Παιχνίδια εκατομμυρίων στον βυθό της καλντέρας

Σοβαρά ερωτήματα γεννά η ακύρωση του διαγωνισμού για την ανέλκυση του ναυαγίου του «Sea Diamond». Η ετήσια αμοιβή των 7.000.000 ευρώ στην εταιρία απορρύπανσης

Από τη
Μαρία Παναγιώτου

Ποια συμφέροντα κρατούν στον βυθό της καλντέρας, στη Σαντορίνη, από τον Απρίλιο του 2007 μια «τοξική βραδυφλεγή βόμβα», όπως έχει ονομαστεί το ναυάγιο του κρουαζιερόπλοιου «Sea Diamond»; Ποια συμφέροντα κρατούν 400 τόνους μαζούτ, ελαιώδη μείγματα, λιπαντικά, υγρά μπαταρίας, καλώδια, μπογιές, επιχρίσματα και όλων των ειδών

Γιατί, δεν μπορεί, κάποια συμφέροντα θα πρέπει να σταμάτησαν τον ανοιχτό μειοδοτικό διαγωνισμό που είχε προκηρύξει η Δημόσια Αρχή Λιμένων (ΔΑΛ) στις αρχές Δεκεμβρίου, στη διάρκεια του οποίου, μάλιστα, προέκυψε εκδήλωση ενδιαφέροντος από δύο εταιρίες κινεζικών συμφερόντων, οι οποίες μάλιστα έδωσαν σφραγισμένες προσφορές. Τι απέγινε με αυτές τις προσφορές; Πολύ απλά δεν ανοίχτηκαν, καθώς δύο μέρες πριν από τη λήξη της διαδικασίας εστάλη έγγραφο από το αρμόδιο υπουργείο, το οποίο την ακύρωμε με το επιχείρημα ότι η ΔΑΛ δεν είναι αρμόδια να προκηρύξει τον διαγωνισμό ανέλκυσης του συγκεκριμένου ναυαγίου.

Βεβαίως η ΔΑΛ τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιήσει με τεράστια επιτυχία δεκάδες ανελκύσεις πλοίων και μάλιστα χωρίς κόστος για το Ελληνικό Δημόσιο. Κι όλα αυτά ενώ μία σειρά δικαστικών αποφάσεων έχει δικαιώσει τους αγώνες των κατοίκων της Θήρας, που εδώ και χρόνια παλεύουν να απομακρύνουν την «τοξική βόμβα» από τον τόπο τους. Μία προφανής απάντηση στο ερώτημα περί συμφερόντων θα ήταν πως η πλοιοκτήτρια και η ασφαλιστική εταιρία προσπαθούν να αποφύγουν το κόστος της ανέλκυσης που εκ νόμου θα πρέπει να αναλάβουν.

Μπορεί... Ας προσθέσουμε, ωστόσο, στον συλλογισμό μας και το γεγονός πως μία εταιρία απορρύπανσης, γνωστού επιχειρηματία από τον Πειραιά, έχει ήδη κερδίσει ένα τεράστιο ποσό και θα συνεχίσει να κερδίζει μόνο εάν το κουφάρι του «Sea Diamond» συνεχίσει να κείτεται στον βυθό της καλντέρας. Πηγές, μάλιστα, που γνωρίζουν καλά την υπόθεση αποκαλύπτουν πως το κόστος για την απορρύπανση του συγκεκριμένου ναυαγίου -η οποία ωστόσο, σύμφωνα με καταγγελίες των κατοίκων, είναι ανεπαρκής- φτάνει τα 7.000.000 ευρώ τον χρόνο. Επομένως, μέχρι σήμερα η συγκεκριμένη εταιρία έχει βάλει στο ταμείο της τουλάχιστον 85.000.000 ευρώ. Σε λίγα χρόνια το κόστος απορρύπανσης θα φτάσει ακόμη κι εκείνο της ανέλκυσης, η οποία θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί πριν από χρόνια...

Το σενάριο της «ανέφικτης ανέλκυσης» ακουγόταν συχνά από επίσημα χείλη σε όλη τη διάρκεια των ετών που μεσολάβησαν και αναπαραγόταν πρόθυμα από σειρά μέσων. Το υπουργείο Ναυτιλίας πετούσε σταθερά το μπαλάκι στο Λιμενικό Ταμείο Θήρας, το οποίο έχει δηλώσει επανειλημμένως την αδυναμία του να αντεπεξέλθει σε μία τόσο δύσκολη διαδικασία. Τον Φεβρουάριο του 2014, όμως, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιά, κρίνοντας αγωγή που έχει υποβάλει ο Δήμος Θήρας, αποφάσισε πως το κουφάρι του πλοίου πρέπει να ανελκυστεί με έξοδα της πλοιοκτήτριας εταιρίας, η οποία πρέπει επίσης να καταβάλει 8.000.000 ευρώ στον Δήμο Θήρας και 4.000.000 ευρώ στο Ελληνικό Δημόσιο.

Ποινές φυλάκισης

Το 2016 επικυρώνονται πλέον από τον Αρειο Πάγο και οι ποινές φυλάκισης που είχαν επιβληθεί στον πλοίαρχο και τον εκπρόσωπο της ναυτιλιακής εταιρίας, ενώ την ίδια χρονιά η αγωγή που είχε καταθέσει ο Δήμος Θήρας μεταφέρεται στο Αστικό Εφετείο Πειραιά, έπειτα από έφεση που κατέθεσε η πλοιοκτήτρια.
«Το 2017 οι δικαστές ζητούν δύο εκθέσεις από πραγματογνώμονες, μία για τη ρύπανση και μία για την ανέλκυση» θα πει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο Λουκάς Λιγνός, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα Θηραίων Πολιτών.

«Οι πραγματογνώμονες, όμως, αρνούνται τον ρόλο τους και δεν συνεχίζουν τη διαδικασία, ίσως γιατί δεν υπήρχαν οι πόροι» συμπληρώνει. Τον Δεκέμβριο του 2018 το δικαστήριο δίνει εκ νέου εντολή για τη διενέργεια των δύο πορισμάτων σε πραγματογνώμονες και η διαδικασία ξεκινάει. Το πρώτο που αφορά την περιβαλλοντική καταστροφή παραδίδεται, τελικά, τον Αύγουστο του 2019 και είναι καταπέλτης. Διαπιστώνει πως «το “Sea Diamond” αποτελεί εστία εκπομπής ρυπογόνων και επιβλαβών ουσιών τόσο για το ανθρώπινο όσο και για το φυσικό περιβάλλον».

Ως μοναδική λύση προτείνεται η ανέλκυση, καθώς «η εξάλειψη των πιθανών κινδύνων ρύπανσης του ναυαγίου προσδιορίζονται χρονικά πέραν των 420 ετών». Ακόμη πιο σημαντική είναι η διαπίστωση του πορίσματος πως η ανέλκυση είναι εφικτή, καθώς το σκάφος βρίσκεται ακόμη σε καλή κατάσταση.