Ρωσικό πετρέλαιο: Η θέση του ελληνικού εφοπλισμού στο ευρωπαϊκό εμπάργκο

Ο Μάιος του 2022 σηματοδότησε μια σημαντική πρόκληση για τους Έλληνες εφοπλιστές με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επιβολή των κυρώσεων στη διακίνηση του πετρελαίου της Ρωσίας.

Της Μαρίας Μπερτζελέτου

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Τεύχος Ιουλίου 2022

Η Ελλάδα σε συμμαχία με Κύπρο

και Μάλτα προσπάθησαν να εμποδίσουν το εμπάργκο της Κομισιόν στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου με ευρωπαϊκά δεξαμενόπλοια. Ο διεθνής εφοπλισμός και ακόμα περισσότερο οι Έλληνες εφοπλιστές έρχονται τελικά αντιμέτωποι με την συμφωνία της Ε.Ε. για την επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο.

Χάρη στην εθελοντική δέσμευση της Γερμανίας και της Πολωνίας να σταματήσουν τις εισαγωγές τους μέσω του αγωγού Ντρούζμπα, το εμπάργκο θα εξαλείψει «περίπου το 90%» των ευρωπαϊκών εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου «μέχρι το τέλος του έτους», τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ίδια συνέντευξη Τύπου. Πρόσθεσε ότι για το υπόλοιπο 10%, το συμβούλιο θα επανέλθει το ταχύτερο δυνατό.

Η μεταφορά σε τρίτες χώρες επιτρέπεται μεν, ωστόσο, τα ασφάλιστρα που ελέγχονται στην πλειονότητά τους από την Ευρώπη δεν εκδίδονται για τη μεταφορά ρωσικών φορτίων. Η τελική συμφωνία δεν ήταν δηλαδή η ιδανική για την ελληνική πλευρά. Χωρίς χρονοτριβή, όμως, η Μελίνα Τραυλού, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, δήλωσε στο ΑΜΠΕ ότι η ναυτιλία λειτουργεί ως φάρος σταθερότητας, ανταποκρινόμενη στις πρωτόγνωρες συνθήκες που αντιμετωπίζουμε λόγω της διεθνούς υγειονομικής κρίσης τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς και λόγω της γεωπολιτικής κρίσης των τελευταίων μηνών στην Ευρώπη».

Στόλος - πρωταγωνιστής

Ο ελληνόκτητος στόλος συνεχίζει έως σήμερα να διατηρεί τον ηγετικό του ρόλο στη ναυτιλιακή βιομηχανία και σήμερα αντιπροσωπεύει το 21% της παγκόσμιας χωρητικότητας και το 59% του στόλου της ΕΕ. Ο στόλος των Ελλήνων εφοπλιστών ελέγχει σήμερα το 32% του παγκόσμιου στόλου σε δεξαμενόπλοια, το 25% των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου και το 22% των πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Η πρόεδρος Μελίνα Τραυλού στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μαζί με το Προεδρείο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης των Ποσειδωνίων 2022 δήλωσε ότι ο ελληνικός εφοπλισμός δεν κάνει κάτι παράνομο, δεν σπάει κάποιο εμπάργκο. Σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις τόνισε ότι οι Έλληνες εφοπλιστές είναι οι πρώτοι που τις τηρούν. Επίσης, πρόσθεσε ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο θέλουμε η Ευρώπη να καταλάβει πόσο στρατηγικής σημασίας είναι η ελληνική ναυτιλία που ελέγχει πάνω από 50% του ευρωπαϊκού στόλου. Και ειδικά τώρα με το πρόβλημα που έχει προκύψει λόγω της Ρωσίας, η Ευρώπη καταλαβαίνει την ανάγκη της ενεργειακής της απεξάρτησης.

Οι τελευταίες εξελίξεις ωστόσο έρχονται να διαταράξουν το προσκήνιο που είχε διαμορφωθεί από τις 24 Φεβρουαρίου με την έναρξη του πολέμου έως και τον Απρίλιο. Τα ελληνόκτητα πλοία είχαν παρέμβει για να καλύψουν το κενό φορτίων που προέρχονταν από τη Ρωσία από τους βασικούς εξαγωγικούς κόμβους της χώρας. Από τα 190 δεξαμενόπλοια (χωρητικότητας 15.000 dwt και άνω) για τη μεταφορά αργού πετρελαίου από τα βασικά λιμάνια της Ρωσίας, του Primorsk, του Novorossiysk, της UstLuga και της Αγίας Πετρούπολης, από την 1η έως την 27η Απριλίου, περίπου 76 ανήκαν σε Έλληνες πλοιοκτήτες, σύμφωνα με στοιχεία από το Lloyd's List. Με βάση τις αναλύσεις πλοίων και δεδομένων, την αντίστοιχη περίοδο το 2021, 30 από τα 172 δεξαμενόπλοια ανήκαν σε Έλληνες πλοιοκτήτες.

Τα στοιχεία έδειξαν ότι τα πλοία που ανήκουν στην TMS Tankers απέστειλαν το περισσότερο αργό ή προϊόντα από τα τέσσερα λιμάνια τον Απρίλιο, με 16 δεξαμενόπλοια συνολικής χωρητικότητας 1,9 εκατομμυρίων dwt. Τον Απρίλιο του 2021, τέσσερα δεξαμενόπλοια της TMS επιβιβάστηκαν στα ίδια τέσσερα λιμάνια. Επίσης, η Minerva Maritime απέστειλε αργό ή προϊόντα σε 17 δεξαμενόπλοια συνολικής χωρητικότητας 1,7 εκατομμυρίων dwt, σε σύγκριση με μόνο τρία δεξαμενόπλοια για την περίοδο του προηγούμενου έτους.

ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο

Εκτός από τις κυρώσεις των ΗΠΑ για το ρωσικό αργό, όλα τα ρωσικά πλοία, που λειτουργούν, ναυλώνονται ή φέρουν σημαία, απαγορεύτηκαν από τα λιμάνια των ΗΠΑ από τις 28 Απριλίου. Το Ηνωμένο Βασίλειο απαγόρευσε επίσης όλα τα πλοία που συνδέονται με τη Ρωσία από τα λιμάνια του, αλλά οι κυρώσεις σε πετρέλαιο και προϊόντα δεν θα ισχύσουν μέχρι το τέλος του 2022. Στην ΕΕ, τα πλοία με σημαία Ρωσίας έχουν περιοριστεί στα λιμάνια από τα μέσα Απριλίου, ενώ η απαγόρευση στον άνθρακα ρωσικής προέλευσης θα επιβληθεί από τον Αύγουστο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρόσθεσε τον ελεγχόμενο από τη Ρωσική Ομοσπονδία πλοιοκτήτη Sovcomflot στον κατάλογο κυρώσεων του στα τέλη Μαρτίου.

Για τους εφοπλιστές δεξαμενοπλοίων που είναι έτοιμοι να αναλάβουν το ρίσκο, υπάρχουν εξαιρετικά μεγάλες οικονομικές ανταμοιβές. Τα επίπεδα ναύλων για τα δεξαμενόπλοια μεγέθους Aframax και suezmax σε απευθείας δρομολόγια από τα ρωσικά λιμάνια στη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα κορυφώθηκαν έως και 350.000 δολάρια την ημέρα μετά την εισβολή, σε σύγκριση με επίπεδα περίπου 6.000 δολαρίων ημερησίως στις αρχές Φεβρουαρίου, σύμφωνα με στοιχεία του Baltic Exchange. Τα υψηλότερα επίπεδα ναύλων αντανακλούσαν το αυξανόμενο κόστος ασφάλισης, παράλληλα με τον περιορισμένο αριθμό των διαθέσιμων δεξαμενόπλοιων για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου.

Τα αυξημένα τονομίλια και η αβεβαιότητα των κυρώσεων, καθώς η ζήτηση πετρελαίου επέστρεψε στα προ της πανδημίας επίπεδα, βοήθησαν στην τόνωση της ναυλαγοράς δεξαμενόπλοιων με τα υψηλότερα επίπεδα ναύλων από τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι στοιχεία για τα δεξαμενόπλοια και τους ιδιοκτήτες τους, διαχειριστές και ναυλωτές που ασχολούνται με ρωσικές συναλλαγές συγκεντρώνονται και αποστέλλονται στην γενική εισαγγελέα της Ουκρανίας, Iryna Venediktova, όπως δήλωσε η ομάδα της εισαγγελίας σε συνέντευξή της στη Lloyd’s List στα τέλη Απριλίου. Ο εισαγγελέας θέλει να δημιουργήσει δικογραφία εναντίον των επιφανών Ελλήνων πλοιοκτητών, υποστηρίζοντας ότι βοηθούν στη χρηματοδότηση του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, σύμφωνα με την ομάδα.

Μεταφορές από πλοίο σε πλοίο

Εν τω μεταξύ, εμφανίζονται σημάδια για μια ναυλαγορά δεξαμενόπλοιων δεύτερης κατηγορίας που εξελίσσεται για το ρωσικό πετρέλαιο. Μεταφορές από πλοίο σε πλοίο ρωσικού αργού και ντίζελ έχουν παρατηρηθεί σε ύδατα ανοιχτά του Skagen της Δανίας. Στην Ελλάδα και το Γιβραλτάρ. Ανοιχτά της Καλαμάτας, σε διεθνή ύδατα, πολλά φορτία ρωσικού αργού φορτωμένου στο Novorossisyk έχουν μεταφερθεί σε νέα δεξαμενόπλοια για επόμενο ταξίδι, σύμφωνα με στοιχεία. Το ρωσικό ντίζελ εξακολουθεί να πωλείται στη βορειοδυτική Ευρώπη, επειδή τα συνολικά φορτία που αποτελούν λιγότερο από το 50% του μεσαίου αποστάγματος από τη χώρα δεν ορίζονται ως ρωσικά.

Η Ολλανδία είναι επί του παρόντος ο κορυφαίος προορισμός για το ρωσικό αργό, με 655.500 βαρέλια ημερησίως να φθάνουν από τις 24 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με το Russia Tanker Tracking Group. Η ρωσική εταιρεία πετρελαίου Lukoil έχει μερίδιο 45% στο διυλιστήριο Zeebrugge εκεί. Ακολουθούν η Κίνα με 563.500 βαρέλια ημερησίως, η Τουρκία με 425.000 βαρέλια ημερησίως, η Ινδία με 338.500 και η Νότια Κορέα με 315.000.

«Τιμωρούμε τους εαυτούς μας»

Το ερώτημα είναι αν τελικά θα επιβληθούν εξαιρέσεις στην ήδη τελική συμφωνία της Ε.Ε. για την επιβολή κυρώσεων στη μεταφορά πετρελαίου από τη Ρωσία. Η Ελλάδα, της οποίας η οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ναυτιλία, ήταν μεταξύ των κρατών μελών που ώθησαν στο να αφαιρεθεί η διάταξη για τις εξαγωγές σε τρίτες χώρες - από το έκτο πακέτο κυρώσεων απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία – ωστόσο αυτό δεν ήταν αρκετό για να αποφευχθεί η τελική επιβολή κυρώσεων.

Οι Έλληνες εφοπλιστές ήδη προβάλλουν ενστάσεις καθώς ισχυρίζονται ότι η σημερινή ενεργειακή κρίση μπορεί να διαρκέσει έως και 10 χρόνια και ότι στο παρελθόν άλλες επιβολές κυρώσεων όπως στο Ιράν και τη Βενεζουέλα δε λειτούργησαν. Κάποιοι επίσης δεν δίστασαν να πουν πως αντί να τιμωρούμε τη Ρωσία τιμωρούμε τους εαυτούς μας με τις συνέπειες να είναι μεγάλες και τους πολιτικούς να πρέπει να εργαστούν για να βρεθεί μία λύση.

Ωστόσο, οι Έλληνες εφοπλιστές δεν αναμένεται να χάσουν τη δυναμική τους καθώς θα απασχολήσουν τα πλοία τους σε νέες θαλάσσιες διαδρομές με την Κίνα και την Ινδία να εμφανίζονται οι ενεργοί αγοραστές του φτηνού πετρελαίου της Ρωσίας. Οι καταναλώτριες χώρες θα έχουν μια εντελώς διαφορετική επιβάρυνση καθώς θα πληρώνουν το ρωσικό πετρέλαιο για να έρθει πανάκριβο από την Ινδία και την Κίνα, με τους Έλληνες εφοπλιστές να αποκομίζουν ανοδικά επίπεδα ναύλων στην απασχόληση των πλοίων τους για μεταφορά ρωσικού πετρελαίου από την Ασία προς την Ευρώπη.

Reporter MagazineΈλληνες εφοπλιστέςΡΩΣΙΚΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΜΕΛΙΝΑ ΤΡΑΥΛΟΥΗΠΑΗνωμένο ΒασίλειοΜΕΤΑΦΟΡΕΣΝτίζελδεξαμενόπλοια