Ξανατσακώνονται για τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων

του Θοδωρή Καραουλάνη

Ήταν στραβό το κλίμα, το έφαγε και ο γάϊδαρος… Παρά το ότι η κυβέρνηση προσπαθεί φιλότιμα να δείξει ότι κινείται γρήγορα και λύνει τα προβλήματα των πυρόπληκτων περιοχών (παρά τα έντονα παράπονα των κατοίκων), όπως το τραγικό Μάτι κυρίως (αλλά όχι μόνο), όλο και κάτι γίνεται και δείχνει σε όλους τη συνεχιζόμενη ανοργανωσιά και αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης.

Τελευταίο, χθεσινό παράδειγμα, η ανάγκη που δημιουργήθηκε για εγκύκλιο του ίδιου του Υπουργού Γιώργου Σταθάκη προς όλες τις συναρμόδιες για τις κατεδαφίσεις υπηρεσίες (Κτηματικές Υπηρεσίες,

Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Δασαρχεία και ΥΔΟΜ) με την οποία, με μάλλον αυστηρό τρόπο, διευκρινίζει το αυτονόητο: «όλοι έχουν αρμοδιότητα να εκτελέσουν κατεδαφίσεις στις περιοχές και περιπτώσεις ευθύνης τους»!

Και αυτό γιατί μετά τις τελευταίες νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, ορισμένοι θέλησαν να ερμηνεύσουν τη δυνατότητα που δόθηκε κεντρικά στο ΥΠΕΝ να κάνει κατεδαφίσεις «με εντολή Υπουργού» ως …. συγχωροχάρτι για κατεδαφίσεις που έχουν τελεσιδικήσει!

Σημειώνουμε ότι στην πρώτη παράγραφο άρθρου 52 του ν.4559/2018 ορίζεται ρητά ότι: «Μέχρι τη συγκρότηση των Υπηρεσιών Ελέγχου Δόμησης του Κεφαλαίου Α΄ του ν. 4495/2017 (Α΄ 167), σε περιπτώσεις:
α) περιφράξεων σε ζώνη αιγιαλού κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 23 του ν. 1337/1983 (Α΄ 33),
β) αυθαίρετων κτισμάτων και κατασκευών σε δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται συνεπεία πυρκαγιάς και έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 38 του ν. 998/1979
γ) αυθαίρετων κτισμάτων και κατασκευών σε περιοχές που περιλαμβάνονται σε ρέματα που έχουν οριοθετηθεί σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και βρίσκονται εντός Ζώνης Δυνητικού Κινδύνου Πλημμύρας (ΖΔΚΠ), σύμφωνα με τα εγκεκριμένα από την Εθνική Επιτροπή Υδάτων Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας,
δ) επικίνδυνων οικοδομών, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 13/22.4.1929 (Α΄ 153),
είναι δυνατή η έκδοση πράξης κατεδάφισης με απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών, κατόπιν σύνταξης έκθεσης αυτοψίας των Επιθεωρητών Δόμησης του Σώματος Επιθεώρησης της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας»

Αυτό το «είναι δυνατή» κάποιες υπηρεσιακές γραφειοκρατίες το βρήκαν ως πάτημα για να «πετάξουν» από πάνω τους την καυτή πατάτα της εκτέλεσης των τελεσίδικων αποφάσεων κατεδαφίσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, επικαλούμενοι πληθώρα λόγων (έλλειψη προσωπικού, έλλειψη κονδυλίων, νοηματικά προβλήματα, διοικητικές εκκρεμότητες, ακόμη και θέματα χάραξης αιγιαλού και δασικών χαρτών!) κάποιοι ερμήνευσαν τη «δυνατότητα» του ΥΠΕΝ ως «υποχρέωση» και παρέπεμπαν στο Υπουργείο για την εκτέλεση των κατεδαφίσεων!

Θυμίζουμε ότι το σύνολο της κυβέρνησης, από τον Πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς Γιώργο Σταθάκη και Σωκράτη Φάμελλο, τους εν μέρει αρμόδιους Σκουρλέτη (τότε) και Χαρίτση αργότερα, και τον αναρμόδιο (αλλά συντονιστή για την αποκατάσταση των πυροπλήκτων) Σπίρτζη – και άλλους, έχουν κάνει πληθώρα δηλώσεων και έχουν δεσμευθεί πολλάκις δημοσίως για κατεδαφίσεις ακριβώς για τις τέσσερις ανωτέρω περιπτώσεις που αναφέρονται στο νόμο. Αλλά η γραφειοκρατία δεν καταλαβαίνει από τέτοια… Παρά τις εντυπωσιακές εικόνες από τις πρώτες κατεδαφίσεις, η πραγματικότητα είναι ότι το πρόγραμμα έχει καθυστερήσει πολύ και δημιουργείται σε όλους και πάλι η βεβαιότητα, λόγω επερχόμενων εκλογών, ότι και πάλι δεν θα γίνει τίποτε ουσιαστικό για τα αυθαίρετα που πρέπει να κατεδαφιστούν, αφού έχει κρίνει τελεσίδικα η δικαιοσύνη. Διότι, φυσικά, η «πονηρή» γραφειοκρατία σκέφτεται ότι αν το μπαλάκι πάει συνολικά στο ΥΠΕΝ για τις κατεδαφίσεις, δεν θα τολμήσει κανείς σε προεκλογική περίοδο να κάνει κατεδαφίσεις – και μάλιστα σε περιοχή (Υπόλοιπο Αττικής) όπου θα είναι υποψήφιος ένας εκ των εμπλεκομένων Υπουργών (Χρήστος Σπίρτζης).

Μπροστά στην ευρηματικότητα των συναρμόδιων υπηρεσιών και τον κίνδυνο να ακυρωθεί συνολικά το πρόγραμμα των κατεδαφίσεων που έχει σχεδιάσει (υπό το βάρος 100 ανθρώπινων ζωών που χάθηκαν…) η κυβέρνηση, ο ίδιος ο Υπουργός Γιώργος Σταθάκης εξέδωσε εγκύκλιο όπου ξεκαθαρίζει ότι το ΥΠΕΝ λειτουργεί ως υπηρεσία κατεδαφίσεων μόνο όταν το ίδιο κρίνει, ως εξαιρετική επιπλέον διαδικασία - και παράλληλα με τις αρμοδιότητες των συναρμόδιων υπηρεσιών! Και αυτό γίνεται μόνο με δική του εντολή, ως εξαιρετική διαδικασία, όπως ο ίδιος κρίνει! Δηλαδή ξεκαθαρίζει ότι δεν αντικαθιστά το ΥΠΕΝ τους αρμόδιους για τις κατεδαφίσεις!

Συγκεκριμένα ο Γιώργος Σταθάκης αναφέρει χαρακτηριστικά: «Με την παρούσα εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι το άρθρο 52 δεν αναιρεί οποιαδήποτε άλλη αρμοδιότητα σχετικά με την έκδοση αποφάσεων κατεδάφισης άλλων υπηρεσιών που απορρέει από την ισχύουσα δασική, πολεοδομική νομοθεσία και τις διατάξεις περί αιγιαλού και παραλίας.» Και προσθέτει με νόημα: «Το ΤΕΔΚ (σσ: Τμήμα Ελέγχου Δόμησης και Κατεδαφίσεων) πραγματοποιεί αυτοψία σε αυθαίρετες κατασκευές της παρ. 1 του άρθρου 52 του ν.4559/2018, μόνο κατόπιν εντολής του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στη συνέχεια εκδίδεται πράξη κατεδάφισης με απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών και η εκτέλεση των πράξεων αυτών μπορεί να πραγματοποιείται, παράλληλα με τα όργανα που προβλέπονται στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου, και από το Τμήμα Επιθεώρησης Δόμησης και Κατεδαφίσεων της Ειδικής Γραμματείας Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως ορίζεται στην παρ. 1.α του άρθρου 1 της (2 σχετικής) Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου και μόνο κατόπιν εντολής του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας». Επίσης σημειώνει ότι «διευκρινίζεται ότι το ΤΕΔΚ εκτελεί πράξεις κατεδάφισης που εκδόθηκαν από άλλες υπηρεσίες, μόνο εάν αυτές περιλαμβάνονται στα στοιχεία που διαβιβάστηκαν στο ΤΕΔΚ, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 1 της παρ. 2. α) της (2 σχετικής) ΠΝΠ και εντός της αποκλειστικής προθεσμίας των δέκα ημερών που οριζόταν σε αυτό».

Βέβαια σημειώνουμε ότι κατά την παρουσίαση των σχετικών ρυθμίσεων από το ΥΠΕΝ, μεγάλο μέρος των δημοσιογράφων και των ΜΜΕ είχε χαρακτηρίσει την πρωτοβουλία ως «δημιουργία Υπηρεσίας Κατεδαφίσεων στο ΥΠΕΝ» και είχαν διατυπωθεί ερωτήματα για το αν θα «σηκώσουν τα χέρια» οι υπόλοιπες υπηρεσίες, πλην όμως τότε το Υπουργείο διαβεβαίωνε ότι η ρύθμιση είναι σαφής. Τελικά δεν ήταν τόσο σαφής – ή έτσι ερμηνεύτηκε από κάποιους υπαλλήλους – και χρειάστηκε η εγκύκλιος…

Σημειώνουμε τέλος ότι η κατηγορηματικότητα των αναφορών, η επανάληψη επακριβώς της διάταξης του νόμου και ο πίνακας αποδεκτών συλλήβδην σε όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες έχει χαρακτηριστικά «έντονης» παρέμβασης (με βάση την αργκό των δημοσίων υπηρεσιών) και «απότομης» - «κοφτής» οδηγίας – σχεδόν ένα βήμα πριν την αποστολή ρητής εντολής…