Τι προτείνει για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη

Ένα συνεκτικό σχέδιο ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία περιγράφει η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη, η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη 24/11 στην πλήρη μορφή της.

Στην Έκθεση περιλαμβάνεται χωριστό κεφάλαιογια τα προβλήματα και τις προοπτικές των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώραςγια τις οποίες, όπως αναφέρεται, «ηκυριαρχία μονοπρόσωπων και πολύ μικρών επιχειρήσεων αποτελεί κυρίαρχο καιπροβληματικό χαρακτηριστικό, καθώς η παραγωγικότητα στις επιχειρήσεις αυτέςείναι γενικά χαμηλή. Καθώς, όμως, καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της οικονομίας, οιΜμΕ διαφέρουν σημαντικά ως προς

Παραθέτουμεκατωτέρω τα όσα αναφέρει η έκθεση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Μικρές καιμεσαίες επιχειρήσεις

Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αποτελούν την κύρια βάση τηςοικονομίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Έχουν σημαντική συμβολήστην παραγωγή, στην απασχόληση και στην κοινωνική σταθερότητα.

Δεδομένης της υψηλής σημασίας των ΜμΕ για την ευρωπαϊκή οικονομία, ηΕυρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως στόχους την προώθηση της επιχειρηματικότηταςκαι τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις ΜμΕ, ώστε ναενισχυθεί η δυναμική τους. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν θεσπιστεί ειδικά κοινοτικάπρογράμματα στήριξης των ΜμΕ, με σκοπό να μετριαστούν οι δυσχέρειες που αυτέςαντιμετωπίζουν ως προς την πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Παράλληλα, εθνικάπρογράμματα στήριξης εξαιρούνται από τις Ευρωπαϊκές απαγορεύσεις κρατικώνενισχύσεων όταν είναι κατάλληλα προσανατολισμένα στη στήριξη των ΜμΕ.

Για την ελληνική οικονομία, ο στόχος της ενδυνάμωσης των ΜμΕ είναιαπόλυτα συμβατός με την ανάγκη να υπάρξει συστηματική μεγέθυνση όλων τωνεπιχειρήσεων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων. Αυτό γιατί η ενδυνάμωση τωνεπιχειρήσεων διέρχεται σε μεγάλο βαθμό μέσα από την αύξηση του μεγέθους τους,που βελτιώνει τους όρους κόστους και χρηματοδότησής τους. Τα ευρύτερα μέτραπολιτικής που περιγράφονται στην Έκθεση θα συμβάλουν αποφασιστικά προς αυτή τηνκατεύθυνση. Η παρούσαενότητα, επικεντρώνεται σε μέτρα πολιτικής που θαενισχύσουν ειδικά τις ΜμΕ ώστε να μπορούν να εκμεταλλευθούν οικονομίες κλίμακαςκαι να είναι επιτυχείς κατά το δυνατό περισσότερο σε καινοτομία καιεξωστρέφεια.

Δείκτες

Οι επιχειρήσεις κατατάσσονται σε μικρές, μεσαίες, κλπ, με βάση τοναριθμό των απασχολούμενων. Επιχειρήσεις με 0 (αυτοαπασχόληση) μέχρι9απασχολούμενους θεωρούνται πολύ μικρές. Επιχειρήσεις με 10-49απασχολούμενουςθεωρούνται μικρές, με 50-249 απασχολούμενους μεσαίες, και με 250 ήπερισσότερους απασχολούμενους μεγάλες. Η κατηγορία των ΜμΕ περιλαμβάνει τιςπολύ μικρές, τις μικρές και τις μεσαίες.

Με βάση τους ορισμούς αυτούς, το 99,96% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα το2018 ήταν ΜμΕ. Οι ΜμΕ απασχολούσαν σχεδόν το 88% των εργαζομένων στονεπιχειρηματικό τομέα (Πίνακας 6.2). Αντίστοιχα, στην ΕΕ27, το 99,8% τωνεπιχειρήσεων ήταν ΜμΕ και απασχολούσαν το 66,6% των εργαζόμενων. Τα ποσοστάστην Ελλάδα είναι υψηλότερα, αλλά η κρίσιμη διαφορά με την ΕΕ έγκειται στηνσύνθεση των ΜμΕ. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις απασχολούσαν το 62% των εργαζομένωνστην Ελλάδα(160) ποσοστό υπερδιπλάσιο του μέσου όρου στην ΕΕ-27 (29,7%),υποδηλώνοντας κατακερματισμό της απασχόλησης.

Κυρίαρχος τομέας δραστηριότητας των ΜμΕ, συμπεριλαμβανομένων και των ατομικών επιχειρήσεων, είναι το Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, με περίπου 227,6 χιλ. επιχειρήσεις, ενώ έπονται οι Επαγγελματικές και τεχνικές υπηρεσίες, με 135,5 χιλ., η Παροχή καταλύματος, με 107,7 χιλ., καθώς και οι Κατασκευές και η Μεταφορά και Αποθήκευση, με 59,8 χιλ., στον κάθε τομέα. Η κατανομή σε κατηγορίες μεγέθους διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τομέα (Πίνακας 6.3 και Διάγραμμα 6.15).

Η κυριαρχία μονοπρόσωπων και πολύ μικρών επιχειρήσεων αποτελεί κυρίαρχοκαι προβληματικό χαρακτηριστικό, καθώς η παραγωγικότητα στις επιχειρήσεις αυτέςείναι γενικά χαμηλή. Καθώς, όμως, καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της οικονομίας, οιΜμΕ διαφέρουν σημαντικά ως προς τα χαρακτηριστικά και τον προσανατολισμό τους.Σε περιοχές δραστηριότητας υψηλής τεχνολογίας, η παρουσία πολλών μικρώνεπιχειρήσεων είναι αναμενόμενη και χρήσιμη, όταν αυτές βρίσκονται σε ένα πρώιμοστάδιο του επιστημονικού και επιχειρηματικού κύκλου που επιτρέπει ευελιξία, μεπροοπτική μεγέθυνσης στη συνέχεια, ή διασύνδεσης με άλλες επιχειρήσεις. Σεπεριοχές όπως το λιανικό εμπόριο, ο τουρισμός, η εστίαση, ο πολιτισμός και ηψυχαγωγία, η παρουσία μικρών επιχειρήσεων με ειδικά χαρακτηριστικά μπορεί ναπροσφέρει σημαντική αξία, στην κατεύθυνση της ποιοτικής εξειδίκευσης για μέροςτης ζήτησης, που κάποιες μεγαλύτερες δεν μπορούν εξίσου εύκολα να επιτύχουν.

Κοινοτικάπρογράμματα στήριξης ΜμΕ

Προκειμένου οι ΜμΕ να ανταποκριθούν στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλονκαι τις σύγχρονες προκλήσεις, όπως την πράσινη μετάβαση και την ψηφιοποίηση,απαιτείται συνεχής εκσυγχρονισμός στην παραγωγή και στη διαχείριση, δημιουργίακαινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων, πρόσβαση σε σχετική πληροφόρηση, υιοθέτησηπροηγμένων τεχνολογιών, διεθνής δικτύωση και συνεργασίες. Ο ρόλος τηςοικονομικής πολιτικής μπορεί να είναι καθοριστικός για τη στήριξη τηςμικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, μέσα από τη διαμόρφωση ευνοϊκούεπιχειρηματικού περιβάλλοντος και τη δημιουργία δομών στήριξης και χρηματοδότησης.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει βέλτιστες πρακτικές, προγράμματα και πρωτοβουλίες προςαυτή την κατεύθυνση.

Ευρωπαϊκήστρατηγική για τις ΜμΕ. Στο επίκεντρο των δράσεων της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής για τις ΜμΕ βρίσκεται η νέα στρατηγική για μια περιβαλλοντικά βιώσιμηκαι ψηφιακή Ευρώπη. Η στρατηγική στοχεύει να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό τωνΜμΕ που εφαρμόζουν περιβαλλοντικά βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές, καθώς καιόσων χρησιμοποιούν ψηφιακές τεχνολογίες. Σκοπός της στρατηγικής είναι να γίνειη Ευρώπη ελκυστικό μέρος για να ξεκινήσει μια μικρή επιχείρηση, να αναπτυχθείκαι να επεκταθεί στην Ενιαία Αγορά και πέραν αυτής. Για την επίτευξη αυτών τωνστόχων, επιδιώκονται:

• Μείωσηρυθμιστικών εμποδίων και βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά: Δράσειςγια την άρση των κανονιστικών και πρακτικών εμποδίων στην επιχειρηματικήδραστηριότητα.

• Βελτίωσητης πρόσβασης στηχρηματοδότηση: Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναιαπό τα σημαντικότερα εμπόδια στη μεγέθυνση των ΜμΕ. Σε αυτή την κατεύθυνση,κοινοτικά προγράμματα και εργαλεία μοχλεύουν το τραπεζικό σύστημα καιιδιωτικούς πόρους για να αποκτήσουν οι ΜμΕ καλύτερη πρόσβαση σε επενδυτικάκεφάλαια. Η ενοποίηση των κεφαλαιαγορών της ΕΕ (Capital Markets Union), σεσυνδυασμό με την ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων χρηματοδότησης ΜμΕ μέσω τηςκεφαλαιαγοράς (όπως Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου και ΕταιρείεςΚεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών), μπορεί επίσης να δώσει σημαντική ώθησηστην πρόσβαση των ΜμΕ σε επενδυτικά κεφάλαια.

• ΣυνεργασίαΕΕ και τοπικών φορέων: Η νέα στρατηγική για τις ΜμΕ αποβλέπει σε μιαισχυρή συνεργατική σχέση μεταξύ της ΕΕ και των περιφερειακών και τοπικών αρχώνγια την επίτευξη αποτελεσμάτων αναφορικά με τις πολιτικές της ΕΕ.

• Δομέςστήριξης: Υποστήριξη επιχειρηματικότητας, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων,κέντρων επιχειρηματικότητας, καθώς και ενίσχυση εγχειρημάτων που προέρχονταιαπό ευάλωτες κοινωνικές ομάδες μέσα από εργαλεία μικροχρηματοδότησης.

Διαρθρωτικά Ταμεία

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) είναι μια από τις κύριες πηγές στήριξης για τη ευρωπαϊκή στρατηγική για τις ΜμΕ. Περίπου 20% των πόρων του διατίθενται αποκλειστικά για τις ΜμΕ. Οι βασικοί στόχοι είναι:

• Πρόσβαση σε χρηματοδότηση για επενδύσεις μέσω επιχορηγήσεων, δανείων,εγγυήσεων δανείων, επιχειρηματικών κεφαλαίων κλπ.

• Δημιουργία συνεργατικών σχέσεων και συνεργειών με ερευνητικά κέντρακαι πανεπιστήμια για την προώθηση της καινοτομίας.

• Επιχειρηματική υποστήριξη όπως τεχνογνωσία και επιστημονικέςσυμβουλές, ευκαιρίες πληροφόρησης και δικτύωσης, διασυνοριακές συνεργασίες.

• Βελτίωση της πρόσβασης σε παγκόσμιες αγορές και διεθνείς αλυσίδεςαξίας.

• Αξιοποίηση νέων ευκαιριών, όπως η πράσινη οικονομία, ο τομέας τηςεφοδιαστικής, ο τομέας της πληροφορικής, οι υπηρεσίες έντασης γνώσης, οβιώσιμος τουρισμός, η υγεία και οι κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς και τωνπολιτιστικών και δημιουργικών πολιτικών.

• Επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και σε επαγγελματική εκπαίδευση καικατάρτιση προσανατολισμένη στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.

Άλλαπρογράμματα στήριξης

Η πρόσβαση των ΜμΕ σε χρηματοδότηση μπορεί να επιτευχθεί και μέσωευρωπαϊκών προγραμμάτων στήριξης που υποστηρίζουν κυρίως την ανταγωνιστικότητα,την ανάπτυξη έρευνας, και την εισαγωγή καινοτομίας. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα(161)που παρέχουν χρηματοδοτική στήριξη στις ΜμΕ είναι τα εξής:

• COSME. Πρόγραμμα της ΕΕ για την Ανταγωνιστικότητα, αφορά κυρίως ΜμΕ σεστάδιο ανάπτυξης και επέκτασης.

• InnovFinProgramme (Horizon2020). Κοινή πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με την ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Στοχεύει στη διευκόλυνση και επιτάχυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρήσεων.

• Creative Europe (CCSGF). Στοχεύει στην ενίσχυση μέσω παροχήςχρηματοδοτικών κεφαλαίων σε ΜμΕ που δραστηριοποιούνται στον κλάδο τηςπολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας. Ο άυλος χαρακτήρας των περιουσιακώντους στοιχείων, ο εξειδικευμένος χαρακτήρας ορισμένων αγορών και η έλλειψηεξοικείωσης με τις ιδιαιτερότητες του τομέα από τους χρηματοδότες αποτελούνβασικούς λόγους που η πρόσβαση σε χρηματοδότηση των επιχειρήσεων τηςπολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

• Programme for Employmentand Social Innovation (EaSI). Στόχος είναι η διευκόλυνση της πρόσβασης καιτης διαθεσιμότητας μικροχρηματοδοτήσεων σε μικρές επιχειρήσεις καθώς και σεευάλωτα άτομα που επιθυμούν να ξεκινήσουν ένα επιχειρηματικό εγχείρημα ή νααναπτύξουν μια μικρή επιχείρηση. Παρέχει επίσης υποστήριξη για την ανάπτυξηκοινωνικών επιχειρήσεων.

•COSME Loan Guarantee Facility (LGF). Υποστηρίζει τη χρηματοδότηση επενδυτικών έργων ψηφιακού μετασχηματισμού των ΜμΕ σε όλους τους τομείς της οικονομίας, ανεξάρτητα από το αρχικό επίπεδο ψηφιοποίησης.

Προτάσειςπολιτικής

Η στήριξη των ΜμΕ αποτελεί βασική δημόσια πολιτική στήριξης τηςεπιχειρηματικότητας, καθώς οι ΜμΕ αντιπροσωπεύουν τη μεγάλη πλειονότητα τωνεπιχειρήσεων της χώρας. Τα μέτρα στήριξης των ΜμΕ θα πρέπει να στοχεύουν στο ναυπερκεράσουν τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη μικρότερη κλίμακα τωνεπιχειρήσεων αυτών.

Οι δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, η καινοτομία, η ανάπτυξηδεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, ο πράσινος και ο ψηφιακός μετασχηματισμός,καθώς και η εξαγωγική δραστηριότητα για μια επιχείρηση απαιτούν ένα κόστος τοοποίο μπορεί να είναι αποτρεπτικό αν η επιχείρηση είναι μικρή. Θεωρητικά, ηεπιχείρηση θα μπορούσε να καλύψει το κόστος μέσω της χρηματοδότησης απότράπεζες ή κεφαλαιαγορές αν το όφελος σε όρους μελλοντικών εσόδων είναιμεγαλύτερο. Όπως, όμως, τεκμηριώνεται στην Ενότητα 5.1, η πρόσβαση στηχρηματοδότηση, και ιδιαίτερα σε μετοχικά κεφάλαια, είναι δύσκολη για τις ΜμΕ.Χωρίς χρηματοδοτικά και άλλα εργαλεία που να βοηθούν στο να ξεπεραστούν ταπροβλήματα, οι επιχειρήσεις εγκλωβίζονται σε μικρή κλίμακα λειτουργίας καιαναποτελεσματικές επιχειρηματικές πρακτικές, με αποτέλεσμα κάποιες από αυτές νααναγκάζονται να επιβιώνουν στα όρια της άτυπης οικονομίας, αντί να αναπτυχθούνκαι να ενταχθούν είτε σε εθνικές είτε σε διεθνείς αλυσίδες αξίας.

Δεδομένου ότι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι δύσκολη για τις ΜμΕ, ηκρατική συμμετοχή στη χρηματοδότησή τους μπορεί να αποτελεί καλή χρήση δημόσιωνπόρων. Όπως τονίζεται στην Ενότητα 5.1, μια βασική επιπλέον προϋπόθεση είναι ηυλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων τους να έχει σημαντικές θετικές εξωτερικέςεπιδράσεις για το σύνολο της οικονομίας. Η προϋπόθεση αυτή είναι πιθανότερο ναισχύει για επενδυτικά σχέδια που αφορούν καινοτόμα προϊόντα ή μεθόδουςπαραγωγής, συμβάλλουν στην ανάπτυξη νέων οικοσυστημάτων ή τομέων, έχουν θετικόπεριβαλλοντικό αποτύπωμα, βοηθούν ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, ή συμβάλλουνστην ανάπτυξη υποβαθμισμένων περιοχών. Οι κρατικές συμμετοχές στηχρηματοδότηση, μέσω εθνικών ή ευρωπαϊκών πόρων, θα πρέπει γενικά να εστιάζουνσε τέτοιου είδους επενδυτικά σχέδια και επιχειρήσεις.

H αξιοποίηση των πόρων από τα κοινοτικά προγράμματα ήταν διαχρονικάανεπαρκής στην Ελλάδα, με σχετικά χαμηλό βαθμό απορρόφησης, ανεπαρκήπροσανατολισμό στην επίτευξη προγραμματικών στόχων και ελλιπή παρακολούθηση τηςαποτελεσματικότητας των δράσεων. Πολλές φορές οι πόροι ήταν κατακερματισμένοι,ενώ η προσπάθεια παρακολούθησης της υλοποίησης και της αποτελεσματικότητας είχεπερισσότερο διαχειριστικά ή λογιστικά χαρακτηριστικά και λιγότερο ουσιαστική αξιολόγησηκαι τροφοδότηση του ανασχεδιασμού των σχετικών πολιτικών. Κάθε νέο πρόγραμμαστήριξης των ΜμΕ θα πρέπει συνεπώς να επικεντρώνεται στην επίλυση συγκεκριμένωνπροβλημάτων της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, να ανταποκρίνεται στιςανάγκες που πραγματικά -και όχι δυνητικά -έχουν, αλλά και να προσαρμόζεται στηνκλίμακα του υφιστάμενου παραγωγικού οικοσυστήματος. Με άλλα λόγια, πρέπει ναυπάρχει «επιχειρηματική ύλη» ώστε να υπηρετήσει καινα αξιοποιήσει αυτά τα εργαλεία.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία καιοι πολιτικές στήριξης για τις ΜμΕ δεν θαπρέπει να υποκαθιστούν τη γενική χρηματοδότηση μέσα από το τραπεζικόσύστημα, την κεφαλαιαγορά και τους ιδιωτικούς πόρους.Αντίθετα, σημαντικός παράγοντας επιτυχίας τους είναι η μόχλευση δημόσιων πόρωνμε θεσμικά και ιδιωτικάεπενδυτικά κεφάλαια, καθώς και η αποτελεσματική συμπλήρωση των κοινοτικών πόρων με συγχρηματοδότηση από τοεγχώριο Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων.Η διαχείριση τωνεγγυήσεων και των δανείων θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με το δίκτυοτων τραπεζικών ιδρυμάτων, ενώ ησυμμετοχή στα ίδια κεφάλαια των ΜμΕ θα πρέπει να μοχλεύεται με ιδιωτικούς πόρους και να διαχειρίζεται στο πρότυπο τουυφιστάμενου «ταμείου ταμείων» EquiFund. Καιστις δυο περιπτώσεις, θα πρέπειοι ιδιώτες επενδυτές ναεπιμερίζονται μαζί με τοκράτος τον κίνδυνο χαμηλών αποδόσεων.

Με βάση τα παραπάνω, καιμε δεδομένα τα χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών εργαλείων, τα εγχώρια προγράμματα στήριξης των ΜμΕ θα πρέπεινα εξειδικεύονται σε έναν απότους εξής άξονες:

• Ψηφιακός μετασχηματισμός. Η ευρεία διάχυση τεχνολογιώντης πληροφορίας και των επικοινωνιών στο επιχειρηματικό-παραγωγικό σύστημα, και ηανάπτυξη της ψηφιακής επιχειρηματικότητας, αποτελούν βασικό στρατηγικό άξονα μιας πολιτικής για τις επιχειρήσεις. Οι δημόσιοι πόροι που κατευθύνονται για τηστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού των ΜμΕ πρέπεινα προσδοκούν στη μεγέθυνση της παραγωγής και της αποδοτικότητας τωνστηριζόμενων επιχειρήσεων.Εύλογες μορφές χρηματοδότησης σε αυτού του είδουςπρογράμματα είναι οι εγγυήσεις και τα δάνεια, όσον αφορά στηχρηματοδότηση επιχειρηματικών σχεδίων καινοτομίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού υφιστάμενωνΜμΕ, καθώς και η συμμετοχή στα ίδια κεφάλαιανεοφυών επιχειρήσεων καινοτομίας. Τα κεφάλαια που επιστρέφονται από την αποπληρωμή δανείων και την πώληση μετοχώνεπιχειρήσεων που έχουν πια ξεπεράσει το αρχικό τουςστάδιο ανάπτυξης θα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για τη στήριξη άλλων επιχειρήσεων και σχεδίων. Σημαντικόεργαλείο προς την κατεύθυνση ενίσχυσηςτης καινοτομίας και τηςπαραγωγικότητας της μεσαίας επιχειρηματικότητας στη χώρα μπορεί να αποτελέσεικαι η θέσπιση φορολογικώνκινήτρων για τοποθετήσεις κεφαλαίων σε εγχώριες ΜμΕ, όπως προβλέπεται από την κοινοτική νομοθεσία καιεφαρμόζεται σε σειρά από κράτημέλη της ΕΕ.(162)

• Βελτίωσητων καινοτομικών επιδόσεων. Η βελτίωση των καινοτομικών επιδόσεων τηςχώρας επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις λίγες, μεγάλεςεπιχειρήσεις της χώρας που διαθέτουν τους απαιτούμενουςανθρώπινους και οικονομικούςπόρους, τις τεχνολογικές ικανότητες, αλλά και τις υποδομές να επενδύσουν σε Ε&Α και σεκαινοτομία. Ωστόσο, η βελτίωση της συνολικής εθνικής ανταγωνιστικότητας θα έρθει μέσα από τηνποιοτική αναβάθμιση συνολικά των προϊόντων και υπηρεσιώνπου προσφέρει το παραγωγικόσύστημα της χώρας. Αυτό σημαίνει την προσπάθεια γιααξιοποίηση γνώσης που υπάρχει στον κλάδο, και την καινοτομία ακόμα και σε παραδοσιακούς κλάδους με φτωχές επιδόσειςσε συνήθεις δείκτες (hidden innovation). Συνεπώς, απαιτούνται περισσότερα προγράμματα Ε&Α μεταξύπανεπιστημίων, δημόσιων ερευνητικών φορέωνκαι ιδιωτικών επιχειρήσεων, αλλά και διευκόλυνση της διάχυσης της γνώσης απότον πανεπιστημιακό στονεπιχειρηματικό τομέα.

• Βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων. Ο επιχειρηματικός τομέας είναι καθοριστικός στην επίτευξη των στόχων μετριασμού τηςκλιματικής αλλαγής και μετάβασης σε κυκλική οικονομία. Πολλές από τις πρακτικές προς αυτή τηνκατεύθυνση, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας στον τριτογενήτομέα και η μείωση των υλικών συσκευασίας,ενέχουν επιχειρηματικό όφελος, αλλά δημιουργούν και ευκαιρίες για νεοφυή επιχειρηματικότητα. Στιςεπιχειρήσεις μπορούν να δοθούνκίνητρα για την αποτελεσματικήδιαχείριση των αποβλήτων τους (επενδύσεις σεσύγχρονες μεθόδους διαχείρισης υγρών και στερεών απορριμμάτων), γιατην καλύτερη χρήση των ενεργειακών πόρων και για παραγωγή ενέργειαςαπό ανανεώσιμες πηγές, κλπ. Ειδικάχρηματοδοτικά προγράμματαπράσινης επιχειρηματικότητας, με τη μορφή εγγυήσεων, δανείων ή επιδοτήσεων, μπορούν να βελτιώσουν τόσο τις περιβαλλοντικές επιδόσεις τωνεπιχειρήσεων όσο και τηνανταγωνιστικότητά τους.

• Κοινωνική επιχειρηματικότητα. Η δραστηριότητα των μικρών και πολύ μικρώνεπιχειρήσεων μπορεί να έχει καισημαντική κοινωνική διάσταση. Η μικρή επιχειρηματικότητα αποτελεί σημαντικήδιέξοδο για την κοινωνική ενσωμάτωση και οικονομική ανέλιξη ανθρώπων που προέρχονται από ευπαθείς ομάδες τουπληθυσμού (όπως μακροχρόνια άνεργοι, μετανάστες, άτομαμε αναπηρίες, απεξαρτημένα από ουσίες άτομα, αποφυλακισμένοι, και μέλη των νοικοκυριώντους). Η στήριξη της κοινωνικής διάστασης της επιχειρηματικότητας με δημόσιους πόρους πρέπει να επικεντρωθεί στιςκοινωνικές επιχειρήσεις που συνεισφέρουν σε συγκεκριμένουςκοινωνικούς στόχους και σε επιχειρηματικά σχέδια που προέρχονται από ευπαθείς ομάδεςτου πληθυσμού. Η χρήση επιδοτήσεων ενδείκνυται στην περίπτωση των κοινωνικών επιχειρήσεων, ενώ σημαντικόεργαλείο για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας των ευπαθών ομάδων είναι η εγγυοδοσίαμικροπιστώσεων (microfinance) που διαχειρίζονται από εξειδικευμέναιδρύματα, τα οποία παρέχουν στους επωφελούμενους και προσωποποιημένη επιχειρηματική συμβουλευτική (mentoring).

• Ενίσχυση της εξωστρέφειας. Το μέγεθοςτων ΜμΕ δεν διαμορφώνει γενικά συνθήκεςανταγωνιστικού πλεονεκτήματοςπου θα επιτρέψουν αρχικά την πρόσβασηκαι στη συνέχεια τη διατήρησήτους σε διεθνείς αγορές και αλυσίδες αξίας. Απαιτείται η ενεργοποίηση και ανάπτυξη συμβουλευτικών υπηρεσιών υποστήριξηςεπιχειρηματικής εξωστρέφειας και η δημιουργία«κόμβων» εξυπηρέτησηςελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικόπου θα υποστηρίξουν τη δικτύωση των επιχειρήσεων και τωνεπιχειρηματικών επαφών με ξένες αγορές. Επίσης, δράσεις διευκόλυνσης πρόσβασης στα διεθνή δίκτυαδιανομής και στην ολοκληρωμένηυποστήριξη της διαφήμισηςπροϊόντων/υπηρεσιών επιχειρήσεων σε ξένεςαγορές. Ταυτόχρονα πρέπει να διευκολύνεταιη ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων στη δημιουργία εξαγωγικών αλυσίδων αξίας ή επιχειρηματικώνσυστάδων. Πολλές φορές, είναιχρήσιμη η χρηματοδότησηεπιχειρηματικών συνεργασιών και σχεδίων που υποβάλλονταιαπό κοινοπραξίες εγχώριωνεπιχειρήσεων που τροφοδοτούν μια μεγάλη επιχείρηση με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό.

Σημειώσεις

(160) Η διαφορά με το ποσοστό που αναφέρεται στο Κεφάλαιο 1 (48,5%) οφείλεται στο ότι ο υπολογισμός αφορά διαφορετική χρονική περίοδο και γίνεται με διαφορετική μεθοδολογία.
(161) https://europa.eu/youreurope/business/finance-funding/getting-funding/access-finance/index_en.htm
(162) IOBE (2019). Ενίσχυση της αποταμίευσης και ανάπτυξη με μοχλό την κεφαλαιαγορά

The post Τι προτείνει για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη appeared first on MeatNews.gr.