Εδώ και 47 χρόνια ταξιδεύουν στο διάστημα 2 χρυσοί δίσκοι, ώστε κάποιος, κάπου, κάποτε να μάθει ότι ήμασταν εδώ, ότι γελάσαμε και αγαπήσαμε.

Κανείς δεν ξέρει αν θα φτάσει ποτέ. Κανείς δεν ξέρει αν υπάρχει κάποιος εκεί έξω. Και κανείς δεν θα είναι ζωντανός για να μάθει αν το μήνυμα βρήκε αποδέκτη. Κι όμως, το 1977, η ανθρωπότητα έγραψε την πιο όμορφη της πρόταση και την εκτόξευσε στο σύμπαν. Δεν ήταν μια εξίσωση. Δεν ήταν μια προειδοποίηση. Ήταν η μουσική της καρδιάς της. Δύο διαστημόπλοια – το Voyager 1 και το Voyager 2 – πέταξαν μακριά από τον πλανήτη τους, κουβαλώντας καθένα από έναν χρυσό δίσκο.

Ο δίσκος αυτός είναι ένα γράμμα χωρίς παραλήπτη. Ή μάλλον, χωρίς σίγουρο παραλήπτη. Ο Carl Sagan, ο άνθρωπος που το επιμελήθηκε μαζί με μια μικρή ομάδα ερευνητών, μουσικολόγων και επιστημόνων, το είπε απλά: «Αν δεν υπάρξει ποτέ απάντηση, τουλάχιστον θα έχουμε πει ότι προσπαθήσαμε». Και η προσπάθεια αυτή ήταν από τις πιο συγκλονιστικές που έκανε ποτέ το ανθρώπινο είδος.

Μέσα στον χρυσό αυτόν δίσκο δεν υπάρχει καμία εξήγηση για την τεχνολογία μας. Δεν λέει πόσους πόντους IQ έχει το είδος μας, ούτε πόσους πολέμους κερδίσαμε. Δεν μιλά για αυτοκρατορίες, σύνορα ή βιομηχανίες. Μιλά για το πώς γελάμε. Για το πώς φιλιόμαστε. Για το πώς ακούγεται το κλάμα ενός μωρού, το τραγούδι μιας φάλαινας, το θρόισμα των φύλλων όταν φυσάει.

Μέσα του έχει χαιρετισμούς σε 55 γλώσσες. Από τα αρχαία Σουμεριακά μέχρι την Καντονέζικη διάλεκτο. Έχει ηχογραφημένες ευχές από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, τον Kurt Waldheim, αλλά και κάτι πολύ πιο απλό: τη φωνή του εξάχρονου γιου του Sagan, που λέει “Hello from the children of planet Earth”. Είναι μόνο πέντε δευτερόλεπτα. Και είναι ίσως το πιο όμορφο “γεια” που ειπώθηκε ποτέ.

Η μουσική που περιλαμβάνεται δεν είναι μόνο δυτική. Είναι το σύνολο της ανθρωπότητας. Είναι Bach, με τα Brandenburg Concertos, τον Well-Tempered Clavier και την Partita για σόλο βιολί. Είναι Beethoven, με το Cavatina από το κουαρτέτο αρ. 13, το τελευταίο του έργο πριν πεθάνει, που τον έκανε να κλαίει όταν το συνέθετε. Είναι Stravinsky, Mozart, αλλά και Louis Armstrong, με το “Melancholy Blues”, γεμάτο βραχνή απόγνωση.

Αλλά είναι και η Valya Balkanska, από τη Βουλγαρία, που τραγουδά το “Izlel e Delyu Haydutin”, ένα ηρωικό έπος από τα βουνά της Θράκης. Είναι ο Blind Willie Johnson, τυφλός και φτωχός, που ηχογράφησε το “Dark Was the Night, Cold Was the Ground” το 1927. Ένα κομμάτι χωρίς λόγια, γεμάτο βογγητά, θρήνους και κιθάρα. Ήταν το απόλυτο παράπονο του ανθρώπου. Κι αυτό το στείλαμε στα άστρα.

Υπάρχει και ινδονησιακό γκάμελαν. Και ινδικό κλασικό τραγούδι από την Kesarbai Kerkar. Και ήχοι από τους πυγμαίους Mbuti του Κονγκό. Και μουσικές από την Παπούα Νέα Γουινέα, από το Αζερμπαϊτζάν, από τη Γεωργία, από τη Νότια Αμερική. Υπάρχει και rock: το “Johnny B. Goode” του Chuck Berry. Ο Sagan επέμεινε πως, αν θέλουμε να δείξουμε ότι έχουμε νεολαία, ρυθμό και ψυχή, πρέπει να βάλουμε rock’n’roll. Κάποιοι είπαν πως είναι “εφηβικό”. Ο Sagan απάντησε: «Έχουμε πολλούς εφήβους στον πλανήτη».

Αυτό όμως που δεν ακούγεται αλλά είναι εκεί, είναι η καταγραφή του εγκεφάλου της Ann Druyan, της μελλοντικής συζύγου του Sagan. Η NASA κατέγραψε τα εγκεφαλικά της κύματα για μία ώρα, ενώ εκείνη σκεφτόταν την ιστορία της Γης, την αγάπη, τη φύση, και κυρίως το πώς είναι να είσαι ερωτευμένος. Μετά, τα συμπίεσαν σε ήχο. Και τα έστειλαν. Χωρίς φωνή. Μόνο νευρικά κύματα. Ίσως κάποτε, κάποιος κάπου, να τα αποκωδικοποιήσει. Και να νιώσει.

Όλα αυτά ήταν τυλιγμένα σε ένα δίσκο φτιαγμένο για να επιβιώσει δισεκατομμύρια χρόνια. Στην επιφάνειά του υπάρχει σχεδιάγραμμα που δείχνει σε ποια κατεύθυνση βρίσκεται η Γη από 14 πάλσαρ. Υπάρχει αναφορά στη μετάπτωση του υδρογόνου για να ορίσουμε τη μονάδα χρόνου. Και χαραγμένη με ισότοπο ουρανίου-238, ώστε να μπορεί να υπολογιστεί η ηλικία του δίσκου μελλοντικά. Η ανθρωπότητα, λοιπόν, όχι μόνο μίλησε. Έδωσε και οδηγίες για το πώς να την καταλάβεις.

Το πιο συγκινητικό, όμως, δεν είναι το περιεχόμενο. Είναι η πρόθεση. Δεν το κάναμε για δόξα. Δεν το κάναμε για να επιδείξουμε τι φτιάξαμε. Το κάναμε γιατί καταλάβαμε ότι μπορεί μια μέρα να μην υπάρχουμε. Και τότε, ίσως, δύο δίσκοι να συνεχίζουν να πετούν και να λένε μια ιστορία. Τη δική μας.

Μια ιστορία που δεν αρχίζει με βασιλιάδες, αλλά με μωρά που κλαίνε. Που δεν δείχνει γυμνά σώματα, γιατί λογοκρίθηκε, αλλά δείχνει το πώς τρώμε, πώς πίνουμε, πώς φιλιόμαστε. Έχει φωτογραφίες από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ, αλλά και από τη σελίδα 6 του Principia Mathematica του Νεύτωνα. Έχει τον Αμαζόνιο από ψηλά, αλλά και ανθρώπους να χορεύουν, να εργάζονται, να αγαπούν.

Η γη δεν είναι τέλεια. Έχει φτώχεια, βία, πόλεμο. Αλλά μέσα σ’ εκείνους τους δύο δίσκους, έγινε όμορφη. Έγινε αγνή. Έγινε ένα πλάσμα που είπε στο σύμπαν: «Δεν ήμασταν για πάντα. Αλλά αγαπήσαμε. Και αυτό μετράει».

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.