Τεχνίτες του μπερντέ και αγιογράφοι

Τεχνίτες του μπερντέ και αγιογράφοι22.10.2018Πρόσωπα

Τα αδέλφια Αγγελος και Αλέξανδρος Αλιμπέρτης υπηρετούν εδώ και πολλά χρόνια το θέατρο σκιών

Από τον
Σωτήρη Λέτσιο

Την πλούσια όσο και ανεξάντλητη παράδοση του ελληνικού θεάτρου σκιών συνεχίζουν να υπηρετούν με επιτυχία και συνέπεια -εδώ και πολλά χρόνια- τα αδέλφια Αγγελος και Αλέξανδρος Αλιμπέρτης. Την τέχνη του ελληνικού θεάτρου σκιών έμαθαν ζώντας από την παιδική τους ηλικία δίπλα στον πατέρα τους Γιώργο-Στέφανο Αλιμπέρτη, ο οποίος με

τη σειρά του υπήρξε μαθητής και βοηθός του μεγάλου δασκάλου Αντώνη Μόλλα (1871-1949).

Ο πατέρας τους συνεργάστηκε με τον Μόλλα σε πολλές παραστάσεις, αλλά και στη ζωγραφική κατασκευή φιγούρας από το 1946 έως το 1947, στα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάθε άλλο παρά τυχαίος ήταν ο Μόλλας, αφού υπήρξε ένα όνομα-σταθμός για το θέατρο σκιών. Αυτός ήταν που δημιούργησε την αθηναϊκή σχολή στη συγκεκριμένη τέχνη. «Εάν μιλάμε για την αξία και την προσφορά του Οδυσσέα Ελύτη στην ελληνική ποίηση, κάτι αντίστοιχο είναι και ο Μόλλας για το νεοελληνικό θέατρο σκιών!» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ο Αγγελος Αλιμπέρτης στην «Ορθόδοξη Αλήθεια». Καθώς τα χρόνια περνούσαν, η μαθητεία των αδελφών Αλιμπέρτη στο θέατρο σκιών σταδιακά εξελίχθηκε και απέκτησε μια γόνιμη και σταθερά επαγγελματική μορφή.

Ο Αγγελος Αλιμπέρτης έγινε καραγκιοζοπαίκτης και ο αδελφός του Αλέξανδρος στάθηκε δίπλα του ως βοηθός αλλά και με την ιδιότητα του φιγουροποιού σκηνής, Αυτού δηλαδή που κατασκευάζει τις σκαλιστές φιγούρες. «Δεν νιώθαμε ότι μπορούσαμε να αφήσουμε τον Καραγκιόζη τόσο για συναισθηματικούς όσο και για πρακτικούς λόγους» τονίζει ο Αγγελος Αλιμπέρτης και συνεχίζει: «Από τον Καραγκιόζη ξεκίνησα και επηρεάστηκα στην πορεία τόσο ως λαϊκός ζωγράφος όσο και ως αγιογράφος. Ολα αυτά θεωρώ ότι έχουν μεταξύ τους άμεση σχέση. Τα σκηνικά που υπάρχουν στις παραστάσεις του Καραγκιόζη -όσο και οι ανθρώπινες μορφές- μας παραπέμπουν στην τήρηση μιας βυζαντινής γραμμής ως προς τον σχεδιασμό της εικόνας. Αν και δεν υπάρχουν πολλές γραπτές μαρτυρίες, μπορούμε να πούμε ότι η παράδοση του θεάτρου σκιών ως προς τη δομή και τη θεατρικότητά του μας έρχεται από το Βυζάντιο».

Ενα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ότι ο Καραγκιόζης κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου αποβάλλει τελείως τα τουρκικά χαρακτηριστικά του και αρχίζει να θυμίζει πάλι το αρχαιοελληνικό θέατρο. «Τότε ο Καραγκιόζης αρχίζει να ξαναπίνει “νερό” μέσα από τις δικές του ρίζες! Και αυτό το διαπιστώνουμε από την προοικονομία στην εξέλιξη της υπόθεσης, από τη χρήση των διαλόγων, τα σκηνικά και από το στοιχείο της Κάθαρσης που παρατηρείται στα ηρωικά έργα. Ολα αυτά μας δηλώνουν φανερά την ύπαρξη της επίδρασης από το αρχαιοελληνικό θέατρο! Και, φυσικά, αυτά αναδείχθηκαν χάρη στο έργο που άφησαν μεγάλοι και αξιόλογοι τεχνίτες, όπως ήταν ο Αντώνης Μόλλας» υπογραμμίζει ο κ. Αλιμπέρτης.

«Ο Καραγκιόζης δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά ένας χριστιανός ορθόδοξος»

Το σπουδαιότερο όμως δίδαγμα που μας έχει κληροδοτήσει ο Καραγκιόζης είναι σαφέστατα αυτό που τονίζει ο κ. Αλιμπέρτης: «Ο Καραγκιόζης δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά ένας χριστιανός ορθόδοξος! Αυτό προβάλλεται σε σχεδόν όλα τα έργα του. Στο έργο, μάλιστα, με πρωταγωνιστή τον Κατσαντώνη ακούγεται από το στόμα του η φράση: “Πολεμάτε, αδέλφια, πολεμάτε! Μας βοηθά ο Χριστός αντάμα με τη νίκη!” Ιδιαίτερα δε σε εκείνα τα λαογραφικά, όπου έρχεται αντιμέτωπος με κάθε είδους δαιμόνια. Πάντα έχει μαζί του τον σταυρό και τον ασπάζεται παίρνοντας έτσι δύναμη για να καταδιώξει το κακό. Το θέατρο σκιών ανδρώθηκε στα ηρωικά έργα της Κλεφτουριάς του 1821. Ο Καραγκιόζης πάντα πολεμά για την ελευθερία της Ελλάδας στο πλευρό ηρώων όπως π.χ. ο Αθανάσιος Διάκος, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Κατσαντώνης κ.ά. Και πάντα επικαλείται τους Αγίους».

ΠΑΙΡΝΕΙ... ΑΠΟΥΣΙΑ

Η φυσιογνωμία του Καραγκιόζη αποτελεί θεματοφύλακα της ελληνικής παράδοσης, σύμφωνα με τον κ. Αλιμπέρτη, ωστόσο διαπιστώνει με απογοήτευση ότι τα τελευταία χρόνια ο Καραγκιόζης απουσιάζει ως πολιτιστική εκδήλωση από τα σχολεία μας. «Κάποτε περιμέναμε εμείς -όσο και οι υπόλοιποι συνάδελφοί μου- με έντονο ενδιαφέρον να κάνουμε παραστάσεις. Σήμερα όμως π.χ. από έναν αριθμό 10 σχολείων τα τέσσερα ίσως να μας δεχθούν για να προσφέρουμε αυτό το υπέροχο λαϊκό παραδοσιακό θέαμα! Παρ' όλα αυτά υπάρχουν και εκπαιδευτικοί -ακόμη και στα νηπιαγωγεία- που διατηρούν θετική στάση και προετοιμάζουν τα παιδιά για να δουν τις παραστάσεις. Τα παιδιά βλέπουν με χαρά και συγκίνηση το θέατρο σκιών. Αγαπούν τον Καραγκιόζη!» αποφαίνεται ο κ. Αλιμπέρτης, εκφράζοντας έτσι και την ελπίδα του για το μέλλον.

ΦΙΛΟΤΕΧΝΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι αδελφοί Αλιμπέρτη έχουν συμβάλει, ομολογουμένως, με την τεχνοτροπία τους στην ανανέωση της ποιότητας και της καλαισθησίας των σκηνικών. Αλλά και στα κείμενα των διαλόγων είναι το ίδιο αξιοσημείωτη η συνεισφορά τους. «Θέλουμε, εκτός από το στοιχείο της αισιοδοξίας, να αναδεικνύουμε και τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας μας! Εχω, επίσης, δημιουργήσει και τέσσερα καινούργια έργα, των οποίων οι ιστορίες αφορούν το “Οχι” του 1940 και το 1821. Βεβαίως, πάντα υπάρχει ένα σκαρίφημα στην παράσταση πάνω στο οποίο βαδίζει ο καραγκιοζοπαίκτης και έπειτα το εμπλουτίζει με τα σύγχρονα δρώμενα και τις επίκαιρες καταστάσεις, έτσι ώστε να γίνει ο Καραγκιόζης πιο σατιρικός και καυστικός απέναντι σε όλα τα σύγχρονα άσχημα προβλήματα που καλείται ο ίδιος να αντιμετωπίσει κάθε φορά. Με σύγχρονες φράσεις και σύγχρονα αστεία!» σημειώνει ο κ. Αλιμπέρτης. Δεν διακρίνεται επιτυχώς ο Αγγελος Αλιμπέρτης μόνο στην τέχνη του θεάτρου σκιών. Εξασκεί το ταλέντο του και στην αγιογραφία, τόσο σε επίπεδο ιστόρησης ιερών ναών όσο και στη φιλοτέχνηση φορητών εικόνων, εμπνεόμενος από τις αρχές της Μακεδονικής Σχολής. Εχει, μάλιστα, φιλοτεχνήσει -και συνεχίζει να φιλοτεχνεί- μαζί με τον αδελφό του πολλές εκκλησίες ανά την Ελλάδα.

Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια