Η Ελλάδα να θέσει τους όρους επίλυσης της ελληνοτουρκικής διαφοράς

Γράφει ο

Βαγγέλης Τσούρης*

Είναι γνωστό ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές που δημιουργούν τριβή μεταξύ των δύο εθνών είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της Υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, δύο ζωνών που την οριοθέτησή τους διέπει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), την οποία έχει επικυρώσει η Ελλάδα, αλλά η Τουρκία όχι. Πέρα από την οριοθέτηση αυτών των ζωνών δεν υπάρχει καμία άλλη διαφορά που αναγνωρίζει η ελληνική πλευρά. Και ορθώς. Η

διαφορά Ελλάδος-Τουρκίας είναι νομική, αφορά την οριοθέτηση. Από την άλλη, η τουρκική πλευρά διατείνεται ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές είναι πολλές και αφορούν σε πολλούς τομείς (όπως μουσουλμανική μειονότητα της Δ. Θράκης, αποστρατιωτικοποίηση νήσων του Αιγαίου, χωρικά ύδατα). Πρόκειται για τεχνητές, δηλαδή κατασκευασμένες από την Τουρκία διαφορές με σκοπό την πρόκληση ασφυκτικής πίεσης στις ελληνικές ηγεσίες με σκοπό να οδηγηθεί η Ελλάδα να συζητά για θέματα που άπτονται της αποκλειστικής κυριαρχίας της. Τα κατασκευάσματα αυτά της Τουρκίας συνοδεύονται και από την έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων είτε μέσω επιστολών στα ΗΕ ή πίεσης επί του πεδίου (παραβιάσεις δυνητικής ελληνικής κυριαρχίας στα 12 ν.μ., παραβιάσεις Εθνικού Εναερίου Χώρου). Υπενθυμίζεται και η ισχύς – από πλευράς Τουρκίας- του casus belli.

Παρά το κλίμα ηρεμίας που επικρατεί τον τελευταίο καιρό στις ελληνοτουρκικές κρίσεις, ενός κλίματος που οφείλεται στην ανάγκη του επανεκλεγέντος προέδρου Ερντογάν να πείσει τη Δύση για την παροχή οικονομικής βοήθειας μετά τους καταστροφικούς σεισμούς προς ενίσχυση της προβληματικής τουρκικής οικονομίας, ο κίνδυνος δεν έχει αποσοβηθεί. Η Τουρκία παραμένει αναθεωρητική και απειλητική δύναμη, αναβαθμισμένη διεθνώς από τον πόλεμο στην Ουκρανία, με ικανή πολεμική μηχανή και βιομηχανία και κινούμενη ιδεολογικά από έναν ισλαμιστικό τουρκικό εθνικισμό που έχει γίνει πλέον σωβινισμός. Αυτή είναι η κληρονομιά του Ταγίπ Ερντογάν : Η Τουρκία ως μία νέα οθωμανική αυτοκρατορία με δεσπόζουσα θέση στον νέο πολύ-πολικό κόσμο.

Μέσα σε αυτό το κλίμα και υπό τις παρούσες συνθήκες, αναδύονται φωνές που μιλούν για μια μοναδική ευκαιρία επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος. Η πρόσφατη σύνοδος του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας επιβεβαίωσε το καλό κλίμα που επικρατεί μεταξύ των δύο χωρών, παρά την παραμονή της διαφοράς. Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μια οριστική επίλυση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης με το ενδιαφέρον στραμμένο στα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, σε αναζήτηση διαφορετικών πηγών ενέργειας από τις ρωσικές.

Μεγάλος πρωταγωνιστής στο Βίλνιους ήταν ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος συναίνεσε εν τέλει να αποδεχθεί τη Σουηδία στους κόλπους της Ατλαντικής Συμμαχίας με το βλέμμα στραμμένο στην προμήθεια και στην αναβάθμιση των F-16. Η κίνηση αποδοχής της Σουηδίας ικανοποίησε τη θέση των Αμερικανών για ενίσχυση της Συμμαχίας στη Βαλτική Θάλασσα και είναι σίγουρο ότι θα αρχίσουν (ή μάλλον έχουν αρχίσει) να εξετάζουν την παροχή οπλισμού στην Τουρκία και η αγωνία της Ελλάδας είναι αν αυτή η παροχή συνοδευτεί υπό όρους , όπως για τη μη χρήση των αεροσκαφών κατά συμμάχων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Σε κάθε περίπτωση, ο ρόλος του ΝΑΤΟ στην επίλυση των ελληνοτουρκικών είναι περιορισμένος και υποβοηθητικός. Ουσιαστική για την επίλυση της διαφοράς θα είναι η προσπάθεια μεταφοράς των εθνικών θέσεων της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό επίπεδο (στην ΕΕ).

  Είναι ζωτικής σημασίας η Ελλάδα να διαμορφώσει τη δική της ατζέντα, τον δικό της «Οδικό Χάρτη», τη δική της στρατηγική με στόχο την επίλυση της μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς. Απαιτούνται συγκεκριμένες ενέργειες και η Τουρκία θα οφείλει να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της ελληνικής πλευράς αν της καταστεί σαφές ότι το κόστος μη επίλυσης είναι μεγαλύτερο από το κόστος τροφοδότησης της σύγκρουσης. Αρχικά, θα πρέπει να άρει η Τουρκία το διαβόητο casus belli της και να επικυρώσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Πώς θα γίνει αυτό; Μέσω ελκυστικών προτάσεων για την Άγκυρα, όπως η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας ή μια νέα συμφωνία για το μεταναστευτικό που θα προσφέρει οικονομική στήριξη στην Τουρκία. Όμως, για να γίνουν αυτά πρέπει η Τουρκία να συμμορφωθεί, να αλλάξει τη στάση της και να εγκαταλείψει τον αναθεωρητισμό της. Ο δρόμος της επίλυσης – είτε γίνει μέσω διαπραγματεύσεων ή προσφυγής στο μόνιμο δικαιοδοτικό όργανο των ΗΕ- περνά μέσω της ΕΕ με σαφή ελληνικό σχεδιασμό. Το ΝΑΤΟ είναι προσανατολισμένο στη διαχείριση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης , δηλαδή την αποφυγή μιας θερμής σύγκρουσης Ελλάδος-Τουρκίας, και όχι για την επίλυση. Όμως, κάθε είδους μορφή επίλυσης οφείλει να εκπορεύεται από την Ελλάδα και η στρατηγική να υπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα αλλά να δείχνει δελεαστική τόσο για τους συμμάχους όσο και για την Τουρκία. Εξάλλου, διπλωματία σημαίνει να μπορείς να παρουσιάζεις μια νίκη σου ως νίκη και του άλλου.

*Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ

The post Η Ελλάδα να θέσει τους όρους επίλυσης της ελληνοτουρκικής διαφοράς appeared first on Militaire.gr.