Πότε καθιερώθηκε η σύνταξη στην Ελλάδα; Πώς ζούσαν πριν οι ηλικιωμένοι;

11:14 10/4/2025 - Πηγή: Sportime

Η λέξη “σύνταξη” ακούγεται σήμερα αυτονόητη. Ένας ηλικιωμένος σταματά να δουλεύει και παίρνει χρήματα από το κράτος κάθε μήνα. Όμως για πολλές δεκαετίες στην Ελλάδα, αυτό ήταν αδιανόητο. Αν δεν είχες παιδιά να σε φροντίσουν ή περιουσία να σε στηρίξει, το γήρας ήταν μια περίοδος επιβίωσης — όχι ξεκούρασης.

Οι πρώτες οργανωμένες προσπάθειες για σύνταξη ξεκίνησαν μόνο για λίγους. Το 1861 ιδρύθηκε το πρώτο ταμείο για απόστρατους στρατιωτικούς. Το 1865, ακολούθησαν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Ήταν όμως μικρές εξαιρέσεις, για κατηγορίες

“του κράτους”. Ο υπόλοιπος πληθυσμός έπρεπε να βασιστεί σε άλλους τρόπους για να γεράσει.

Η μεγάλη αλλαγή ήρθε το 1932, όταν ιδρύθηκε το ΙΚΑ. Ο θεσμός άρχισε να λειτουργεί ουσιαστικά από το 1937, δίνοντας για πρώτη φορά τη δυνατότητα σε εργάτες και υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα να ελπίζουν σε κάποια υποστήριξη στα γηρατειά. Δεν ήταν γενικευμένο ακόμα, ούτε αρκετό για όλους. Αλλά ήταν η αρχή.

Η πλήρης έννοια του «συνταξιούχου» όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, με ταμεία, ασφαλιστικές εισφορές και ευρύτερη κάλυψη, καθιερώθηκε σταδιακά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1951 ιδρύθηκε ο ΟΓΑ για τους αγρότες. Λίγο αργότερα, ήρθαν και τα υπόλοιπα ταμεία για αυτοαπασχολούμενους, εμπόρους, ελεύθερους επαγγελματίες.

Μέχρι τότε όμως, οι ηλικιωμένοι ζούσαν χάρη στην οικογένεια. Ο γιος που έπαιρνε το χωράφι είχε την υποχρέωση να ταΐζει τον πατέρα. Η κόρη που έμενε κοντά έπαιρνε τη μάνα στο σπίτι της. Οι παππούδες ζούσαν σε πολυμελείς οικογένειες, στον ίδιο χώρο με τα εγγόνια τους. Δεν είχαν ανεξαρτησία. Είχαν στήριξη — ή δεν είχαν τίποτα.

Πολλοί γέροι στην επαρχία ζούσαν με ό,τι είχαν φυλάξει, αν είχαν φυλάξει. Τα ενοίκια ενός σπιτιού, τα αβγά από μια κότα, η καλοσύνη των συγγενών. Όποιος δεν είχε παιδιά, συχνά κατέληγε στη φτώχεια ή την ελεημοσύνη. Η Εκκλησία και τα τοπικά ευαγή ιδρύματα προσπαθούσαν να καλύψουν τα κενά, αλλά δεν έφταναν για όλους.

Η σύνταξη, όπως την ξέρουμε, είναι πολύ πρόσφατο φαινόμενο. Στην πραγματικότητα, έγινε αυτονόητη μόλις τις τελευταίες δεκαετίες. Πριν από αυτή, το γήρας στην Ελλάδα ήταν ένας σταυρός που κουβαλούσες μόνος σου — αν δεν υπήρχε κάποιος άλλος να τον κουβαλήσει μαζί σου.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords