Ακρίβεια: Το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης και τα φορολογικά «όπλα»

Το θέμα της ακρίβειας αναμένεται να κυριαρχήσει το επόμενο διάστημα στην ατζέντα του νέου οικονομικού επιτελείου, καθώς η αντιμετώπισή του αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της νέας κυβέρνησης.

Το “υπερυπουργείο” Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μαζί με τον νέο "ένοικο" του υπουργείου Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα,θα χαράξουν τη στρατηγική. Παρουσιάζει ενδιαφέρον η διατήρηση ή μη επιλογών όπως το "Καλάθι", αλλά φυσικά και οι επιλογές για την αύξηση των εισοδημάτων και της αγοραστικής δύναμης, σε συνδυασμό πάντα με την εισοδηματική πολιτική.

Άλλωστε, για τους μισθούς στο Δημόσιο θα

είναι και το πρώτο ή από τα πρώτα νομοσχέδια της νέας κυβέρνησης, που πλέον καλείται συλλογικά και όχι με διυπουργικούς ανταγωνισμούς να καλύψει το μείζον ζήτημα, που αποτελεί και ‘βαρόμετρο” πολιτικής..

Ουσιαστικά οι αυξήσεις στους μισθούς στο Δημόσιο αναμένεται να προταχθούν ως ένα μέσο αντιμετώπισης της ακρίβειας. Είναι άλλωστε αυτό που θα κρίνει και την πολιτική δημοφιλία της κυβέρνησης, καθώς είναι το πλέον καυτό για τα νοικοκυριά. Ο ρυθμός αύξησης των τιμών των τροφίμων παραμένει σε διψήφιο νούμερο, ενώ την ίδια ώρα το φάσμα του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας αγγίζει το 26,3% των Ελλήνων πολιτών, έναντι ποσοστού 22% που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ, σύμφωνα με τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2022.

Η ΔΕΘ

Στο φόντο αυτό κι εν όψει εξαγγελιών στη ΔΕΘ, όπου αναμένεται να παρουσιαστεί το όλο πλάνο παρεμβάσεων με τον πλέον συγκροτημένο τρόπο αναμένεται να υπάρξουν οι σχετικές επεξεργασίες για παρεμβάσεις, Με βάση, δε, τον μέχρι τώρα προγραμματισμό ο προϋπολογισμός του 2024 θα ενσωματώνει μέτρα καθαρού δημοσιονομικού κόστους 720 εκατ. ευρώ, ένεκα των προεκλογικών εξαγγελιών.

“Μερίδα του λέοντος” στο κομμάτι αυτό καταλαμβάνει το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων (κόστος 500 εκατ. ευρώ), η αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά (κόστος 77 εκατ. ευρώ ετησίως), η αύξηση κατά 8% του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (κόστος 49 εκατ. ευρώ ετησίως), η αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (με κόστος 40 εκατ. ευρώ ετησίως), η μονιμοποίηση της απαλλαγής των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη (με κόστος 38 εκατ. ευρώ ετησίως), το youth pass για τους νέους που ενηλικιώνονται (με κόστος 30 εκατ. ευρώ ετησίως) και η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για σπίτια που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές (με κόστος περί τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως).

Πυλώνας η υπεραπόδοση φόρων

Στο μεταξύ “αέρα” για παρεμβάσεις στο μέτωπο της ενίσχυσης των εισοδημάτων δίνει η πορεία υλοποίησης του προϋπολογισμού. Με βάση τα οριστικά στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, για την περίοδο μέχρι και τις πρώτες κάλπες του Μαΐου, που έδωσε στη δημοσιότητα το Υπ. Οικονομικών συνεχίστηκε η υπεραπόδοση στις εισπράξεις κρατικών εσόδων από φόρους. Επίσηςμ για πρώτη φορά φέτος καταγράφεται υπέρβαση εσόδων ακόμα και από τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης που, εξαιτίας της ακρίβειας, σημείωναν πτώση στους πρώτους μήνες του χρόνου. Προφανώς η αύξηση της κατανάλωσης σε προϊόντα, όπως καύσιμα και ποτά, λόγω τουρισμού έπαιξε το ρόλο της,

Συγκεκριμένα στο σύνολο του πενταμήνου Ιανουαρίου-Μαΐου τα κρατικά έσοδα από φόρους καταγράφουν υπέρβαση κατά 1,9 δισ. ευρώ πάνω από τις προβλέψεις του Προϋπολογισμού. Μόνο κατά τον μήνα Μάιο ξεπέρασαν κατά 350 εκατ. ευρώ τον μηναίο στόχο.

Με τα έως τώρα δεδομένα πάντως, συνολικά στο πεντάμηνο σχηματίστηκε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, αντί για έλλειμμα 1,4 δισ. ευρώ, καταγράφοντας υπέρβαση ύψους 3,696 δισεκατομμυρίων!

Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού Προϋπολογισμού, για τον μήνα Μάιο του 2023:

· τα συνολικά έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 5,063 δισ. ευρώ, καταγράφοντας υπέρβαση κατά 350 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του μηνιαίου στόχου.

· τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 1,843 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 36 εκατ. ευρώ.

· τα έσοδα του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) ανήλθαν σε 601 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 7 εκατ. ευρώ. Και αυτό αντανακλά ευθέως σε αύξηση του όγκου πωλήσεων, καθώς οι ΕΦΚ δεν αυξομειώνονται αναλογικά με τις τιμές των προϊόντων (ενέργειας, καυσίμων, ποτών ή τσιγάρων) αλλά εξαρτώνται από τις αυξομειώσεις των πωλήσεων.

· τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 953 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 101 εκατ. ευρώ.

· τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 1,167 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 160 εκατ. ευρώ.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 579 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 70 εκατ. ευρώ από τον στόχο (509 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα

Το συνολικά στο πεντάμηνο ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 26.252 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2.948 εκατ. ευρώ ή 12,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Η υπερεκτέλεση αυτή οφείλεται κυρίως: (α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα του πενταμήνου, (β) στην είσπραξη ποσού 603 εκατ. ευρώ από ANFAs, που δεν είχε προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023 και (γ) στα αυξημένα έσοδα του ΠΔΕ.

Τα συνολικά έσοδα πενταμήνου ανήλθαν σε 28,958 δισ. ευρώ, καταγράφοντας υπέρβαση κατά 3,407 δισ. ευρώ ή 13,3% έναντι του στόχου.

Ειδικά τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 22,866 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,917 δισ. ευρώ ή 9,2% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Η αύξηση αυτή αποδίδεται, κυρίως, στα εξής:

· ποσό 470 εκατ. ευρώ περίπου, πιστώθηκε στο 2023 λόγω παράτασης της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2023, ενώ είχε εκτιμηθεί ότι το ποσό αυτό θα εισπραττόταν κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2022.

· το υπόλοιπο περίπου 1,5 δισ. ευρώ των υπερεισπράξεων προέρχεται από την μεγαλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2023, όσο και από την καλύτερη απόδοση του ΦΠΑ τρέχοντος έτους.

Και συγκεκριμένα:

• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 6,158 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 633 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα από ΦΠΑ στο α΄πεντάμηνο ανήλθαν σε 9,417 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 516 εκατ. ευρώ, λόγω ακρίβειας αλλά και μεγαλύτερης ανάπτυξης και κατανάλωσης από τις προβλέψεις.

• Τα έσοδα από ΕΦΚ ανήλθαν σε 2,633 δισ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 73 εκατ. ευρώ, λόγω της πτώσης του όγκου των πωλήσεων σε καύσιμα κλπ.

• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας (κυρίως ΕΝΦΙΑ αλλά και από μεταβιβάσεις) ανήλθαν σε 1,306 δισ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 59 εκατ. ευρώ.

Οι δαπάνες

Την ίδια στιγμή από την άλλη, οι κρατικές δαπάνες για την περίοδο του Ιανουαρίου - Μαΐου 2023 ανήλθαν στα 27,368 εκατ. ευρώ και ήταν μειωμένες κατά 383 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (27,751 δισ. ευρώ). Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 470 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των πληρωμών για δαπάνες εξοπλιστικών προγραμμάτων ύψους 590 εκατ. ευρώ.

Αξιοσημείωτα γεγονότα είναι η επιχορήγηση προς την Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε. ύψους 502 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των αναγκών του Market Pass, η απόδοση προς το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης ύψους 367 εκατ. ευρώ των υπερκερδών παραγωγών ενέργειας, για την περίοδο από την 1η Οκτωβρίου 2021 έως και την 30ή Ιουνίου 2022, καθώς και οι φετινές πληρωμές επιδότησης Diesel θέρμανσης ύψους 100 εκατ. ευρώ. Όλες οι προαναφερθείσες κινήσεις πραγματοποιήθηκαν με ανακατανομή πιστώσεων από το αποθεματικό για προώθηση δράσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης (πιστώσεις υπό κατανομή).

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 3,877 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας υπέρβαση στόχου ύψους 87 εκατ. ευρώ. Οι δαπάνες του ΠΔΕ περιλαμβάνουν ποσό ύψους 62 εκατ. ευρώ προς εξυπηρέτηση μέτρων COVID-19, με σημαντικότερα εξ αυτών, την ενίσχυση των φορέων υγείας με επικουρικό προσωπικό για την ανταπόκριση στις ανάγκες λόγω της πανδημίας COVID-19 στις Περιφέρειες, την επιχορήγηση υφιστάμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου του λιανεμπορίου, που διατηρούν φυσικό κατάστημα, για την ανάπτυξη, αναβάθμιση και διαχείριση ηλεκτρονικού καταστήματος και τη στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων στο πλαίσιο του Elevate Greece.

Γιώργος Αλεξάκης

ακρίβειαφοροιέσοδαΥΠΟΙΚΟΙΚΟΝΟΜΙΑ