Η ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η συντριπτική ήττα του Ιμπραήμ που είχε αναγκάσει την Πελοπόννησο σε λιμοκτονία. Η εντολή των Τούρκων «σκοτώστε τον Κόδριγκτον και η μάχη θα λήξει»

Η ναυμαχία του Ναυαρίνου,  έγινε στις 20 Οκτωβρίου του 1827. Μια τεράστια δύναμη πυρός από πλοία του Βρετανικού, Γαλλικού και Ρωσικού στόλου βύθισαν τα πλοία Οθωμανικού και Αιγυπτιακού στόλου και έδωσαν έτσι μια ανάσα στην Ελληνική Επανάσταση που εκτός των εσωτερικών διενέξεων πνιγόταν στο αίμα από τους Οθωμανούς. Οι συμμαχικές Μεγάλες Δυνάμεις νίκησαν έναν αριθμητικά μεγαλύτερο στόλο.

Η υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου του 1827, για κατάπαυση του πυρός μεταξύ των Τούρκων της Πύλης και των Ελλήνων ήταν ακόμη νωπή αλλά και κενή περιεχομένου αφού οι Οθωμανοί

ουδέποτε την αποδέχτηκαν και την εφάρμοσαν, θεωρώντας την Ελλάδα κτίση τους.
Οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις και παρά τη φιλοτουρκική πολιτική της Ρωσίας, πίεζαν την Πύλη να σταματήσει τις εχθροπραξίες αλλά όλες τους οι προσπάθειες έπεφταν στο κενό.
Ο Ιμπραήμ κρατούσε τον στόλο του στην περιοχή της Πύλου, τρομοκρατώντας την Πελοπόννησο και κωλυσιεργούσε την αποχώρησή του με το επιχείρημα ότι περιμένει εντολές από την Πύλη. Δεν γνώριζε όμως ότι ένας μυστικός όρος της συνθήκης ήταν ότι μετά από ένα μήνα μπορούσε να επιβληθεί με τη βία.

Η αφορμή

Ένα ναυτικό επεισόδιο μεταξύ βρετανικών και τουρκικών πλοίων στην περιοχή της σημερινής Ιτέας έδωσε το έναυσμα των εχθροπραξιών που οδήγησαν στη ναυμαχία.
Το βρετανικό ατμόπλοιο «Καρτερία» με κυβερνήτη τον Φρανκ Χέιστινγκς βύθισε έξι μικρά τουρκικά κι ένα αλγερινό σκάφος. Το γεγονός αυτό έκανε τον Ιμπραήμ να μετακινήσει τον στόλο έξω από την Πύλο για να σπεύσει στον Κορινθιακό προκειμένου να τιμωρήσει τους Βρετανούς.

Ο αρχηγός του Βρετανικού στόλου, Ναύαρχος Κόδρινγκτον που βρισκόταν στη Ζάκυνθο ανάγκασε τα πλοία του Ιμπραήμ να επιστρέψουν στη βάση τους. Ο Ιμπραήμ τότε, χολωμένος προέβη σε αντίποινα σε βάρος των Ελλήνων της Πελοποννήσου καίγοντας, σκοτώνοντας και λεηλατώντας. Ξέσπασε μεγάλος λιμός αφού οι επιζήσαντες δεν έβρισκαν τίποτα για να φάνε.
Η αναφορά του πλοιάρχου Χάμιλτον προς τον Κόδρινγκτον περιγράφει ακριβώς τη δεινή κατάσταση που βίωναν οι ξεσηκωμένοι Έλληνες: Αν ο Ιμπραήμ παραμείνει στην Ελλάδα, περισσότερο από το ένα τρίτο των κατοίκων θα λιμοκτονήσει.

Ο κόλπος του Ναυαρίνου / Πηγή: Η Ελληνική Επανάστασις, Διονυσίου Α. Κόκκινου

Η ναυμαχία

Οι επικεφαλής των συμμαχικών δυνάμεων, αντιναύαρχος Κόδρινγκτον, υποναύαρχος Δεριγνί και υποναύαρχος Χέιδεν στις 18 Οκτωβρίου πήραν την απόφαση ότι δεν μπορούσαν να παραμένουν θεατές των θηριωδιών που διέπρατταν σε βάρος των Ελλήνων τα στρατεύματα του Ιμπραήμ.
Το Λονδίνο είχε δώσει έτσι κι αλλιώς το «πράσινο φως», ότι αν χρειαστεί μπορεί να εφαρμοστεί η διπλωματία των κανονιών.
Η δημιουργική ασάφεια της διατύπωσης άφηνε πολλά περιθώρια ερμηνείας στους επικεφαλής του συμμαχικού στόλου.
Οι τρεις ναύαρχοι έστειλαν τελεσίγραφο στον Ιμπραήμ να απομακρύνει προς Αίγυπτο ή προς την Κωνσταντινούπολη τα πλοία του διαφορετικά η μόνη λύση ήταν η επίθεση.
Ο Κόδρινγκτον πάνω στο πλοίο «Ασία» πήρε θέση μάχης. Το ίδιο και όλα τα συμμαχικά πλοία στην περιοχή της Πύλου.
Ο Ιμπραήμ εξακολουθεί να προκαλεί και όταν μια βρετανική λέμβος πλησίασε ένα Αιγυπτιακό πυρπολικό για να του ζητήσει να απομακρυνθεί οι Αιγύπτιοι πυροβόλησαν και σκότωσαν τον αξιωματικό. Άρχισε μια μάχη και οι περισσότεροι Βρετανοί που επέβαιναν στην λέμβο σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν.

Πυρά δέχτηκε και ο Έλληνας απεσταλμένος του Κόδρινγκτον στον Αιγύπτιο ναύαρχο που του είχε ζητήσει να μείνει ουδέτερος. Ο πρωρέας Μιχαήλ πυροβολήθηκε πισώπλατα από Τούρκο ναυτικό αφού είχε παραδώσει την επιστολή του Βρετανού ναυάρχου και επέστρεφε στη βάρκα που τον μετέφερε.
Και ο Δεριγνί ζήτησε από Αιγυπτιακή φρεγάτα που ήταν κοντά στο πλοίο του να μην κάνει χρήση όπλων. Όμως οι Τούρκοι ήταν σε αναβρασμό και πίστευαν ότι με την αριθμητική τους υπεροχή μπορούν να επιβάλλουν τους όρους τους.

Διάγραμμα με τις αντίπαλες δυνάμεις της ναυμαχίας του Ναυαρίνου / Πηγή: Η Ελληνική Επανάστασις, Διονυσίου Α. Κόκκινου

Η ναυμαχία άρχισε και επεκτάθηκε. Τα συμμαχικά πλοία εκτός από τα κανόνια των αντίπαλων πλοίων είχαν να αντιμετωπίσουν και πυροβόλα από τα κοντινά φρούρια των Τούρκων στη στεριά.
Η έλευση του Ρωσικού στόλου ακριβώς σε αυτή τη συγκυρία σε συνδυασμό με τη βρετανική και γαλλική ναυτοσύνη άλλαξαν τη δυναμική. Ο πλοίαρχος Χέιδεν επικεφαλής των ρωσικών πολεμικών μπήκε στο Ναυαρίνο την κρίσιμη ώρα που τα άλλα συμμαχικά πλοία είχαν υποστεί ζημιές και κάποιες απώλειες στα πληρώματά τους και έδωσε τον αέρα της νίκης στους συμμάχους σφυροκοπώντας και αυτός τον στόλο του Ιμπραήμ.

Χαρακτική αποτύπωση της ναυμαχίας του Ναυαρίνου / Πηγή: Η Ελληνική Επανάστασις, Διονυσίου Α. Κόκκινου

Περιγραφές κάνουν λόγο για τόσα πολλά πλοία στον κόλπο που οι ναύτες τους μάχονταν τους αντιπάλους ακόμη και με πιστόλια. Τα πλοία σχεδόν ακουμπούσαν το ένα το άλλο. Οι σύμμαχοι νικούσαν και ο Τουρκοαιγυπτιακός στόλος ή βυθίστηκε ή οι καπεταναίοι των πλοίων παραδόθηκαν στους συμμάχους.

«Σκοτώστε τον Κόδρινγκτον και η μάχη θα τελειώσει»

Ο ναύρχος Κόδρινγκτον / Πηγή: wikipedia

Ο Κόδρινγκτον ήταν φανερό και στους Τούρκους ότι ήταν η ψυχή και το στρατηγικό μυαλό αυτής της ναυμαχίας. Τα πλήγματα που κατάφερνε τα στα τουρκικά σκάφη ήταν μεθοδικά και αποτελεσματικά ώστε είτε να τα βυθίζει είτε να τα βγάζει εκτός μάχης.
Κυκλοφορούσε ακάλυπτος στο κατάστρωμα του «Ασία» και έδινε οδηγίες συνεχώς. Ο Τούρκος Ταχίρ Πασάς έδωσε εντολή να σχηματιστεί ένα ειδικό απόσπασμα με μοναδικό στόχο να σκοτωθεί ο Κόδρινγκτον.
«Να τον σκοπεύσετε καλά εις την κεφαλήν ή εις την καρδίαν. Μόλις πέσει αυτός η μάχη θα σταματήσει και τα πλοία του θα παραδοθούν» φώναξε στους άνδρες του.
Ο Κόδρινγκτον γλίτωσε με αμυχές από έναν πυροβολισμό στον καρπό που του κατέστρεψε το πανωφόρι και ο γιος του τραυματίστηκε. Ο νόμος της θάλασσας που θέλει τους ναυτικούς λαούς να νικάν στις ναυμαχίες επαληθεύτηκε.

Η παράδοση του Ιμπραήμ

Ο Ιμπραήμ βλέποντας την καταστροφή του στόλου του βρήκε καταφύγιο στα μεσσηνιακά βουνά.
Οι σύμμαχοι απαίτησαν να παραδοθούν τα φρούρια. Οι λευκές σημαίες υψώθηκαν στους πιο ψηλούς πύργους τους και πάνω στην βρετανική ναυαρχίδα, παρουσία του Κόδρινγκτον υπογράφηκε ανακωχή.

Χαρακτική αποτύπωση της ναυμαχίας του Ναυαρίνου / Πηγή: Η Ελληνική Επανάστασις, Διονυσίου Α. Κόκκινου

Ο Κόδρινγκτον που φοβόταν ότι οι Τούρκοι δεν θα τηρούσαν την υπόσχεσή τους διέταξε τα βρετανικά πλοία «Κάμπριαν» και «Γκλάσκοβ», το γαλλικό «Τριντάντ» και το ρωσικό «Προβονόκ» να μείνουν αγκυροβολημένα απέναντι από το στρατόπεδο του Ιμπραήμ και να ανοίξουν πυρ αν ακουστεί έστω κι ένας πυροβολισμός.
Τρεις μέρες μετά ο Βρετανός ναύαρχος με επιστολή του χαιρέτιζε τη λαμπρή νίκη των συμμαχικών Μεγάλων Δυνάμεων. Η επιστολή κατέληγε:
«Ο αρχηγός εκφράζει τας λίαν εγκαρδίους ευχαριστίας του εις τους ευγενείς συναδέλφους του, τους δύο υποναυάρχους, δια την ιακανότητα μέθ’ ης διηύθυναν τας κινήσεις των στόλων των ως και προς τους κυβερνήτας, υπάρχους, αξιωματικούς, ναύτας και πεζοναύτας, οίτινες μετά τόσης αφοσιώσεως ηκολούθησαν τας διαταγάς των και μετά τόσης γεναιότητος επέτυχον την καταστροφήν των αντιπάλων των.
Εις τον όρμον του Ναυαρίνου επί της «Ασίας» 24 Οκτωβρίου 1827 – Εδουάρδος Κόδρινγκτον, αντιναύαρχος

Η κυβέρνηση στη Βρετανία ζήτησε εξηγήσεις για την ναυμαχία και τις εχθροπραξίες με τους Τούρκους.
Οι φιλοτουρκικές φωνές είχαν υπερκεράσει τη δεδομένη στιγμή το φιλελληνικό πνεύμα που είχε σχεδόν επιβάλει ο νεκρός πλέον Πρωθυπουργός Γεώργιος Κάνινγκ και ο Κόδρινγκτον έστειλε γραπτές εξηγήσεις στις οποίες επεσήμανε πως έπραξε με τους συμμάχους ό,τι προέβλεπε η Συνθήκη του Λονδίνου. Στις 25 Οκτωβρίου τα συμμαχικά πλοία απέπλευσαν. Ο Κόδρινγκτον έφτασε στη Μάλτα όπου λέγεται ότι αρρώστησε από την εξάντληση.

Η ναυμαχία σε αριθμούς

Στη ναυμαχία του Ναυαρίνου οι Μεγάλες Δυνάμεις (Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία) πήραν μέρος με:
10 πολεμικά πλοία, 10 φρεγάτες, 4 Μπρίκια και 3 βάρκες.
Ο Οθωμανικός στόλος αποτελείτο από:
3 πολεμικά πλοία, 17 φρεγάτες, 30 κορβέτες, 28 Μπρίκια, 5 βάρκες και 5 ή 6  πυρπολικά.
Οι σύμμαχοι μέτρησαν 650 νεκρούς και τραυματίες ενώ οι Οθωμανοί είχαν 6.000 νεκρούς και έχασαν 60 πλοία τους.
Μετά τη ναυμαχία η Οθωμανική αυτοκρατορία δεν μπορούσε να επιβάλει όρους αλλά μόνο να συμβιβάζεται. Η επανάσταση δικαιώθηκε την ώρα που έσβηνε αλλά ο δρόμος για τον καθορισμός συνόρων ήταν ακόμη μακρύς.

Διαβάστε ακόμη: Η Συνθήκη του Λονδίνου το 1827. Ο ρόλος του Κάνιγκ που έβγαλε τον Μέττερνιχ από το παιχνίδι. Η απόφαση ότι η Ελλάδα θα είναι αυτόνομο κράτος και θα πληρώνει φόρο υποτέλειας στο Σουλτάνο…

The post Η ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η συντριπτική ήττα του Ιμπραήμ που είχε αναγκάσει την Πελοπόννησο σε λιμοκτονία. Η εντολή των Τούρκων «σκοτώστε τον Κόδριγκτον και η μάχη θα λήξει» appeared first on ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.