Πως ήταν τα ξενοδοχεία, οι ξενώνες και τα καταγώγια στην Αρχαία Ελλάδα;

02:46 4/5/2025 - Πηγή: Sportime

Η φιλοξενία στην Αρχαία Ελλάδα δεν ήταν απλώς ανάγκη αλλά ιερή υποχρέωση. Ο Ξένιος Ζευς ήταν προστάτης των ξένων και ταξιδιωτών, και η παραβίαση της ξενίας θεωρούταν αμαρτία σχεδόν θρησκευτική. Όμως, όταν δεν υπήρχε συγγενής ή φίλος για φιλοξενία, υπήρχαν και πιο “επαγγελματικές” λύσεις.

Οι ξενώνες ήταν οι πιο επίσημες και οργανωμένες μορφές καταλύματος. Βρίσκονταν συνήθως κοντά σε μεγάλα ιερά, όπως οι Δελφοί, η Ολυμπία ή η Επίδαυρος, και ήταν κατασκευασμένοι για να φιλοξενούν προσκυνητές, ιερείς

και συμμετέχοντες σε αγώνες. Ήταν συχνά λιτά αλλά καθαρά, με πολλά δωμάτια γύρω από εσωτερική αυλή και με κοινές εγκαταστάσεις.

Υπήρχαν επίσης πανδοχεία, γνωστά και ως “καταγώγια”, κυρίως σε πόλεις ή κοντά σε δρόμους με εμπορική κίνηση. Εκεί έβρισκε κανείς φαγητό, ποτό και στέγη. Ήταν πιο φτηνά και πιο “λαϊκά” από τους ξενώνες. Τα καταγώγια είχαν κακή φήμη, καθώς συχνά προσφέρονταν και για άλλες δραστηριότητες, όπως πορνεία ή τυχερά παιχνίδια.

Στην Αθήνα, ειδικά την εποχή του Περικλή, υπήρχαν ιδιωτικές κατοικίες που λειτουργούσαν ως ξενώνες επί πληρωμή. Δεν ήταν θεσμοθετημένα “ξενοδοχεία”, αλλά κάτι ανάμεσα σε Airbnb και ταβέρνα με δωμάτια. Οι επισκέπτες πλήρωναν για διαμονή, αλλά και για τροφή, συχνά με κοινά γεύματα.

Τα Ασκληπιεία, όπως αυτό της Επιδαύρου, είχαν ειδικούς χώρους φιλοξενίας για τους ασθενείς και τους συνοδούς τους. Τα δωμάτια αυτά λειτουργούσαν περισσότερο σαν θεραπευτικά κέντρα με υποδομές για διαμονή, παρά σαν πανδοχεία.

Ο όρος “ξενοδοχείο” δεν υπήρχε με τη σημερινή έννοια. Στην αρχαιότητα, τα καταλύματα εξυπηρετούσαν την ανάγκη στέγασης με πρακτικό τρόπο, χωρίς ιδιαίτερη πολυτέλεια. Μια κουβέρτα, λίγο φαγητό και μια σκεπή ήταν αρκετά για τον μέσο ταξιδιώτη.

Η έννοια του ξενοδόκου (ο άνθρωπος που δέχεται τον ξένο) ήταν πιο σημαντική από την υλική υποδομή. Ακόμα και σε πόλεις όπως η Σπάρτη, που δεν φημιζόταν για τη φιλοξενία της, ο ξένος δεν έμενε ποτέ χωρίς φαγητό και στέγη, έστω κι αν ήταν πρόχειρη.

Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν υπήρχαν δημόσια ξενοδοχεία από το κράτος. Η φιλοξενία ήταν είτε προσωπική είτε ιδιωτική υπόθεση. Σε κάποιες περιπτώσεις, υπήρχαν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι σε αγορές ή γυμναστήρια για να κοιμούνται οι ταξιδιώτες, αλλά με πολύ βασικές παροχές.

Οι ταξιδιώτες συχνά κουβαλούσαν μαζί τους κουβέρτες και είδη ύπνου. Πολλές φορές έμεναν σε ιερά, αφού θεωρούταν ασφαλείς χώροι. Εκεί υπήρχαν χώροι με στέγες, κάτω από τις οποίες μπορούσαν να περάσουν τη νύχτα.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords