Η ατζέντα της επίσκεψης Σολτς: Εξοπλιστικά, ελληνοτουρκικά και επενδύσεις

Ο Όλαφ Σολτς επισκέπτεται την Πέμπτη (27/10) την Ελλάδα για πρώτη φορά ως Καγκελάριος της Γερμανίας. Είχε προηγηθεί στο παρελθόν μία επίσκεψη όταν ήταν, όμως, υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Μέρκελ. Έκτοτε, όμως, έχει προκύψει ένας... άλλος κόσμος και τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά.

O Σολτς ήρθε στο παρελθόν στην Ελλάδα ως ΥΠΟΙΚ για να μας...

ελέγξει. Τώρα η κατάσταση είναι διαφορετική. Η οικονομία είναι ασφαλώς ένα θέμα στην ατζέντα, αλλά οι γεωπολιτικές εξελίξεις με αιχμή του δόρατος την Ουκρανία είναι το κυρίαρχο ζήτημα.

Εξοπλιστικά

Για τη γερμανική κυβέρνηση, άλλωστε, η σημασία της ιδιότυπης ανταλλαγής αρμάτων μάχης (40 γερμανικά Marder για την Ελλάδα και 40 ελληνικά, σοβιετικού τύπου παλαιά BMP-1 για την Ουκρανία) είναι μεγάλη. Με τις συμφωνίες «Ringtausch», τις οποίες εδώ και μήνες δρομολογεί η γερμανική κυβέρνηση με την Ελλάδα και χώρες της ανατολικής Ευρώπης -π.χ. Τσεχία ή Πολωνία- προσπαθεί να υλοποιήσει την υπόσχεσή της για στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας επί του πεδίου με άρματα μάχης. Μόνο που δεν θέλει να τα στείλει η ίδια απευθείας στην Ουκρανία, για να μην γίνει «εμπόλεμο μέρος», αλλά μέσω τρίτων χωρών, οι οποίες με τη σειρά τους φαίνεται να επωφελούνται από την αναβάθμιση των εξοπλιστικών τους δυνατοτήτων.

Στην περίπτωση πάντως της ανταλλαγής με την Ελλάδα, καταγράφεται έντονη κινητικότητα τις τελευταίες εβδομάδες, οι ανακοινώσεις από γερμανικής και ελληνικής πλευράς διαδέχονται η μία την άλλη, ενώ, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της Welt, ο γερμανικός εξοπλιστικός κολοσσός KMW σχεδιάζει επιπρόσθετα συνεργασία επί ελληνικού εδάφους με τον όμιλο «Μυτιληναίος», στο πλαίσιο της παραγωγής υπερσύγχρονων τεθωρακισμένων Leopard 2. Για όλα αυτά αναμένονται επίσημες ανακοινώσεις τις επόμενες μέρες.

Επενδύσεις

Εξελίξεις αναμένονται επίσης και στο κομμάτι των επενδύσεων, καθώς είναι μεγάλο το γερμανικό ενδιαφέρον για τις ενεργειακές προοπτικές που προσφέρει πλέον δυναμικά η Ελλάδα στον τομέα της παραγωγής ανανέωσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και στον τομέα της αποθήκευσης και μεταφοράς άλλων πηγών ενέργειας, όπως υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG.

Δηλώσεις, παρέλαση και επίσκεψη στην Ακρόπολη

Η προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου του Όλαφ Σολτς με τον Κυριάκο Μητσοτάκη αναμένεται στις 12 το μεσημέρι της Πέμπτης, 27 Οκτωβρίου, μία μέρα μετά την κρίσιμη επίσκεψη του Όλαφ Σολτς στο Παρίσι, αλλά και μία ημέρα πριν από την 28η Οκτωβρίου, την εθνική επέτειο, με τα γερμανικά τεθωρακισμένα Marder από τη συμφωνία κυκλικής ανταλλαγής οπλικών συστημάτων Βερολίνου - Αθήνας προς στήριξη του Κιέβου, να αναμένονται στην στρατιωτική παρέλαση της Θεσσαλονίκης. Στο ταξίδι-εξπρές του στην Αθήνα, ο καγκελάριος της Γερμανίας θα επισκεφθεί και την Ακρόπολη.

Ελληνοτουρκικά

Ο Δρ Ρόναλντ Μαινάρντους πολιτικός αναλυτής και σχολιαστής και Κύριος Ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ σχολιάζει τα δεδομένα της επίσκεψης σε άρθρο του στην Deutsche Welle:

Σήμερα, ο Όλαφ Σολτς είναι ο πιο ισχυρός πολιτικός στη Γερμανία. Αυτό αποτελεί μόνο μία από τις πολλές αλλαγές που σημειώθηκαν τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Το δρομολόγιο της επίσκεψης έχει επίσης αλλάξει: Παλαιά ήταν σχεδόν ρουτίνα να συνδυάζεται η παραμονή στην Ελλάδα με μια επακόλουθη επίσκεψη στην Τουρκία. Το γεγονός ότι είναι διαφορετικό αυτή τη φορά έχει μια συμβολική, αλλά και ουσιαστική πολιτική διάσταση.

Στο παρελθόν διαμεσολαβήσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας αποτελούσαν συχνά μέρος των αποστολών των Γερμανών ηγετών στην περιοχή. Σήμερα, δεν υπάρχει καμία γερμανική διαμεσολάβηση στον ορίζοντα, κάτι που οφείλεται κυρίως στην Τουρκία. Οι Τούρκοι δεν έχουν καταφέρει να οικοδομήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης με την κυβέρνηση Σολτς. Η Άγκυρα κατηγορεί το Βερολίνο για μεροληψία στα ελληνοτουρκικά. Σε σχετικές δηλώσεις του υπουργού των Εξωτερικών μια νοσταλγία για την κυρία Μέρκελ είναι εμφανής.

Δεν υπάρχει συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με ξένο ηγέτη, στην οποία η Τουρκία να μην παίζει σημαντικό ρόλο. Αυτή τη φορά οι δύο πλευρές επιθυμούν να υποβαθμίσουν το ζήτημα της Τουρκίας. Εδώ παρατηρούμε έναν παραλληλισμό στην επικοινωνία του Έλληνα πρωθυπουργού και του Γερμανού καγκελάριου. Ο εκπρόσωπος του Σολτς συνόψισε την επικοινωνιακή τακτική αυτή ως εξής. "Πάντα καθιστούμε σαφές ότι δεν θεωρούμε σωστές απειλές και μη φιλικές δηλώσεις απέναντι σε γείτονες, αλλά ταυτόχρονα - και αυτό συνιστά το κεντρικό μήνυμα της ήπιας αντιμετώπισης των προκλήσεων - "δεν πρέπει να συζητούμε πολύ για κάθε φράση που λέγεται".

Σαφής η θέση του Βερολίνου υπέρ της ελληνικής κυριαρχίας στο αν. Αιγαίο

Φυσικά, το Βερολίνο διαπιστώνει τη ρητορική κλιμάκωση της Άγκυρας κατά της Ελλάδας - και δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο. Η κυβέρνηση Σολτς έχει επανειλημμένα εκφράσει τη δυσαρέσκειά της σε διάφορες περιπτώσεις, και - σε κάθε περίπτωση - συχνότερα από ό,τι στο παρελθόν. Η στάση του Βερολίνου υπέρ της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, την οποία η Άγκυρα αμφισβητεί ανοιχτά, είναι σαφής. Η αποδοκιμασία του τουρκο-λιβυκού μνημονίου, με το οποίο η Άγκυρα επιτίθεται στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα σε μεγάλα τμήματα του ανατολικού Αιγαίου, είναι επίσης σαφής.

Η στρατηγική του Βερολίνου στα επίμαχα ελληνοτουρκικά θέματα μπορεί να χαρακτηριστεί ως δυναμική και προσαρμόσιμη. Ο Γερμανός πρέσβης στην Αθήνα περιέγραψε αυτή την προσαρμοστικότητα ως εξής: "Οσο πιο απειλητική είναι η ρητορική εξ Ανατολών και όσο πιο ανοιχτά η τουρκική ηγεσία αμφισβητεί το διεθνές δίκαιο και την ελληνική κυριαρχία, τόσο πιο σαφής είναι η δημόσια απόρριψη των θέσεων αυτών εκ μέρους του Βερολίνου."

Τέτοιες παραινέσεις της Γερμανίας προς τον Ερντογάν γίνονται δεκτές με ικανοποίηση στην Ελλάδα. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, δεν φαίνεται να υπάρχει καμία σκιά πάνω από την επικείμενη επίσκεψη του Όλαφ Σολτς στην Αθήνα. Αντιθέτως, σύμφωνα με σχόλιο ελληνικής εφημερίδας, ένας νέος άνεμος φυσάει στις ελληνογερμανικές σχέσεις. Ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι οι δύσκολες σχέσεις με τη Γερμανία ανήκουν πια στο παρελθόν. Ακούγοντας αυτά θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής και στις διμερείς σχέσεις, μιας ρήξης με το παρελθόν, όπως ο Σολτς την είχε ανακοινώσει για την αμυντική πολιτική της χώρας μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Δεν αναμένεται διαφοροποίηση Σολτς από την Αναλένα Μπέρμποκ

Αλλά ας παραμείνουμε ρεαλιστές. Η επιδιωκόμενη αρμονία δεν μπορεί να κρύψει ότι υπάρχουν - για να το θέσουμε διπλωματικά - σοβαρές εκκρεμότητες στις διμερείς σχέσεις. Τις έθεσε στο τραπέζι μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στα τέλη Ιουλίου κατά την επίσκεψη της Γερμανίδας υπουργού Εξωτερικών Αναλένας Μπέρμποκ: Πρόκειται για το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και επίσης για την προμήθεια σύγχρονων γερμανικών υποβρυχίων στην Τουρκία, την οποία η Αθήνα θέλει να εμποδίσει.

Θα ήταν έκπληξη αν ο Όλαφ Σολτς αντιμετώπιζε τα θέματα αυτά διαφορετικά από ό,τι είχε κάνει η κυρία Μπέρμποκ πριν από τρεις μήνες απορρίπτοντας τα ελληνικά αιτήματα. Θα ήταν επίσης έκπληξη αν ο Έλληνας οικοδεσπότης χάλαγε την εικόνα της αρμονίας μεταξύ Βερολίνου και Αθήνας επιμένοντας δημοσίως στις γνωστές ελληνικές θέσεις. Και οι δύο πλευρές ενδιαφέρονται για μια επιτυχημένη επίσκεψη. Για τον Μητσοτάκη, η επιτυχής εξωτερική πολιτική αποτελεί εδώ και καιρό σημαντικό επιχείρημα στην εξελισσόμενη προεκλογική εκστρατεία. Ο Σολτς επιδιώκει την αρμονία με τον Μητσοτάκη για να αποσπάσει την προσοχή από την κριτική ότι το Βερολίνο είναι απομονωμένο στην Ευρώπη. Στο τέλος, όλοι θέλουν - και μπορούν - να μείνουν ικανοποιημένοι. Για τις ταλαιπωρημένες ελληνογερμανικές σχέσεις, αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα - ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

ατζένταΣολτςΜητσοτακηςΓερμανίαΕΛΛΑΔΑ