποι που ζούσαν εκεί αιώνες πριν ακουστεί η πρώτη ελληνική λέξη. Ήταν αυτόχθονες πληθυσμοί, με δικές τους γλώσσες, θεότητες και παραδόσεις, άγνωστες στους πρώτους Έλληνες.

Στην Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία, όπου η γεωγραφία σμίγει με τα βουνά

και τα φαράγγια, έζησαν οι Μολοσσοί, οι Θεσπρωτοί και οι Ορέστες. Αυτά τα φύλα είχαν δικές τους πολιτισμικές ρίζες και, παρά την επαφή με τους Έλληνες, διατήρησαν για αιώνες μια ιδιόμορφη ταυτότητα, μακριά από τα μεγάλα κέντρα όπως η Αθήνα και η Σπάρτη.

Στη Θράκη, οι Θράκες μετρούσαν τις γενιές τους χωρίς ελληνικές λέξεις. Ο πολιτισμός τους, δυναμικός και αινιγματικός, είχε θεούς διαφορετικούς από τους Ολύμπιους. Οι Έλληνες ίδρυσαν αποικίες στα παράλια, αλλά η ενδοχώρα συνέχισε για πολύ να μιλά γλώσσες άγνωστες στην ελληνική παιδεία.

Η Κρήτη και η Κύπρος, αν και κατέληξαν να είναι αναπόσπαστο μέρος του ελληνικού κόσμου, γνώρισαν στην αρχή εντελώς διαφορετικές κουλτούρες. Οι Μινωίτες της Κρήτης και οι Ετεοκύπριοι της Κύπρου δημιούργησαν πολιτισμούς με δικά τους αλφάβητα, τρόπους λατρείας και μυθολογίες που μόνο αργότερα ελληνίστηκαν.

Στη Μικρά Ασία, πριν τα ελληνικά πλοία φτάσουν στις ακτές της Ιωνίας και της Καρίας, ζούσαν Λύδιοι, Λύκιοι, Καροί και Φρύγες. Κάθε λαός με τη δική του κοσμοθεωρία, τα δικά του ιερά και τους δικούς του μύθους, πολύ πριν το πρώτο ελληνικό άγαλμα στηθεί στη Σμύρνη ή στην Έφεσο.

Η Σικελία και η Κάτω Ιταλία, που ονομάστηκαν αργότερα Μεγάλη Ελλάδα, είχαν ήδη τους δικούς τους ανθρώπους: Σικελούς, Οσκους, Λουκανούς. Οι Έλληνες τους συνάντησαν, πολέμησαν μαζί τους ή εναντίον τους και δημιούργησαν νέες κοινωνίες, όπου η ελληνική και η ιθαγενής κουλτούρα συνυπήρχαν για αιώνες.

Το τοπίο της Αρχαίας Ελλάδας ήταν λοιπόν πολύ πιο σύνθετο από όσο φανταζόμαστε. Δεν ήταν ένα κενό έδαφος που γέμισε ξαφνικά με ελληνικούς ναούς και θέατρα. Ήταν ένας ζωντανός κόσμος ιθαγενών, που υποδέχθηκε τους Έλληνες άλλοτε ειρηνικά και άλλοτε με αίμα, άλλοτε αφομοιώνοντας και άλλοτε αντιστεκόμενος.

Ορισμένα ονόματα, μύθοι και τοπωνύμια που σήμερα θεωρούμε ελληνικά ίσως έχουν βαθύτερες, προελληνικές ρίζες. Από τα φαράγγια της Ηπείρου ως τα βουνά της Λυκίας και τα ακρωτήρια της Κρήτης, οι πρώτοι κάτοικοι άφησαν αποτυπώματα που ακόμα σιωπηλά επιβιώνουν στη γη που ονομάσαμε Ελλάδα.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords
Τυχαία Θέματα