«Νάρκη» η φοροδιαφυγή στο ΦΠΑ- Η συνταγή θεραπείας

Ποσό που φτάνει 134 δισ ευρώ χάνουν τα κράτη μέλη της ΕΕ από το μέτωπο των εσόδων ΦΠΑ με την Ελλάδα να γράφει απώλεια 5-6 δισ ευρώ κάθε χρόνο σύμφωνα με όσα αναφέρονται την Έκθεση της ΤτΕ που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Μάλιστα οι αναλυτές της ΤτΕ σημειώνουν ότι στην Ελλάδα καταγράφεται

μια μεγάλη υστέρηση που είναι 2,5 φορές μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ε.Ε-28 (25,8% έναντι 10,9%), πράγμα που σημαίνει ότι από τα 3 ευρώ που έπρεπε να εισπραχθούν το 1 ευρώ εξαφανίζεται στην διαδρομή.

Σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής απαιτούνται η απλοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας και του φορολογικού συστήματος ώστε να μειωθεί το διοικητικό κόστος και το κόστος συμμόρφωσης, την ψηφιοποίηση διαδικασιών και πληρωμών, καθώς και η στενότερη συνεργασία των φορολογικών αρχών των κρατών-μελών της ΕΕ για τον εντοπισμό φαινομένων απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές.

Ειδικότερα για τον περιορισμό τη απώλειας των εσόδων από το ΦΠΑ προτείνονται τα εξής από την Τράπεζα της Ελλάδας:

Η απλοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας και του φορολογικού συστήματος ώστε να μειωθεί το διοικητικό κόστος και το κόστος συμμόρφωσης.

Η ψηφιοποίηση διαδικασιών και πληρωμών. Ειδικότερα, τονίζεται ότι η υιοθέτηση της διαδικασίας της αυτόματης επιστροφής φόρου, η διασφάλιση της διαφάνειας κατά το φορολογικό έλεγχο και η ταχύτητα διεκπεραίωσής του αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για τη βελτίωση της συμμόρφωσης.

Η στενότερη συνεργασία των φορολογικών αρχών των κρατών-μελών της ΕΕ για τον εντοπισμό φαινομένων απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές

Ψηφιακός μετασχηματισμός

Πιο συγκεκριμένα, κομβικός άξονας της αντιμετώπισης του όλου φαινομένου φοροκλοπής, με βάση την ΤτΕ, είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της φορολογικής διοίκησης με εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα μεγάλα δεδομένα και η τεχνολογία blockchain. Όλα αυτά, όπως τονίζεται, απλοποιούν και επιταχύνουν τη διαδικασία υποβολής της φορολογικής δήλωσης και μειώνουν σε μεγάλο βαθμό το κόστος συμμόρφωσης. Ειδικότερα, η εφαρμογή εξελιγμένων φορολογικών λογισμικών, συστημάτων αναφορών σε πραγματικό χρόνο και data analytics αυξάνει τις δυνατότητες της φορολογικής διοίκησης. Ένα περισσότερο λειτουργικό φορολογικό σύστημα μειώνει το χρόνο που απαιτείται για την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων, δηλαδή τις ώρες που απαιτούνται για την προετοιμασία και υποβολή των φορολογικών δηλώσεων και την πληρωμή του φόρου, καθώς και τον αριθμό των πληρωμών μέσα σε ένα έτος, και συμβάλλει στη φορολογική συμμόρφωση των πολιτών. Ταυτόχρονα, βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των ελέγχων με παράλληλη βελτίωση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της φορολογικής διοίκησης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η προσφάτως επιβληθείσα υποχρέωση τήρησης ηλεκτρονικών φορολογικών βιβλίων και τιμολογίων μέσω της εφαρμογής MyDATA της ΑΑΔΕ. Η συγκεκριμένη ψηφιοποιημένη υπηρεσία παρέχει στη φορολογική διοίκηση τη δυνατότητα αυτόματου ελέγχου και διασταύρωσης τιμολογίων, αφού επιτρέπει την καταγραφή του ΦΠΑ σε ημερήσια βάση και σε πραγματικό χρόνο. Επιπλέον, μειώνει το κόστος συμμόρφωσης των φορολογουμένων, αφού τους απαλλάσσει από γραφειοκρατικές διαδικασίες όπως η υποβολή συγκεντρωτικών καταστάσεων. Η διαδικασία συμπλήρωσης εγγράφων, υπολογισμού φόρου και επιστροφής, καθώς και η συμμόρφωση κατά το φορολογικό έλεγχο είναι οι δύο σημαντικότερες αλληλεπιδράσεις του φορολογουμένου με τη φορολογική αρχή, οι οποίες καθορίζουν το βαθμό αποτελεσματικότητας και διαφάνειας του φορολογικού συστήματος. Η πολυπλοκότητα της διαδικασίας, ο μεγάλος χρόνος αναμονής για την επιστροφή φόρου, η έλλειψη διαφάνειας κατά τον έλεγχο και η μεγάλη καθυστέρηση για την εξαγωγή του αποτελέσματος του ελέγχου είναι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά.

Διαφορές συντελεστών

Επιπλέον, ο περιορισμός της διαφοροποίησης των φορολογικών συντελεστών μεταξύ γεωγραφικών περιοχών και μεταξύ κατηγοριών αγαθών και υπηρεσιών (πλην των ειδών πρώτης ανάγκης) αφενός μειώνει το κόστος συμμόρφωσης και αφετέρου περιορίζει τις στρεβλώσεις στην κατανάλωση συγκεκριμένων αγαθών και υπηρεσιών και ενισχύει τον υγιή ανταγωνισμό.

Συνεργασία κρατών

Επιπλέον, η ενίσχυση της διοικητικής συνεργασίας στον τομέα του ΦΠΑ μεταξύ των φορολογικών αρχών των κρατών-μελών της ΕΕ εισφέρει στον εντοπισμό των επιχειρήσεων που διαπράττουν απάτη στο πλαίσιο των διασυνοριακών συναλλαγών. Η στενότερη συνεργασία στη συλλογή και ανταλλαγή δεδομένων πληρωμών συνεισφέρει στην αντιμετώπιση της απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές λιανικής και στην εισαγωγή αγαθών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου.

Η Κομισιόν

Στο μεταξύ την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την έκθεση επισκόπησης της διαχείρισης του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) στην ΕΕ, η οποία περιέχει σειρά συστάσεων που θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την είσπραξη των εσόδων από τον ΦΠΑ, τις διαδικασίες είσπραξης και τις διαδικασίες ελέγχου.

Όπως τονίζεται η δίκαιη και αποτελεσματική φορολόγηση είναι ουσιαστικής σημασίας, καθώς η ΕΕ και η παγκόσμια κοινότητα επιδιώκουν να ανακάμψουν από τις συνέπειες της κρίσης του κορονοϊού. Ειδικότερα, ο ΦΠΑ αντιπροσωπεύει περίπου το 7% του ΑΕΠ της ΕΕ και αποτελεί μία από τις κύριες πηγές εσόδων των κρατών μελών. Ωστόσο, η απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ — 134 δισ. ευρώ το 2019 — εξακολουθεί να αποτελεί μείζον πρόβλημα. Κάνοντας μια επισκόπηση των υφιστάμενων πρακτικών όσον αφορά τον ΦΠΑ στις χώρες της ΕΕ, η σημερινή έκθεση επισημαίνει τις εμπειρίες και τις βέλτιστες πρακτικές στη διαχείριση διοικητικών ζητημάτων.

Ειδικότερα, η έκθεση συνιστά την ψηφιοποίηση της εγγραφής στα μητρώα ΦΠΑ και της διαχείρισης του ΦΠΑ, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του φόρτου εργασίας των επιχειρήσεων. Επιπλέον, η έκθεση επισημαίνει τις στρατηγικές που θα μπορούσαν να υιοθετήσουν οι φορολογικές διοικήσεις στην εσωτερική τους οργάνωση και τονίζει τη σημασία της αλληλεπίδρασης με τους φορολογούμενους, η οποία θα μπορούσε να βελτιώσει τις διαδικασίες τόσο για τις φορολογικές αρχές όσο και για τις επιχειρήσεις. Η Επιτροπή υποβάλλει ανά τριετία στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση σχετικά με την εγγραφή στα μητρώα ΦΠΑ, τον προσδιορισμό και την είσπραξη του ΦΠΑ και τις διαδικασίες ελέγχου, σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1553/89 του Συμβουλίου.

Γιώργος Αλεξάκης

φοροδιαφυγήΦΠΑ