Η Αθήνα πριν τους νόμους ήταν κόλαση, λιμός, δουλεία, αναρχία, και το δίκιο του ισχυρού

Πολιτείες χωρίς γραπτούς νόμους δεν αντέχουν. Και η αρχαία Αθήνα, πριν εμφανιστεί ο Σόλων, ήταν η ζωντανή απόδειξη αυτού. Όλα ρυθμίζονταν από έθιμο, προφορική παράδοση και τη βούληση των δυνατών. Οι άρχοντες δεν εκλέγονταν ούτε διορίζονταν από σώμα πολιτών, αλλά επιβάλλονταν από κληρονομικό δικαίωμα ή με ισχύ. Η δικαιοσύνη δεν ήταν ίση, δεν ήταν δημόσια και δεν ήταν καθόλου ασφαλής.

Η φτώχεια είχε μετατραπεί σε ενοχή. Όποιος δεν μπορούσε να

ξεπληρώσει τα χρέη του, έχανε όχι μόνο την περιουσία του αλλά και την ελευθερία του. Οι πολίτες μετατρέπονταν σε δούλους, πουλιούνταν μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά τους στον δανειστή. Ορισμένοι, για να αποφύγουν την πτώχευση, έφταναν να πωλούν τα ίδια τους τα παιδιά. Η κοινωνία ήταν μοιρασμένη ανάμεσα στους ευπατρίδες που κατείχαν γη και εξουσία και σε μια μάζα εξαθλιωμένων.

Το κράτος δεν είχε σταθερούς θεσμούς. Οι άρχοντες άλλαζαν, οι νόμοι δεν υπήρχαν και το Σύνταγμα ήταν φαντασιακή έννοια. Η βία γινόταν συχνά κανόνας. Το 636 π.Χ., ο Κύλωνας, προσπαθώντας να γίνει τύραννος, κατέλαβε την Ακρόπολη. Η ανταρσία κατεστάλη, αλλά οι οπαδοί του, που κατέφυγαν στα ιερά ζητώντας άσυλο, σφαγιάστηκαν υπό υποσχέσεις ασφάλειας. Η προδοσία αυτή έφερε νέο κύμα βίας και αναταραχών.

Οι φτωχοί επαναστάτησαν πολλές φορές. Αλλά κάθε φορά, οι άρχοντες είτε εξαγόραζαν την ησυχία με προσωρινές παραχωρήσεις είτε επέβαλλαν σκληρότερη εξουσία. Το σύστημα έβραζε. Οι ευγενείς αλληλοσκοτώνονταν για την κυριαρχία. Η ενότητα της πόλης είχε χαθεί. Το χάσμα πλουσίων και φτωχών ήταν τόσο μεγάλο, που η Αθήνα βρισκόταν στα όρια του εμφυλίου.

Μέσα σε αυτό το τοπίο χάους και κοινωνικής αποσύνθεσης, προβάλλει ένας άνδρας. Ο Σόλων. Γόνος ευγενούς οικογένειας, άνθρωπος με παιδεία και ποιητικό χάρισμα, καταφέρνει το ακατόρθωτο. Ορίζεται άρχων με αποστολή να σώσει την πόλη όχι με ξίφος αλλά με νόμους. Αντί να ευνοήσει την τάξη του, καταργεί τη δουλεία για χρέη. Αντί να εγκαθιδρύσει απολυταρχία, θεμελιώνει θεσμούς και περιορισμούς στην εξουσία. Αντί να στηρίξει τους πλούσιους, δίνει δικαιώματα στους φτωχούς.

Η Αθήνα δεν έγινε αμέσως δημοκρατία. Αλλά από την κόλαση πριν τον Σόλωνα, είχε πια ένα μονοπάτι. Ένα Σύνταγμα. Ένα πλαίσιο που με τον καιρό θα οδηγούσε στην ισονομία, στη δικαιοσύνη και στην ακμή της πόλης που έμελλε να αλλάξει τον κόσμο.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords
Τυχαία Θέματα