Οι περιπέτειες της Ελληνικής Γερουσίας

Οι περιπέτειες της Ελληνικής Γερουσίας27.02.2019Παρασκήνιο

Ιδρύθηκε και καταργήθηκε τρεις φορές στη νεότερη Ιστορία

Από την
Κατερίνα Κανάκη

Ο θεσμός της Γερουσίας έχει μακρά ιστορία στην Ελλάδα και παρόλο που λίγοι το θυμούνται δεν είχε λάβει χώρα μόνο στην αρχαιότητα αλλά και στα νεότερα χρόνια. Η Γερουσία, που έχει επιβιώσει σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, «δοκιμάστηκε» στη

χώρα μας τρεις φορές.

Εκανε την παρθενική της εμφάνιση στην Ελλάδα ήδη από το 1829. Ο Καποδίστριας με ψήφισμα της Δ’ Εθνοσυνέλευσης στο Αργος ίδρυσε τη λεγόμενη πρώτη Γερουσία, η οποία αποτελούσε ένα συμβουλευτικό σώμα που γνωμοδοτούσε για ψηφίσματα μη διοικητικής φύσεως. Επί της ουσίας, επρόκειτο για μια «δεύτερη Βουλή», ένα δεύτερο πολιτικό σώμα που λειτουργούσε ταυτόχρονα με το Κοινοβούλιο. Τελικώς καταργήθηκε μόλις λίγα χρόνια αργότερα, το 1832.

Η Γερουσία επανήλθε... δριμύτερη μέσα από το Σύνταγμα του 1844. Αυτό προέβλεπε την άσκηση της νομοθετικής εξουσίας από τον βασιλέα, τη Βουλή και τη Γερουσία. Κατά την πρώτη συγκρότηση της Γερουσίας διορίστηκαν 36 γερουσιαστές, ανάμεσά τους και γνωστοί αγωνιστές του '21, όπως οι Πέτρος Μαυρομιχάλης, Ιωάννης Κολοκοτρώνης και Κωνσταντίνος Μπότσαρης. Ωστόσο και πάλι το σώμα ήταν βραχύβιας διάρκειας, αφού καταργήθηκε με την επανάσταση του Οκτωβρίου του 1862 και την έξωση του Οθωνα.

Η τρίτη και τελευταία προσπάθεια για τον θεσμό της Γερουσίας ήταν εκείνη του Συντάγματος του 1927. Σκοπός της επαναφοράς της ήταν να μπει φραγμός στις υπερεξουσίες της Βουλής. Η Γερουσία συμμετείχε στην άσκηση της νομοθετικής εξουσίας ψηφίζοντας τους νόμους. Ηταν δηλαδή ένα δεύτερο νομοθετικό σώμα, το οποίο μάλιστα είχε εκλεγεί κι εκείνο από τον λαό.

Το πάνω χέρι

Βέβαια, αν Βουλή και Γερουσία διαφωνούσαν για έναν νόμο, το Σύνταγμα προέβλεπε την υπεροχή της ψηφοφορίας της Βουλής. Ο θεσμός άντεξε και αυτή τη φορά για λίγα χρόνια, αφού έπαψε να υφίσταται για τρίτη και τελευταία φορά το 1935, μετά το αποτυχημένο βενιζελικό κίνημα και την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου Β'.
Σήμερα το μόνο που μας υπενθυμίζει την ύπαρξη της «δεύτερης Βουλής» είναι η αίθουσα της Γερουσίας στο Μέγαρο του Κοινοβουλίου.