IPCC: Με τη βιώσιμη διαχείριση της γης θα αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή

Οφείλουμε να επαναξιολογήσουμε τον τρόπο αξιοποίησης των εδαφών μας εάν δε θέλουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με το δίλημμα: σωστή διατροφή ή αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, προειδοποιεί η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος του ΟΗΕ (IPCC/Giec).

Για την Επιτροπή, πέρα από τις αλλαγές που αφορούν τις εκπομπές αερίων, ιδιαίτερη σημασία έχουν λύσεις σχετικές με το σύστημα τροφίμων και τις διατροφικές συνήθειες.

Oι εκπρόσωποι 195

χωρών - μελών της Επιτροπής δημοσιοποίησαν  την έκθεση που συνέταξαν έπειτα από διαβουλεύσεις πέντε ημερών, η οποία αφορά την οργάνωση βραχυπρόθεσμων δράσεων ενάντια στην υποβάθμιση των εδαφών, στην σπατάλη τροφίμων και στις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δράσεις τις οποίες απαίτησε ο ΟΗΕ.

Η πλήρης ονομασία της συγκεκριμένης έκθεσης 1.200 σελίδων, που παρουσιάστηκε σε συνέντευξη τύπου, είναι: «Η κλιματική αλλαγή, η ερημοποίηση, η υποβάθμιση των εδαφών, η βιώσιμη διαχείριση της γης, η ασφάλεια των τροφίμων και οι εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στα χερσαία οικοσυστήματα» και αναδεικνύει τις προθέσεις των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής.

Το πλήρες όνομα της έκθεσης είναι η αλλαγή κλίματος και η γη, μια ειδική έκθεση της IPCC για την κλιματική αλλαγή, την απερήμωση, την υποβάθμιση της γης, τη βιώσιμη διαχείριση της γης, την επισιτιστική ασφάλεια και τις ροές αερίων θερμοκηπίου στα χερσαία οικοσυστήματα.

Πρόκειται για μία από τις τρεις ειδικές εκθέσεις που προετοιμάζει η IPCC κατά τον τρέχοντα έκτο κύκλο έκθεσης αξιολόγησης.

Η έκθεση καταρτίστηκε υπό την επιστημονική ηγεσία και των τριών ομάδων εργασίας της IPCC σε συνεργασία με την Task Force για τα εθνικά αποθέματα αερίων θερμοκηπίου και υποστηρίχθηκε από τη μονάδα τεχνικής υποστήριξης της ομάδας εργασίας III.

Στην πραγματικότητα, το ερώτημα που τίθεται αφορά τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: Αφενός πώς η υπερθέρμανση του πλανήτη επηρεάζει τα δάση ή τα εδάφη που χρησιμοποιούνται προς καλλιέργεια ή για την κτηνοτροφία, εξοβελίζοντας την ασφάλεια των τροφίμων, αφετέρου πώς οι γεωργικές πρακτικές ή η αποψίλωση των δασών επηρεάζουν την κλιματική αλλαγή.

Ο χρόνος είναι ήδη μετρημένος, δεδομένου ότι η άνοδος της θερμοκρασίας των καλλιεργήσιμων εδαφών έχει ήδη φτάσει τους 1,53 βαθμούς Κελσίου, το διπλάσιο της συνολικής αύξησης, σύμφωνα με την έκθεση.

«Αν η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας φτάσει τους 2 βαθμούς Κελσίου τα προβλήματα στα τρόφιμα θα πολλαπλασιαστούν και θα γίνουν ακόμη πιο σοβαρά» προειδοποιεί ο Ζαν - Φρανσουά Σουσανά.

Τα περιθώρια, επομένως, είναι στενά, εάν θέλουμε πράγματι να ελέγξουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη και τα καταστροφικά της αποτελέσματα στα γεωργικά εδάφη και να έχουμε τη δυνατότητα να θρέψουμε σωστά έναν πληθυσμό που θα ξεπεράσει τις 11 δισεκατομμύρια ζωές στο τέλος του αιώνα.

«Πρέπει να αλλάξουμε ουσιωδώς τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούμε τις εκτάσεις γης» τονίζει ο Πίερς Φρόστερ, καθηγητής κλιματικής αλλαγής στο Πανεπιστήμιο του Λιντς.

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος έχει προτείνει ποικίλες λύσεις για τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς κελσίου ή έστω για τη διατήρηση της αύξησης αυτής σε ένα επίπεδο κάτω των 2 βαθμών.

Οι προτάσεις της Επιτροπής επιζητούν τη μετατροπή των εδαφών (αναδάσωση για τον περιορισμό των εκπομπών CO2, χωράφια αποκλειστικά για την παραγωγή βιοενέργειας κ.α.) για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή που μπορεί να έχει δευτερογενείς ανεπιθύμητες επιπτώσεις (π.χ. ερημοποίηση, υποβάθμιση των εδαφών, ασφάλεια τροφίμων κ.α.), υπογραμμίζεται στην έκθεση.

Για την Επιτροπή, πέρα από τις αλλαγές που αφορούν τις εκπομπές αερίων, ιδιαίτερη σημασία έχουν λύσεις σχετικές με το σύστημα τροφίμων και τις διατροφικές συνήθειες.

Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έκθεση, τη στιγμή που 820 εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν, το 25-30% της συνολικής παραγωγής τροφίμων σπαταλάται.

Ενώ στις φτωχές χώρες η πρόσληψη πρωτεΐνης από ζωικά προϊόντα είναι ανεπαρκής, στις πλούσιες χώρες η κατανάλωση τέτοιων προϊόντων ξεπερνά τις συστάσεις του ΠΟΥ, καθώς 2 δισεκατομμύρια ενήλικες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

«Πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση κρέατος και να ελαχιστοποιήσουμε την σπατάλη των τροφίμων» επιμένει η μη κυβερνητική οργάνωση «Climate Action Netwrork».

Η παρούσα έκθεση είναι η δεύτερη από μια σειρά τριών «εξειδικευμένων εκθέσεων» της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος.

Η γη είναι ήδη υπό αυξανόμενη ανθρώπινη πίεση και η αλλαγή του κλίματος προσθέτει σε αυτές τις πιέσεις. Ταυτόχρονα, η διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σε χαμηλότερα επίπεδα των 2ºC μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της γης και των τροφίμων, ανέφερε η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος στην IPCC.

Αυτή η έκθεση δείχνει ότι η καλύτερη διαχείριση της γης μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά δεν είναι η μόνη λύση. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλους τους τομείς είναι απαραίτητη για να διατηρηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη σε πολύ χαμηλότερη τιμή από 2ºC, αν όχι 1,5º C.