Η παράλογη κοινωνία κρεμασμένων στην ποίηση της Σάντι Βασιλείου

Κατά τον Μπένγιαμιν, ο υπερρεαλισμός δεν μπορεί να νοηθεί παρά ως αντίδραση «στην αθεράπευτα προβληματική σύζευξη του ιδεαλιστικού μοραλισμού με την πολιτική πράξη» και των συνακόλουθων αδιέξοδων συμβιβασμών στις θέσεις που υπερασπίστηκε η αστική αριστερά. Το ειδοποιό χαρακτηριστικό της ιστορικής πρωτοπορίας, εκείνο που προσδιορίζει την ιστορική μοναδικότητα της, είναι ότι σε αντίθεση με τον σύγχρονό της μοντερνισμό δεν απορρίπτει απλά την καλλιτεχνική παράδοση, αλλά το σύνολο της τέχνης σαν χαρακτηριστικού θεσμού της καπιταλιστικής κοινωνίας. Έτσι, ενώ ο μοντερνισμός επιχειρεί να ανανεώσει

τις μορφές και τα εκφραστικά μέσα της τέχνης, η ιστορική πρωτοπορία απαρνείται την αυτονομία της τέχνης, επαγγελλόμενη την κατάργηση της διάστασης μεταξύ δημιουργού και κοινού, ποίησης και ομιλίας, τέχνης και ζωής (Peter Burger).

Στον δρόμο αυτό μέσα στις νέες συνθήκες του ΚΑ' αιώνα οδεύει και η Σάντι Βασιλείου δεν την ποιητική συλλογή «28 μέρες κάτω από τη γη» (Θράκα, 2017). Η ποιήτρια αξιοποιεί τη συνειρμικότητα της σουρεαλιστικής πρωτοπορίας. Το ποιητικό σύμπαν της είναι ένας κόσμος πραγματικός, ένας κόσμος που δεν υποφέρει από καμιά μεταφυσική αγωνία, αλλά βασανίζεται γιατί του λείπουν τα στοιχειώδη εκείνα πράγματα που κάνουν τη ζωή υποφερτή. Η πορεία της κοινωνίας δυσκολεύει το όνειρο, ο θάνατος που περικλείει το ποιητικό υποκείμενο και η περιθωριοποίηση/αλλοτρίωση δυσχεραίνουν τον ίδιο το βίο του Ανθρώπου.

Στην ποιητική της ξεχωρίζουν οι τολμηρές εικόνες και η σουρεαλιστική αφήγηση (οβίδα, 30 τ.μ.) αφήνοντας ένα μειδίαμα από την ανοικείωση, μα και συνάμα μία διάθεση στοχασμού.

Η γλώσσα της πλάθει δυνατές εικόνες με εικαστικές αναζητήσεις που όσο και να ξαφνιάζουν είναι στην πραγματικότητα οικείες. Η σημασία της γλώσσας αναγνωρίζεται στο Δεύτερο Μανιφέστο (1929), όπου διεκδικείται η αναβάθμιση όλων των μορφών της ανθρώπινης έκφρασης ενώ συγχρόνως τονίζεται ότι «έκφραση σημαίνει, καταρχάς, γλώσσα». Η έμφαση αυτή σηματοδοτεί μια στροφή προς την υλική διάσταση της γραφής και τη σχετική απομάκρυνση από την αισθητικοποιημένη αντίληψη για τη λογοτεχνία και την τέχνη. Η αναβάθμιση της γλώσσας αποτελεί το έναυσμα για την αναθεώρηση της σχέσης μεταξύ εμπειρίας και έμπνευσης. Η τελευταία αποσπάται από την υπερβατολογική της προέλευση και τοποθετείται στο ανθρώπινο/γλωσσικό πεδίο, και συγκεκριμένα στις εικόνες που αποσπά το συνειδητό από το ασυνείδητο.

Υιοθετεί την υπερρεαλιστική υπόδηση των μηχανισμών έκφρασης του ασυνείδητου μέσα από την αφαίρεση λεπτομερειών, όπως ακριβώς αναδύονται στη μνήμη του ατόμου. Υπονομεύει τον ψευδο-ορθολογισμό αφήνοντας ασχημάτιστες αφηγήσεις και εικόνες, οι οποίες με την ανατροπή και τον σουρεαλιστικό υπαινιγμό οδηγούν σε μια αναζήτηση τέλους και αφήνουν τον ακροατή με την επίγευση του συναισθήματος και του επιτρέπουν να στοχαστεί. Μοιάζει να επιδιώκει να μεταγγίσει την ποίηση στη ζωή και τη ζωή στην ποίηση, όπως έγραφε ο Εμπειρίκος. Δει εισχωρεί απλά στο ασυνείδητο, αλλά το φέρνει στην επιφάνεια ως κομμάτι της μυθοπλαστικής πραγματικότητας. Είναι μία σύγχρονη εκδοχή της υπεράσπισης θεώρησης των πραγμάτων και ερμηνείας της κοινωνίας μέσα από μια στοχαστική σκέψη που αναδύεται αβίαστα μέσα από τον στίχο.

Διαβάστε όλο το θέμα στο TVXS.gr