Ο Έλληνας «φύλακας» του μουσείου της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Σ ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της έρημης και σκοτεινής Οδησσού, κτυπάει η καρδιά της Ελλάδας!

Ανεκτίμητα κειμήλια και δοξασμένες αποδείξεις της γέννησης και ύπαρξης του Έθνους, φυλάσσονται και συντηρούνται με σεβασμό εδώ και χρόνια από τους ομογενείς που ζουν στην πολη.

Στην πλατεία των Ελλήνων, βρίσκεται το μουσείο της Φιλικής Εταιρίας, στο σπίτι που συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά οι Φιλικοί και με φλόγα, πάθος και ενθουσιασμό οργάνωσαν την Επανάσταση.

Εκεί

Μετά την έναρξη των εχθροπραξιών και την εκκένωση της Οδησσού, τα έγγραφα, τα εκθέματα, τα έγγραφα και τα υπόλοιπα ιστορικά αντικείμενα κινδυνεύουν.

«ΠΗΡΑΜΕ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΜΑΣ ΑΛΛΑ…»

«Από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία η αγωνία μας για το Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας, για τους ανθρώπους και για τα εκθέματα είναι τεράστια».

Ο Νίκος Κούκης, πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, εκφράζει σκέψεις, συναισθήματα και φόβους για το παράρτημα της Οδησσού, τα στελέχη αλλά και τις δράσεις που έγιναν συγκεκριμένες ενέργειες. 

«Σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και το Υπουργείο Εξωτερικών παραδώσαμε τα κλειδιά στον Γενικό Πρόξενο, δηλαδή στα χέρια της Ελληνικής Πολιτείας. 

Παράλληλα, απομακρύναμε τα πολύτιμα εκθέματα σε ασφαλές μέρος ούτως ώστε στην απευκτέα περίπτωση που υπάρξει κάποια εισβολή στο κτίριο ή οποιαδήποτε παραβίαση αυτό που θα βρεθεί θα είναι μόνο τοίχοι.

 Γενικά, θα έλεγα ότι πήραμε όλα τα μέτρα για την προστασία του Μουσείου… 

Αυτή την δύσκολη  στιγμή, υπάρχει ένας Έλληνας που έμεινε στην γεμάτη κινδύνους Οδησσό και φυλάει το μουσείο.

Πρόκειται για τον Παντελή Μπούμπουρα, ένας εκ των τελευταίων Ελλήνων που παραμένουν στην πόλη.  

Αν και ξέρει ότι ο κλοιός  στενεύει, ο ίδιος έχει επιλέξει συνειδητά να μείνει.

«Πώς να πετάξω 25 χρόνια από τη ζωή μου;», αναρωτιέται… 

Πήγε στο  «μαργαριτάρι» της Μαύρης Θάλασσας το 1997. 

Ύστερα από μια πρόσκληση φίλου του να τον βοηθήσει να ολοκληρώσει ένα έργο, διαπίστωσε ότι η περιοχή αναπτυσσόταν και πρόσφερε νέες ευκαιρίες. 

Ξεκινώντας να κλείνει μεγάλες δουλειές, εδραιώθηκε στον χώρο των κατασκευών και έγινε ένας από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες της Οδησσού και της χώρας. «Κάπως έτσι κύλησαν τα χρόνια. 

Ανεβήκαμε στην Ουκρανία, αγαπήσαμε αυτή την πατρίδα». 

Η αγάπη του Παντελή Μπούμπουρα μεταφράστηκε σύντομα σε μεγάλα φιλανθρωπικά έργα προς την Οδησσό και τους κατοίκους της με όχημα το Ίδρυμα Μπούμπουρα. 

«Ένιωθα πάντα την ανάγκη να δίνω πίσω σε αυτή την πόλη που με ανέδειξε.

 Στα 30 χρόνια ελευθερίας της Ουκρανίας είμαστε περίπου 90 επίτιμοι δημότες.

 Ένας από αυτούς είμαι και εγώ».

Ο κ. Μπούμπουρας βρίσκεται πίσω από την ανάπλαση της πλατείας των Ελλήνων αλλά και συνολικά την ανάδειξη του ελληνικού στοιχείου στην πόλη και την υποστήριξη ελληνικών χωριών στην ευρύτερη περιοχή. Έχει δώσει υποτροφίες, έχει υποστηρίξει έργα πολιτισμού.

«Για να κρατήσουμε την ελληνική σημαία ψηλά στην Ουκρανία», λέει με συγκίνηση.

«Δεν φοβήθηκα και δεν φοβάμαι κανέναν. Φοβάμαι μόνο τον Θεό».

ΤΑ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

Το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας βρίσκεται στην οδό Κρέσνι Περεούλοκ (Krasnij Pereulok) αριθ. 18. Στεγάζεται στο σπίτι του Έλληνα επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Γρηγορίου Γρ. Μαρασλή (1831 – 1907), δημάρχου της πόλης της Οδησσού για δεκαέξι χρόνια, από το 1878 ως το 1895.

 Εκεί είχαν βρει το πρώτο τους καταφύγιο και συνεδρίαζαν οι Φιλικοί της Οδησσού.

Το σπίτι αυτό, που ανήκε στον πατέρα του, ανακαινίστηκε με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού – Παράρτημα Οδησσού και μετατράπηκε από το 1994, μαζί με τα γειτονικά του οικήματα, σε Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας.

 Το Μουσείο είχε ιδρυθεί το 1979 από το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο της Οδησσού, αλλά αναζητούσε στέγη.

Στο Μουσείο στεγάζεται επιστημονική βιβλιοθήκη με 6.000 τίτλους. 

Πρόσφατα εγκαινιάστηκε νέο λαογραφικό τμήμα, με αυθεντικά αντικείμενα που αποδίδουν την εικόνα της οικίας του Γρηγορίου Ιωάννη Μαρασλή. 

Ανάμεσα στα εκθέματα περιλαμβάνονται πρωτότυπα έργα σχετικά με τη δράση των Φιλικών, χάρτες, γκραβούρες και φωτογραφίες, έγγραφα στον κρυπτογραφικό κώδικα των Φιλικών, χειρόγραφα σχετικά με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, και κατάλογοι των μελών της. 

Επίσης, επιστολές και χειρόγραφες προκηρύξεις του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας, προσωπογραφίες και σφραγίδες του Αλέξανδρου Υψηλάντη, του Εμμανουήλ Παππά, του Εμμανουήλ Ξάνθου και άλλων.

Στο Μουσείο εκτίθεται αντίγραφο της περίφημης ελαιογραφίας του Δ. Τσόκου «Ο Όρκος των Φιλικών» (1849), φιλοτεχνημένο το 1994 από τον Γ. Σιδηρόπουλο, ενώ γλυπτική σύνθεση με τον «Όρκο των Φιλικών» κοσμεί την εξωτερική όψη του Παραρτήματος του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού στην Οδησσό. 

Σε μια ξεχωριστή αίθουσα αναπαριστάνεται, με καθισμένους γύρω από ένα τραπέζι τους τρεις εμπόρους – ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, η σκηνή της ίδρυσης της πατριωτικής μυστικής οργάνωσής τους.

 Εννοούμε τον Νικόλαο Σκουφά, τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και τον Εμμανουήλ Ξάνθο.

Όπως αναφέρει και η ιστοσελίδα του Μουσείου, σκοπός σύστασης της Φιλικής Εταιρείας ήταν η απελευθέρωση της πατρίδας από τον τουρκικό ζυγό.

Στους κόλπους της συνέρρευσαν “αριστοκράτες” Φαναριώτες και συντηρητικοί κοτζαμπάσηδες, “ολιγαρχικοί” στρατιωτικοί που υπηρετούσαν σε δυτικά κράτη και στην τσαρική Ρωσία, ανώτεροι και κατώτεροι κληρικοί και μοναχοί, ριζοσπάστες διανοούμενοι, έμποροι και ναυτικοί κ.ά. 

Η οργάνωση συμπεριέλαβε επίσης και αρκετούς Βαλκάνιους πατριώτες ποικίλης προέλευσης, οι οποίοι θεωρούσαν τον αγώνα εναντίον των Οθωμανών κοινή υπόθεση όλων των χριστιανικών λαών της νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ

Ήταν φυσικό η ποικιλία της κοινωνικής και γεωγραφικής προέλευσης και των συμφερόντων των Φιλικών να οδηγεί σε αποκλίσεις ως προς τη μέθοδο και τη στρατηγική της οργάνωσης.

 Άλλοι προτιμούσαν τη μακρόχρονη αναβολή της Επανάστασης (για να επιτευχθεί η κατάλληλη προετοιμασία, να διαμορφωθούν ευνοϊκές διπλωματικές συνθήκες, να εξασφαλιστεί η ξένη υποστήριξη κτλ.), ενώ άλλοι ζητούσαν άμεση δράση. 

Τελικά, η πρώτη ομάδα κατάφερε να κερδίσει την ηγεσία της οργάνωσης στα ανώτατα κλιμάκια, αλλά η δεύτερη εξασφάλισε σε οπαδούς της καίριες θέσεις, έστω και χαμηλών βαθμίδων.

 Τον Μάρτιο του 1820 οι τολμηρότεροι έσπευσαν να εκμεταλλευθούν τους περισπασμούς των Οθωμανών από τη σοβαρή ανταρσία του Αλή πασά, αλλά και το γενικό επαναστατικό πνεύμα που διέτρεχε τότε την Ευρώπη μετά τις εξεγέρσεις στη Νεάπολη και την Ισπανία, και με ποικίλες πρωτοβουλίες κατάφεραν να συμπαρασύρουν τελικά και την οργάνωση και ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο στην Επανάσταση.

Πληροφορίες

Αλεξία Καλαϊτζή

The post Ο Έλληνας «φύλακας» του μουσείου της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό appeared first on Militaire.gr.