Αφιέρωμα: Τι είναι η ανακύκλωση συσκευασιών, η εναλλακτική διαχείριση και ο ρόλος του ΕΟΑΝ

του Θοδωρή Καραουλάνη

Η ανακύκλωση συσκευασιών έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας κυρίως μέσω του μέτρου της χρέωσης της πλαστικής σακούλας. Όμως η Πολιτεία, σε εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών, έχει οργανώσει ένα ολόκληρο σύστημα για να προωθήσει την ανακύκλωση των (πλαστικών κυρίως αλλά όχι μόνο) συσκευασιών και αποβλήτων, μέσω εναλλακτικής διαχείρισης, ώστε να μην οδηγούνται σε ταφή και να μειωθεί, επιτέλους, η ποσότητα των αποβλήτων που οδηγείται προς ταφή. Η εφαρμογή του ολοκληρωμένου αυτού σχεδίου, που περιγράφεται στον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων, έχει ξεκινήσει εδώ και

μήνες, αλλά πολλοί, κυρίως επιχειρήσεις, δεν έχουν ακόμη ενημερωθεί πλήρως για τις υποχρεώσεις τους. Και οι επιχειρήσεις, ως παραγωγοί αποβλήτων, έχουν την κύρια ευθύνη τόσο για τη δήλωση όσο και για τη μείωση των αποβλήτων κυρίως συσκευασίας, που παράγουν.

Με βάση σχετικό ενημερωτικό έντυπο που κυκλοφόρησε ο ΕΟΑΝ, η Greenagenda δημοσιεύει ένα αφιέρωμα, σε πολλά μέρη, στην ανακύκλωση πλαστικών και συσκευασίας, όπου περιλαμβάνεται το σύνολο σχεδόν των βασικών πληροφοριών που χρειάζεται να ξέρει κάποιος για να προσαρμοστεί στο νέο πλαίσιο.

Με λίγα λόγια, κάθε επιχείρηση (σχεδόν) που παράγει απόβλητα ή συσκευασίες ή τα χρησιμοποιεί, εγγράφεται στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών, δηλώνει τις ποσότητες και συνεργάζεται με κάποιο σύστημα διαχείρισης. Πιο αναλυτικά

Τι είναι το Εθνικό Μητρώο Παραγωγών

Το ΕΘΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ αποσκοπεί:

α) στη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγησή τους, σχετικά με τις ποσότητες και το είδος των συσκευασιών και άλλων προϊόντων που διατίθενται στην ελληνική αγορά,
β) στη σύνδεση για ανταλλαγή πληροφοριών με τα εθνικά μητρώα παραγωγών άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γ) στη δημοσιοποίηση πληροφοριών ιδιαίτερα προς τους χρήστες / καταναλωτές καθώς και προς κάθε ενδιαφερόμενο ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα.

Ο ρόλος του ΕΟΑΝ

Ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, μεριμνά για την οργάνωση και τήρηση του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών (Ε.Μ.ΠΑ.) στο οποίο καταχωρούνται υποχρεωτικά όλοι οι παραγωγοί των συσκευασιών και άλλων προϊόντων, που εντάσσονται στην Εναλλακτική Διαχείριση [πλην των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)].

Επίσης ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) εγκρίνει και εποπτεύει / ελέγχει τη λειτουργία των Συστημάτων Συλλογικής ή Ατομικής Εναλλακτικής Διαχείρισης (Σ.Ε.Δ.), τα οποία λειτουργούν στη βάση της αρχής της Διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού (Extended Producer Responsibility Principle).

Η εγγραφή στο ΕΜΠΑ

Η εγγραφή των παραγωγών στο μητρώο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη νόμιμη άσκηση της δραστηριότητάς τους και για τη συμμετοχή τους σε δημόσιους διαγωνισμούς. Πιο συγκεκριμένα, το Ε.Μ.ΠΑ. αποτελεί επιχειρησιακό εργαλείο για τη συστηματική παρακολούθηση της τήρησης από τους παραγωγούς συσκευασιών και άλλων προϊόντων, των απαιτήσεων της κείμενης νομοθεσίας σχετικά με την εναλλακτική διαχείριση των ανωτέρω προϊόντων.

H διαδικασία εγγραφής των παραγωγών, στο πλαίσιο της εναλλακτικής διαχείρισης των συσκευασιών και άλλων προϊόντων καθορίζεται με την με αρ. οικ. 181504/16 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 2454 Β/9-8-16).

Η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και η εναλλακτική διαχείριση

Με βάση τη Διευρυμένη Ευθύνη του Παραγωγού, o παραγωγός ενός προϊόντος αναλαμβάνει την ευθύνη διαχείρισης του προϊόντος του και στο μετα-καταναλωτικό στάδιο του κύκλου ζωής του. (Πηγή ΕΕ)

Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης

Πρόκειται για εταιρείες οποιασδήποτε νομικής μορφής, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τις οποίες συστήνουν οι «παραγωγοί» των προϊόντων που εντάσσονται στην εναλλακτική διαχείριση, με κύριο σκοπό την ανάληψη της υποχρέωσης της οργάνωσης όλων των εργασιών της εναλλακτικής διαχείρισης των προϊόντων τους που διακινούν στην ελληνική αγορά, όταν αυτά καταστούν απόβλητα.

Έτσι, μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα υπάρχουν 22 Εγκεκριμένα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, από τα οποία τα 9 είναι Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) περιφερειακής εμβέλειας, τα οποία εξαιρούνται της υποχρέωσης εγγραφής στο Ε.Μ.ΠΑ.. Τα προϊόντα και τα απόβλητα αυτών τα οποία έχουν ενταχθεί στην εναλλακτική διαχείριση και για τα οποία λειτουργούν Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης είναι τα ακόλουθα:

Συσκευασίες & Απόβλητα Συσκευασιών

ΣΣΕΔ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε.) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης μη επικίνδυνων αποβλήτων συσκευασίας, πανελλαδικής εμβέλειαςΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Α.Ε. Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης μη επικίνδυνων αποβλήτων συσκευασίας, πανελλαδικής εμβέλειαςΚέντρο Εναλλακτικής Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Α.Ε. (Κ.Ε.ΠΕ.Δ. Α.Ε.) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας ορυκτελαίων, με πανελλαδική εμβέλειαΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. Ατομικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας και εισαγωγής ΑΒ Βασιλόπουλος, με πανελλαδική εμβέλεια

Απόβλητα Ελαίων

Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων ΑΕ (ΕΝΔΙΑΛΕ ΑΕ) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Ελαίων (ΑΛΕ) πανελλαδικής εμβέλειας

Μεταχειρισμένα Ελαστικά

Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Παλαιών Ελαστικών (ECOELASTIKA Α.Ε.) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων πανελλαδικής εμβέλειας

Απόβλητα Ηλεκτρικών Στηλών & Συσσωρευτών

Ανακύκλωση Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών Α.Ε. (ΑΦΗΣ Α.Ε.) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης φορητών ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, πανελλαδικής εμβέλειαςΣύστημα Εναλλακτικής Διαχείριση Συσσωρευτών Α.Ε. (ΣΥΔΕΣΥΣ Α.Ε.) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας, πανελλαδικής εμβέλειαςΕταιρεία Πανελλαδικής Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών Re-Battery Α.Ε (Re-Battery A.E.) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας, πανελλαδικής εμβέλειαςΟλοκληρωμένη Συλλογική Εναλλακτική Διαχείριση Συσσωρευτών Πανελλαδικής Εμβέλειας Α.Ε. (COMBATT A.E) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας, πανελλαδικής εμβέλειας

Οχήματα Τέλους Κύκλου Ζωής

Εναλλακτική Διαχείριση Οχημάτων Ελλάδος ΑΜΚΕ (ΕΔΟΕ) Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΟΤΚΖ, πανελλαδικής εμβέλειας.

Απόβλητα Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού

Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΗΗΕ, πανελλαδικής εμβέλειας, με πεδίο εφαρμογής που καλύπτει όλες τις κατηγορίες ΑΗΗΕ, οικιακής και μη οικιακής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένων και των ιστορικών αποβλήτων (παλιότερων συσκευών).Φωτοκύκλωση Α.Ε. Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΗΗΕ, πανελλαδικής εμβέλειας για λαμπτήρες, φωτιστικά και μικροσυσκευές.

Πληροφορίες για τα ΣΣΕΔ, μπορείτε να βρείτε και στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης [www.eoan.gr] & στις ιστοσελίδες των Συστημάτων