Οξύς ο «πονοκέφαλος» της ακρίβειας σε βασικά είδη

Συνεχίζεται το “ράλι” τιμών στα τρόφιμα, παρά το “φρένο” στο δείκτη τιμών, που πλέον έχει κατέβει στο 3,1% για τον Ιανουάριο. Το πρόβλημα είναι ότι οι προβολές παραπέμπουν σε συνέχιση των ανατιμήσεων. Κι αυτό την ώρα που ένας από τους παράγοντες που τροφοδότησαν τον κύκλο ανατιμήσεων, δηλαδή ο ενεργειακός, παρουσιάζει καλύτερη εικόνα, Έτσι, π.χ. οι τιμές φυσικού αερίου έχουν προσεγγίσει τα προ κρίσης επίπεδα “σπρώχνοντας” τις τιμές χονδρικής ρεύματος πιο χαμηλά, ενώ και o γενικός δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία καταγράφει μείωση (6,6% για το Δεκέμβριο 2023). Χαρακτηριστική είναι, με βάση

Ουσιαστικά, με βάση παράγοντες της αγοράς, η συνέχιση του ράλι ακρίβειας, συνδέεται σε ένα μεγάλο ποσοστό με τα “κέρδη απληστίας”, όπως μάλιστα αναμένεται να καταφανεί και στις οικονομικές καταστάσεις που θα δημοσιοποιηθούν το επόμενο διάστημα για το 2023.

Έτσι, μπορεί ο πληθωρισμός να διαμορφώθηκε στο 3,1% από 3,5% τον περασμένο Δεκέμβριο και έναντι 7% τον Ιανουάριο 2023 ωστόσο στην ομάδα «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» “τρέχει” με 8,3% λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε πολλά βασικά είδη.

Οι ανατιμήσεις

Συγκεκριμένα, οι ανατιμήσεις που ξεχωρίζουν είναι σε ελαιόλαδο (67,4%), φρούτα (14,2%) και λαχανικά (14,4%). Επίσης, σε ένα έτος υπήρξαν ανατιμήσεις σε: Ψωμί και δημητριακά (2%), Κρέατα- γενικά (6%), Ψάρια- γενικά (7,7%), Γαλακτοκομικά και αυγά (0,9%), Ελαιόλαδο (67,4%), Φρούτα- γενικά (14,2%), Λαχανικά- γενικά (14,4%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (6%), Λοιπά τρόφιμα (5,8%), Καφέ- κακάο- τσάι (5%), Μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων (11,7%) και Αλκοολούχα ποτά- -μη σερβιριζόμενα (6%).

Επίσης, σε: Ένδυση και υπόδηση (3,5%), Ενοίκια κατοικιών (3,6%), Επισκευή και συντήρηση κατοικίας (2,4%), Πετρέλαιο θέρμανσης (1,3%), Στερεά καύσιμα (8,6%), Είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού (3,4%), Φαρμακευτικά προϊόντα (12,7%), Ιατρικές- οδοντιατρικές και παραϊατρικές υπηρεσίες (5,3%), Νοσοκομειακή περίθαλψη (0,9%), Αυτοκίνητα καινούργια (0,5%), Αυτοκίνητα μεταχειρισμένα (4,6%), Ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου (5%), Συντήρηση και επισκευή εξοπλισμού προσωπικής μεταφοράς (4%), Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (11,5%), Διαρκή αγαθά αναψυχής (3,1%), Μικρά είδη αναψυχής- άνθη- κατοικίδια ζώα (5,1%), Κινηματογράφους- θέατρα (7,9%), Πακέτο διακοπών (9,3%), Προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση (4%), Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (3,6%), Τριτοβάθμια εκπαίδευση (2,8%), Εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία- καφενεία- κυλικεία (6,8%), Κομμωτήρια και καταστήματα προσωπικής φροντίδας (3,3%), Ασφάλιστρα υγείας (14%) και Ασφάλιστρα οχημάτων (2,1%).

Αντίθετα, καταγράφηκε μείωση των τιμών σε: Φυσικό αέριο (60,2%), Καύσιμα και λιπαντικά (3,8%), Ηλεκτρισμό (0,4%), Τηλεφωνικές υπηρεσίες (2,5%), Οπτικοακουστικό εξοπλισμό- υπολογιστές- επισκευές (1,7%) και Άλλα είδη ατομικής φροντίδας (1,2%).

Μηνιαίες αυξήσεις

Ενώ, σε μηνιαία σύγκριση σημειώθηκαν ανατιμήσεις σε: Αλλαντικά (5,7%), Ψάρια νωπά (1,2%), Γιαούρτι (2,8%), Ελαιόλαδο (6,8%), Λαχανικά νωπά (2,8%), Λαχανικά διατηρημένα ή επεξεργασμένα (2%), Αλκοολούχα ποτά- μη σερβιριζόμενα (3,9%), Ηλεκτρισμό (0,7%), Φαρμακευτικά προϊόντα (0,8%), Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (3,4%), Υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας (1,6%), Εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία- καφενεία- κυλικεία (1,5%) και Ασφάλιστρα υγείας (14%).

Αντίθετα, οι τιμές μειώθηκαν σε: Ζυμαρικά (3,3%), Πουλερικά (1,8%), Γάλα νωπό πλήρες (4,4%), Γάλα νωπό με μειωμένα λιπαρά (4,8%), Τυριά (1,9%), Φρούτα νωπά (1,9%), Δημοτικά τέλη (1,5%), Φυσικό αέριο (13,5%), Πετρέλαιο θέρμανσης (1,1%), Υφαντουργικά προϊόντα οικιακής χρήσης (3,8%), Καύσιμα αυτοκινήτου- βενζίνη (0,5%) και Ξενοδοχεία- μοτέλ- πανδοχεία (7,4%).

Νέα παρέμβαση ΥΠΑΝ για "μπλοκάρισμα" ανατιμήσεων

Ειδικότερα σε νέες παρεμβάσεις προχώρησε το ΥΠΑΝ για να βελτιώσει την εικόνα, μετά και τις τελευταίες κινήσεις που έκανε. Έτσι, προβλέπεται η εξαίρεση από την απαγόρευση διενέργειας προωθητικών ενεργειών, για τρεις μήνες, σε προϊόντα για τα οποία έχει προηγηθεί αύξηση τιμής εφόσον αυτά βρίσκονται κοντά στην ημερομηνία λήξης τους. Για τα προϊόντα αυτά απαιτείται πλέον ειδική σήμανση που θα αναγράφει «Προϊόν με κοντινή ημερομηνία λήξης». Στόχος, μεταξύ άλλων της παρέμβασης αυτής είναι να αντιμετωπιστούν και φαινόμενα σπατάλης τροφίμων (food waste) ή καταστροφής αποθεμάτων που θα μπορούσαν να διατεθούν σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές στους ενδιαφερόμενους καταναλωτές.

Επίσης επεκτείνεται και διευρύνεται η λίστα των προϊόντων που υπόκεινται σε έλεγχο για ανατιμήσεις και για τα οποία δεν μπορούν - σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία - οι επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε προωθητικές ενέργειες για τους επόμενους τρεις μήνες. Στα προϊόντα αυτά περιλαμβάνονται: ρύζι, ψωμί και ψωμί για τοστ, αρτοσκευάσματα, φρυγανιές, μακαρόνια, αλεύρι, όσπρια, αλλαντικά, κονσέρβες, κατεψυγμένα ψάρια, νωπό χοιρινό, νωπό κοτόπουλο και μέρη κοτόπουλου, νωπό μοσχάρι, γάλα φρέσκο πλήρες και με χαμηλά λιπαρά, γάλα υψηλής παστερίωσης (μακράς διάρκειας) πλήρες και με χαμηλά λιπαρά, σοκολατούχο γάλα, φυτικά ροφήματα, γάλα εβαπορέ, γιαούρτι και επιδόρπια γιαουρτιού, κρέμες και ρυζόγαλο, τυρί, χυμός τομάτας, σάλτσες και κύβοι ζωμών, μαγιονέζες, κέτσαπ, αυγά, βούτυρα και μαργαρίνες, μαρμελάδες και είδη επάλειψης, ελαιόλαδο, σπορέλαια, κατεψυγμένα λαχανικά, κατεψυγμένες ζύμες, ζάχαρη και γλυκαντικές ουσίες, προϊόντα βρώμης, κρέμα βρεφικής ηλικίας, γάλα βρεφικής ηλικίας, καφές συσκευασμένος, χυμοί, αναψυκτικά, μπύρα, νερό, σοκολάτα (στερεή και ροφήματα),κρασί, καυσόξυλα, pellets, μπρικέτες, απορρυπαντικά παντός είδους, χαρτικά παντός είδους, προϊόντα στοματικής υγιεινής, προϊόντα ξυρίσματος, σερβιέτες ή ταμπόν, σαμπουάν και προϊόντα περιποίησης μαλλιών, αφρόλουτρα, σαπούνια σε υγρή και στερεή κατάσταση, πάνες ενηλίκων και παιδικές, μωρομάντηλα, σαμπουάν για μωρά τροφές για σκύλους και γάτες.

Επίσης, επεκτείνεται και η λίστα των νωπών προϊόντων για τα οποία εφαρμόζονται «καθαρές τιμές» με την προσθήκη των κατηγοριών «νωπό κατσίκι» και «νωπό αρνί».

Την ίδια ώρα συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς οι έλεγχοι στην αγορά και σύμφωνα με τα τελευταία απολογιστικά στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, το σύνολο των προστίμων τον μήνα Ιανουάριο 2024 έφτασε στα 81.000 ευρώ. Η αναλυτική λίστα έχει αναρτηθεί ήδη στην ηλεκτρονική σελίδα του υπουργείου Ανάπτυξης και αφορά σε ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν σε όλη την επικράτεια και σε όλο το εύρος της αγοράς.

Οι προβλέψεις της Κομισιόν

Ένας πάντως από τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την πορεία των τιμών είναι και η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα. Προς ώρας, με βάση όσα αναφέρει η Κομισιόν στις χειμερινές προβλέψεις, οι επίπτωση στις τιμές είναι περιορισμένη και διαχειρίσιμη, λόγω της υπερπροσφοράς πλοίων και containers, ωστόσο, όπως τονίζεται, είναι πιθανό το δεύτερο τρίμηνο της χρονιάς να υπάρξει μια πιο έντονη αποτύπωση της κατάστασης με τα αυξημένα κόστη μεταφοράς στις τιμές προϊόντων, κυρίως βιομηχανικών και εκείνων που εισάγονται από την Ασία.

Επίσης, αναφέρεται, ότι οι πιέσεις στις τιμές μπορεί να ενταθούν αν τα κόστη μεταφοράς παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα και αν η παγκόσμια ζήτηση αυξηθεί με μεγαλύτερο βαθμό απ’ όσο αναμένεται. Ακόμη, η περαιτέρω κλιμάκωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας, ειδικά αν ξεκινήσουν να επηρεάζονται οι προμήθειες ενέργειας, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Γιώργος Αλεξάκης