Ευλαβικό «αντίο» στον μεγάλο συνθέτη

«Έφυγε» σε ηλικία 84 ετών ο κορυφαίος μουσικός αφήνοντας εθνική παρακαταθήκη τα μοναδικά τραγούδια του

Έφυγε από τη ζωή στα 84 του χρόνια ο Γιάννης Μαρκόπουλος και «η μουσική ψυχή της Ελλάδας σίγησε». Ο κορυφαίος συνθέτης, ο οποίος έδινε μάχη με τον καρκίνο, στις 5 Μαΐου εισήχθη στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Αλεξάνδρα».

Αποτέλεσε μεγάλο κεφάλαιο της Ιστορίας

της ελληνικής μουσικής, καθώς συνδύασε αριστοτεχνικά τον παραδοσιακό με τον κλασικό και τον σύγχρονο ήχο, δημιουργώντας νέο μουσικό κίνημα. Πολυγραφότατος, συνέθεσε κατά τη διάρκεια της μακράς διαδρομής του έργα που καλύπτουν μια ευρύτατη μουσική γκάμα, από έντεχνη μουσική και ορχηστρικά μέχρι όπερες, ορατόρια και μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Για «απώλεια εθνική» κάνει λόγο σε ανάρτησή του στο facebook ο γνωστός δημοσιογράφος του Ομίλου Εστία Group και προσωπικός του φίλος Δημήτρης Καπράνος. «Με τον Γιάννη Μαρκόπουλο με συνέδεσε μακρά και ειλικρινής φιλία. Συνεργάστηκα μαζί του στο Φεστιβάλ Αθηνών και περάσαμε πολλά βράδια στο σπίτι μας, στον Πειραιά και στη Σαλαμίνα, συζητώντας και απολαμβάνοντας καλό κρασί και φαγητό. Και αμέτρητοι καφέδες στο Βυζαντινό του “Χίλτον”, το στέκι του!» αναφέρει ο δημοσιογράφος.

«Τον θεωρώ εκ των κορυφαίων δημιουργών του περασμένου αιώνα. Ο δημιουργός που έφερε την ελληνική μουσική στα μέτρα και τη θέση που της αξίζουν. Πάντρεψε τους δημώδεις και λαϊκούς ήχους με τον σύγχρονο παλμό με μοναδική μαεστρία. Μετέφερε τον ήχο της ελληνικής γης στο κοίλο των εγχόρδων και στα ράμφη των πνευστών με αγάπη προς την πατρίδα και τη μουσική της. Του χρωστάμε την ορμή της νιότης μας. Μπορεί ο Μίκης να μας ξεσήκωνε, αλλά ο Μαρκόπουλος ήταν στα πικάπ μας σε όλη την Επταετία και όπου εμφανιζόταν γινόταν λαϊκό προσκύνημα» αναφέρει στην ανάρτησή του ο Δ. Καπράνος.

Από το Ηράκλειο στο Λονδίνο

Με καταγωγή από την Ιεράπετρα, ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε το 1939 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Στο τοπικό ωδείο πήρε τα πρώτα μουσικά μαθήματα στη θεωρία και στο βιολί.

Του άρεσαν οι ήχοι από τον κυματισμό της θάλασσας και αγαπούσε με πάθος τη μουσική, ενώ έπαιζε κλαρίνο στην μπάντα του δήμου. Σε ηλικία 12 χρόνων συνθέτει μελωδίες, που αργότερα έγιναν τραγούδια με πανελλήνια απήχηση: «Γκρεμισμένα σπίτια», «Πέρα από τη θάλασσα», «Μαλαματένια λόγια». Το 1956 εισέρχεται στο Ωδείο Αθηνών με δασκάλους τον συνθέτη Γεωργίου Σκλάβου και τον βιολονίστα Joseph Bustidui. Την ίδια εποχή εισάγεται στο Πάντειο για κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές. Παράλληλα συνθέτει για το Εθνικό Θέατρο και τον κινηματογράφο. Σε ηλικία 24 χρονών βραβεύεται από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τη μουσική του στην ταινία «Μικρές Αφροδίτες» του Νίκου Κούνδουρου.

Το 1967, με την επιβολή της δικτατορίας, ο Μαρκόπουλος μεταβαίνει στο Λονδίνο όπου συνθέτει την κοσμική καντάτα «Ηλιος ο πρώτος» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και τη μουσική για τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη για το Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν.

Παράλληλα ολοκληρώνει τη μουσική τελετή «Ιδού ο Νυμφίος», έργο που κράτησε ανέκδοτο, εκτός του περίφημου «Ζαβαρακατρανέμια», ένα τα πιο διάσημα κομμάτια του, το οποίο έγινε αρχικά γνωστό μέσα από την ταινία «Επιχείρησις Απόλλων», με πρωταγωνιστές τους Ελενα Ναθαναήλ και Τόμας Φριτς. Το τι σημαίνουν οι συνθηματικοί –λόγω δικτατορίας– στίχοι το είχε εξηγήσει, ο ίδιος το 2007 στην εκπομπή «Συναντήσεις» της ΕΡΤ1, σε συζήτηση που είχε με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο. Οπως είχε πει, τα «ζάβαρα» είναι τα λάβαρα, το «κάτρα» είναι τα μαύρα και το «νέμια» είναι το ανέμισαν. Μαύρα λάβαρα ανέμισαν… Επιπλέον, το «λάμα» είναι το μαχαίρι και το «ίλεως» είναι το έλεος!

Επιστρέφοντας το 1969 ο Γιάννης Μαρκόπουλος αρχίζει μουσικές παραστάσεις συνεργαζόμενος με ποιητές και σκηνοθέτες. Τα τραγούδια του μπαίνουν στο στόμα του ελληνικού λαού μέσα από φοιτητές και διανοούμενους, συμβάλλοντας αποφασιστικά στο αίτημα για αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Ιδιαίτερα το «Πότε θα κάνει ξαστεριά» ένωσε τις φωνές διαμαρτυρίας των φοιτητών. Στα επόμενα χρόνια η δημοφιλία του αυτή εκφράζεται με πολλές μετακλήσεις για συναυλίες και ο Μαρκόπουλος πραγματοποιεί ταξίδια σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Οπως είχε δηλώσει σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του το 2015: «Είχα την τύχη να πουν τα τραγούδια μου οι μεγαλύτεροι Ελληνες τραγουδιστές: η Μοσχολιού, η Αλεξίου, ο Νταλάρας, ο Λάκης Χαλκιάς, ο Κώστας Χατζής, ο Καζαντζίδης, η Βασιλική Λαβίνα, αλλά και οι δικές μου “ανακαλύψεις”, ο Ξυλούρης, ο Γαργανουράκης, όπως και η Μαρία Δημητριάδη».