Βενιζέλος, «Λάζαροι» και η «ανάσταση» του 1917

Βενιζέλος, «Λάζαροι» και η «ανάσταση» του 191702.03.2019Παρασκήνιο

Το παρατσούκλι καθιερώθηκε όταν ο πρωθυπουργός ενεργοποίησε πάλι το Κοινοβούλιο

Από την
Κατερίνα Κανάκη

Μια συνταγματικά αμφισβητήσιμη απόφαση του Ελευθέριου Βενιζέλου οδήγησε το 1917 στη δημιουργία της λεγόμενης «Βουλής των Λαζάρων». Επί της ουσίας, ο πρωθυπουργός «ανάστησε» τότε την προηγούμενη Βουλή,

που είχε διαλυθεί ήδη από το 1915, με τον Τύπο της εποχής, εμπνεόμενο από τον Λάζαρο που σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη «ηγέρθη εκ νεκρών», να της δίνει το χαρακτηριστικό παρατσούκλι «Βουλή των Λαζάρων». Ομως, πώς προέκυψε αυτή η περιβόητη Βουλή;

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε εμπλακεί στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τασσόμενος στο πλευρό της Αντάντ, ανέλαβε πρωθυπουργός χωρίς εκλογές μετά την εκθρόνιση του βασιλιά Κωνσταντίνου Α' και την ανάληψη των βασιλικών καθηκόντων από τον Αλέξανδρο Α΄. Ο ίδιος ο Κρητικός πολιτικός ήθελε να κηρυχθούν εκλογές για να αναδειχθεί νέα Βουλή, ωστόσο η εμπλοκή της χώρας μας στον Πόλεμο καθιστούσε αδύνατη τη διενέργεια εκλογών. Τότε αποφάσισε να προβεί σε μια ομολογουμένως πρωτοφανή κίνηση, ανακαλώντας το διάταγμα διάλυσης της Βουλής του 1915. Ετσι, με βασιλικό διάταγμα της 29ης Ιουνίου 1917 ανακλήθηκε το προγενέστερο βασιλικό διάταγμα της 29ης Οκτωβρίου 1915, που αφορούσε τη διάλυση της προηγούμενης Βουλής και την προκήρυξη νέων εκλογών.

Με ποια αιτιολογία προέβη σε αυτή την πράξη; Είχε υποστηρίξει ότι το πρώτο διάταγμα, του 1915, είχε εκδοθεί «παρά το Σύνταγμα». Πρόεδρος της «Βουλής των Λαζάρων» εκλέχθηκε ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, ο οποίος έμεινε στο αξίωμα για μια τριετία. Εκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η αναστηθείσα πλέον Βουλή του 1915 όχι μόνο λειτούργησε κανονικά, συμπληρώνοντας τετραετία το 1919, αλλά παρατάθηκε και μέχρι το 1920, μέσω τεσσάρων διαδοχικών αναγκαστικών διαταγμάτων. Μάλιστα, παρήγαγε και σημαντικό νομοθετικό έργο, αφού ψήφισε μεταξύ άλλων τον νόμο για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών της Θεσσαλίας και την ουσιαστική απελευθέρωση των κολίγων. Να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά στα ελληνικά πολιτικά χρονικά που Βουλή «αναβιώνει» από το παρελθόν.