Δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις και διαλειτουργικότητα

Το σύγχρονο περιβάλλον επιχειρήσεων βασίζεται σε δόγματα που περιλαμβάνουν έννοιες όπως Δικτυοκεντρικός Πόλεμος (Net Centric Warfare), Διαλειτουργικότητα (Interoperability), Ζεύξη Τακτικών Δεδομένων (Tactical Data Links), Κοινή Επιχειρησιακή Εικόνα (Common Operational Picture) και Επίγνωση της Κατάστασης (Situational Awareness).

Μπορεί αυτές οι έννοιες να ακούγονται σύνθετες, όμως η ενσωμάτωση των τεχνολογιών που απαιτούνται για την εφαρμογή τους στο δόγμα επιχειρήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων είναι σχετικά απλή για τα συνεπαγόμενα επιχειρησιακά

Σε λιγότερο σύνθετους όρους, τα μέσα και οι δυνάμεις που εμπλέκονται στο σύγχρονο πεδίο της μάχης πρέπει να διαλειτουργούν και να έχουν πλήρη γνώση του σχεδιασμού επιχειρήσεων αλλά και της εξέλιξης τους σε πραγματικό χρόνο.

Ειδικότερα, είναι προφανές ότι για την εκτέλεση των αποστολών τους, οι διάφοροι κλάδοι των Ενόπλων Δυνάμεων κάνουν χρήση ενός αριθμού αισθητήρων (όπως ραντάρ, κάμερες, συστήματα επεξεργασίας ηλεκτρονικών εκπομπών και σημάτων, μετεωρολογικά δεδομένα κ.α.) εγκατεστημένων σε ξηρά, σε σκάφη επιφανείας αλλά και σε αεροσκάφη. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων τα εν λόγω συστήματα επιβάλλεται να επικοινωνούν αποτελεσματικά κυρίως μέσω τακτικών ζεύξεων (ώστε να υπάρχει η τυποποίηση στη μετάδοση της πληροφορίας), αλλά και να συνεργάζονται έτσι ώστε να διαχέουν σε πραγματικό χρόνο και αξιόπιστά τόσο την τακτική (επι του πεδίου επιχειρήσεων) όσο και τη συνολική επιχειρησιακή εικόνα στα αντίστοιχα κέντρα Διοίκησης και Ελέγχου (Command and Control ή C2) τα οποία υποστηρίζουν την αλυσίδα λήψης αποφάσεων.

Η δημιουργία δικτύων δεδομένων διαφόρων μονάδων των κλάδων αποτελεί τη λεγόμενη Διαλειτουργικότητα. Οι πολεμικές επιχειρήσεις που συνδυάζουν ενσωμάτωση και αξιοποίηση πληροφοριών και δεδομένων από διάφορους αισθητήρες μέσω των δικτύων αυτών αποτελούν τον λεγόμενο Δικτυοκεντρικό Πόλεμο.

Πολλαπλασιαστής Ισχύος για τις Ένοπλες Δυνάμεις

Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω καθότι προφανώς επιχειρήσεις λαμβάνουν μέρος σε διαφορετικές γεωγραφικά περιοχές και σχεδόν ταυτόχρονα, ενώ υπάρχει η ανάγκη για τον συντονισμό και την κατάλληλη κατανομή δυνάμεων και από τους τρείς κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η διακλαδική διάσταση των επιχειρήσεων εξασφαλίζει μια σειρά από σημαντικά επιχειρησιακά οφέλη που ξεκινούν από τη γνώση των θέσεων των φίλιων δυνάμεων, των θέσεων των εχθρών και τον διαμοιρασμό σχεδίων επιχειρήσεων, αλλά ακόμα και εγκλωβισμό στόχων για την εμπλοκή τους.

Συνεπώς, η Διακλαδικότητα, δηλαδή η «επικοινωνιακή» διασύνδεση των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, καθίσταται ανελαστική ανάγκη και ουσιαστικά οδηγεί στη δημιουργία Δικτυοκεντρικού Συστήματος Μάχης προκειμένου να επιτευχθεί ταχύτητα και ασφαλής μετάδοση της πληροφορίας σε πραγματικό χρόνο, από και προς κάθε επίπεδο διοίκησης, και ως εκ τούτου είναι πρωταρχικής σημασίας για την κυριαρχία στο πεδίο της μάχης. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κάποιος ότι το αποτέλεσμα ενός πολεμικού επεισοδίου κρίνεται περισσότερο στη διαχείριση και αξιοποίηση της πληροφορίας και δευτερευόντως στην ισχύ πυρός.

Η αναγκαιότητα λοιπόν της Διακλαδικότητας, εντεινόμενη ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια λόγω των σημαντικών προσδοκώμενων οφελών τα οποία επιτυγχάνονται μέσω της υιοθέτησης και υλοποίησης των νέων Επιχειρησιακών Δογμάτων (Concept of Operations) και των τεχνολογιών οι οποίες τα επιτρέπουν, είναι σαφές ότι δημιουργεί το νέο κύμα στον χώρο της Άμυνας διεθνώς.

Ο μετασχηματισμός προς την κατεύθυνσή αυτή αποσκοπεί στη βελτίωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων, δρώντας ως ένας σημαντικός Πολλαπλασιαστής Ισχύος, καθώς επιτυγχάνεται ο συντονισμός όλων των διαθέσιμων δυνάμεων που συνολικά ενεργούν για να επιτύχουν τους σκοπούς και να υλοποιήσουν τα σχέδια επιχειρήσεων.

Η ανωτέρω ανάγκη έχει αναγνωριστεί εδώ και πολλά χρόνια σε NATOϊκό επίπεδο και επιτυγχάνεται με την εισαγωγή και χρήση διαφορετικών τυποποιημένων ανα περίπτωση Ζεύξεων Τακτικών Δεδομένων (Data Links), όπως π.χ. το Link 16.

Η ευρεία χρήση των συστημάτων αυτών δίνει τη δυνατότητα τόσο στις NATOϊκές όσο και στις εκάστοτε Εθνικές Ένοπλες Δυνάμεις να δημιουργούν αξιόπιστα και ασφαλή ψηφιακά δίκτυα δεδομένων πραγματικού χρόνου, τα οποία είναι ενσύρματα ή ασύρματα (π.χ. πομποδέκτες), θέτοντας τα θεμέλια για την επίτευξη Δικτυοκεντρικών Επιχειρήσεων/Πολέμου, προσφέροντας σημαντικά οφέλη, όπως η καλύτερη επίγνωση της επιχειρησιακής κατάστασης σε πραγματικό χρόνο, η καλύτερη σχεδίαση των επιχειρήσεων, η δραστική μείωση του χρόνου λήψης αποφάσεως, ο βέλτιστος συντονισμός και η μεγιστοποίηση της ισχύος πυρός μέσω συνεργατικών εμπλοκών, καθώς και η ελαχιστοποίηση των απωλειών από φίλια πυρά (Friendly Fire).

Επιπρόσθετα, μέσω της Διαλειτουργικότητας επιτυγχάνεται μεγαλύτερος συντονισμός και αποτελεσματικότητα μεταξύ συμμαχικών δυνάμεων που καλούνται να δράσουν στο σύγχρονο πεδίο.

Παραδείγματα και μαθήματα από πραγματικές επιχειρήσεις

Ενδεικτικό της αποδοχής της αναγκαιότητα πλήρους δικτύωσης όλων των Ενόπλων Δυνάμεων είναι ότι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα κράτη, είτε βρίσκονται εντός NATO είτε εκτός, επενδύουν στην αναβάθμιση των επιχειρησιακών τους δυνατοτήτων υιοθετώντας, παράλληλα με την αγορά εξελιγμένων οπλικών συστημάτων (φρεγάτες, αεροσκάφη, ραντάρ, μη επανδρωμένα αεροχήματα κ.τ.λ.) νέα δόγματα επιχειρήσεων που βασίζονται στη Διαλειτουργικότητα μέσω Ζεύξεων Τακτικών Δεδομένων, επιτυγχάνοντας πολλαπλασιασμό της συνολικής ισχύος πυρός και κυρίως βελτιστοποίηση της χρήση των υφιστάμενων και των μελλοντικά αποκτηθέντων μέσων.

Επίσης, τα παραδείγματα όπου η Διαλειτουργικότητα και η Δικτυοκεντρικότητα εφαρμόστηκαν με επιτυχία είναι αρκετά στα γνωστά θέατρα επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια.

Για παράδειγμα στη Συρία οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις εφάρμοσαν με επιτυχία το δόγμα της Διαλειτουργικότητας σε πραγματικές συνθήκες μάχης, όπως στο Αφριν (Επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας»), όπου οι χερσαίες δυνάμεις του τουρκικού στρατού επιχείρησαν με την συνδρομή 72 αεροσκαφών F-16 και F-4 που είναι το 25% του στόλου των μαχητικών της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, εμπλέκοντας μάλιστα συνεργατικά 261 στόχους με μεγάλη επιτυχία προτού οι δυνάμεις των αντιπάλων προετοιμαστούν για να αντιμετωπίσουν την ενέργεια.

Διακλαδικότητα και δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις – η λύση

Καθίσταται επομένως σαφές πως η δυνατότητα Δικτυοκεντρικών Επιχειρήσεων βελτιώνει καθοριστικά την αποτελεσματικότητα των επιχειρούντων συνεργατικά δυνάμεων μέσω της διασύνδεσης σε ένα κοινό δίκτυο όλων των συστημάτων Διοίκησης και Ελέγχου και των κάθε είδους αισθητήρων όπως και των συστημάτων πυρός, βελτιστοποιώντας την επίγνωση της τακτικής και επιχειρησιακής κατάστασης, αυξάνοντας τις ικανότητες των μέσων και των δυνατοτήτων των αισθητήρων τους αλλά και ελαχιστοποιώντας τον χρόνο απόκρισης και λήψης απόφασης.

Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αναγνωρίσει την αναγκαιότητα της «πληροφορίας σε πραγματικό χρόνο» και έτσι καθίσταται αναγκαία η μελλοντική ενσωμάτωση τεχνολογιών αιχμής δημιουργώντας τις αναγκαίες υποδομές επαύξησης της Δικτυοκεντρικότητας και της αντίστοιχης απαιτούμενης Διαλειτουργικότητας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων κλάδων. Οι πρόσφατες αποφάσεις για αναβαθμίσεις αλλά και για αγορά νέων αεροσκαφών για την Πολεμική Αεροπορία αλλά και για την πρόσκτηση νέων κύριων μονάδων επιφανείας για το Πολεμικό Ναυτικό, συμπεριλαμβανομένων των αντίστοιχων ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων, θα πρέπει να συνδυαστούν με αγορά ή αναβάθμιση των υπαρχόντων συστημάτων ενίσχυσης της Διακλαδικότητας.

Με τον τρόπο αυτό τα σύγχρονα συστήματα υποστήριξης δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων που τα υπό ένταξη αεροσκάφη και πλοία φέρουν θα ενσωματωθούν και θα ενοποιηθούν ούτως ώστε οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις να κυριαρχήσουν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο ως μια σημαντική περιφερειακή δύναμη αλλά και αξιόπιστος σύμμαχος του NATO.

Εντοπισμός εχθρικού αεροσκάφους

Η εικόνα δείχνει με τρόπο σχηματικό τον εντοπισμό ενός εχθρικού αεροσκάφους από μία φρεγάτα και εν συνεχεία την κοινοποίηση της θέσης του εχθρού μέσω τακτικής ζεύξης δεδομένων στα φίλια αεροσκάφη. Αυτό το απλοϊκό σχήμα μας δίνει μια πολύ καλή εικόνα για να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Στο Αιγαίο σχεδόν καθημερινά γίνονται παραβιάσεις από την Τουρκία. Έστω ότι ένα τουρκικό αεροσκάφος βρίσκεται εντός τουFIR Αθηνών και προτίθεται να εισέλθει στον εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδας. Σε περίπτωση που στην περιοχή βρίσκονται ραντάρ μεγάλης εμβέλειας είτε σταθερά είτε φρεγάτας (όπως το Sea Fire των ελληνικών Belh@rra), τότε ο εντοπισμός της κίνησης του αεροσκάφους μπορεί να γίνει από τα 300 χλμ ή ακόμα και τα 400 χλμ.

Έτσι τα ελληνικά F-16 που δεν θα μπορούν να εντοπίσουν με τα δικά τους ραντάρ το εχθρικό αεροσκάφος από τέτοια απόσταση λόγω της εμβέλειας τους που υπολείπεται αυτής των πλοίων, θα μπορούν να έχουν πληροφορίες για τη θέση του εχθρικού αεροσκάφους πολύ πριν το συναντήσουν ή το τελευταίο καταλάβει την ύπαρξη τους. Στις πραγματικές επιχειρήσεις, οι οποίες δεν έχουν σημειακό χαρακτήρα, γίνεται αντιληπτό πως όλα τα συστήματα θα πρέπει να είναι συνδεδεμένα για να καλύπτουν μεγάλες γεωγραφικές εκτάσεις, αξιοποιώντας στο μέγιστο τις δυνατότητας τους (είναι περίπου σαν να υπάρχει ένα F-16 εξοπλισμένο με ραντάρ φρεγάτας!).

Οι μάχες στην Ουκρανία

Εξαιρετικό παράδειγμα αποτελούν επίσης και οι μάχες στην Ουκρανία, όπου η εμφανής έλλειψη δικτυοκεντρικών δυνατοτήτων των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων κατέδειξε την εμφανή αδυναμία συντονισμού στο πεδίο της μάχης.

Αντίθετα, οι αρχικά υποδεέστερες ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις ενσωμάτωσαν τεχνολογία αιχμής σε μικρό χρόνο δημιουργώντας τοπικά δίκτυα με χρήση ακόμα και δορυφορικών μέσων και έτσι μπόρεσαν να συντονίσουν αποτελεσματικά σύνθετες επιχειρήσεις επιτυγχάνοντας επιθέσεις μακρού πλήγματος με τη χρήση δυνάμεων πυροβολικού και μη επανδρωμένων συστημάτων. Ακόμα και η βύθιση του καταδρομικού «Moskva» στη Μαύρη Θάλασσα ενδεχόμενα να αποτέλεσε το απαύγασμα της Διαλειτουργικότητας, όπου η στοχοποίηση του πλοίου έγινε με χρήση αεροσκαφών (ίσως μη επανδρωμένων) που μετέδωσαν τις πληροφορίες θέσης, οι οποίες απλά φορτώθηκαν σε αντιπλοϊκούς πυραύλους που εκτοξεύθηκαν σε πολύ μεγάλη απόσταση από τη ναυαρχίδα του Ρωσικού Στόλου στη Μαύρη Θάλασσα, πετυχαίνοντας τον απόλυτο αιφνιδιασμό της, με καταστροφικό αποτέλεσμα.

The post Δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις και διαλειτουργικότητα appeared first on Militaire.gr.