Η Ελλάδα υπέβαλε την 4η έκθεση εφαρμογής της Οδηγίας Οικοτόπων για τη διατήρηση των Natura

Το Άρθρο 17 της Οδηγίας των Οικοτόπων (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) καθορίζει την υποχρέωση των Κρατών Μελών να υποβάλλουν, ανά εξαετία, εκθέσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) για την αποτελεσματικότητα του Δικτύου Natura 2000 (μέτρα διατήρησης που λαμβάνει η χώρα και εκτίμηση της επιτυχίας των μέτρων) και την κατάσταση διατήρησης των τύπων οικοτόπων και των ειδών Κοινοτικού ενδιαφέροντος.

Από την έναρξη εφαρμογής της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ έχουν ολοκληρωθεί συνολικά τέσσερις κύκλοι αναφοράς και έχουν υποβληθεί ισάριθμες εθνικές

εκθέσεις από την Ελλάδα και τα υπόλοιπα Κράτη Μέλη. Με εξαίρεση την 1η έκθεση (λόγω αντικειμένου), οι εκθέσεις αναφοράς αποτελούνται από δύο μέρη:

- Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει γενικές πληροφορίες για την εφαρμογή των επιμέρους θεμάτων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ σε κάθε Κράτος Μέλος (νομικό πλαίσιο, κατάσταση χαρακτηρισμού των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, θέματα διαχείρισης, μέτρα διατήρησης και προστασίας, οικονομικά θέματα κ.λπ.).

- Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει έντυπα αναφοράς για την κατάσταση διατήρησης των τύπων οικοτόπων του Παραρτήματος Ι και των ειδών των Παραρτημάτων ΙΙ, IV και V που απαντούν στη χώρα, καθώς και χάρτες εξάπλωσης (ή και εύρους εξάπλωσης) για κάθε τύπο οικοτόπου και είδος.

Η 4η εθνική έκθεση της Ελλάδας υποβλήθηκε επιτυχώς στις 25 Απριλίου, εντός προθεσμίας της ΕΕ. Αρμόδια Εθνική Αρχή είναι το Τμήμα Προστατευόμενων Περιοχών της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Σύμφωνα με τη Δρ. Έλενα Χατζηχαραλάμπους, Υπεύθυνη Βιοποικιλότητας του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), τα αποτελέσματα της 4ης εθνικής έκθεσης δείχνουν ότι δεν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στην Κατάσταση Διατήρησης των τύπων οικοτόπων και των ειδών, σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο αναφοράς (2007-2012). Οι όποιες αλλαγές παρατηρούνται οφείλονται στην εφαρμογή διαφορετικών μεθόδων ή/και στη βελτίωση της γνώσης, με εξαίρεση κάποια είδη τα οποία παρουσίασαν πραγματική μεταβολή στην κατάσταση διατήρησής τους (για παράδειγμα, το οστρακοειδές Pinna nobilis το οποίο λόγω της προσβολής του από παρασιτικό οργανισμό εμφάνισε επιδείνωση στην κατάσταση διατήρησής του).

Η έκθεση βρίσκεται αναρτημένη στο Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων (CDR) της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος στον σύνδεσμο: http://cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/art17/envxi9xsq. Οι εθνικές εκθέσεις χρησιμοποιούνται από την ΕΕ για την παραγωγή μίας ενιαίας έκθεσης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Βασιλική Τσιαούση, Υπεύθυνη του Τομέα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών του ΕΚΒΥ αναφέρει ότι το Δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα μεγάλωσε τόσο σε έκταση όσο και σε αριθμό περιοχών. Το 2017, με την ΚΥΑ 50743, θεσμοθετήθηκε η ένταξη νέων περιοχών στο Δίκτυο και η επικαιροποίηση του εθνικού καταλόγου. Συγκεκριμένα, κατά την αναθεώρηση του καταλόγου αυξήθηκε σε σημαντικό βαθμό το θαλάσσιο τμήμα του Δικτύου Natura 2000 της χώρας (νέες περιοχές και επεκτάσεις υφιστάμενων στη θάλασσα). Σήμερα το Δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα περιλαμβάνει 446 περιοχές, αντί για 419 περιοχές που περιλάμβανε προηγουμένως. Σε αυτές εντάσσονται οι προτεινόμενοι Τόποι Κοινοτικής Σημασίας, οι Τόποι Κοινοτικής Σημασίας και οι Ειδικές Ζώνες Διατήρησης, που θεσμοθετήθηκαν για την προστασία και διατήρηση τύπων οικοτόπων και ειδών της Οδηγίας των Οικοτόπων, καθώς και οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας, που θεσμοθετήθηκαν για την προστασία και διατήρηση των ειδών ορνιθοπανίδας (Οδηγία των Πτηνών).

Το 2011, με τον Νόμο 3937, ενσωματώθηκαν οι περιοχές του Δικτύου Natura 2000 στο εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών, μέσω του ορισμού τους ως Περιοχών Προστασίας Οικοτόπων και Ειδών και ειδικότερα ως Ειδικών Ζωνών Διατήρησης και ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας. Για τη διατήρηση, διαχείριση και επιστημονική παρακολούθηση του Δικτύου Natura 2000 και των προστατευτέων αντικειμένων του (εκτός της περιοχής του Αγίου Όρους λόγω του ιδιαίτερου διοικητικού πλαισίου του) έχουν συσταθεί Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών. Το 2018, με τον Νόμο Νόμος 4519 επεκτάθηκε χωρικά η περιοχή αρμοδιότητας των 28 υφιστάμενων Φορέων Διαχείρισης και ιδρύθηκαν 8 νέοι Φορείς για τις υπόλοιπες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 στη χώρα.