Αρμαγεδδών! 180 δισ. € έχασαν συνταξιούχοι και Ταμεία σε οκτώ χρόνια

Τα 16+14 (ανελέητα) χτυπήματα που δόθηκαν στους απoμάχους της εργασίας και τα οποία τους οδήγησαν σε φτωχοποίηση από το 2010 και μετά

Aπό τον
Νάσο Χατζητσάκο

Eνα άνευ προηγουμένου -για χώρα του δυτικού κόσμου μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο- «κούρεμα» έχουν υποστεί οι συνταξιούχοι και τα ασφαλιστικά ταμεία της Ελλάδας, με τις συνολικές απώλειες από τα τρία Μνημόνια να ξεπερνούν τα 180 δισ. ευρώ.

Οπως προκύπτει μάλιστα από τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στην ελληνική οικονομία και στην αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με την όξυνση του δημογραφικού και τη συνεχιζόμενη «διαρροή» ανθρώπινου δυναμικού («brain drain») προς άλλες χώρες, ακόμη ένας δραματικός γύρος μειώσεων στις συντάξεις και τις παροχές ενδέχεται να καταστεί αναπόφευκτος από το 2021 και μετά.

Αυτά τα τραγικά συμπεράσματα προκύπτουν από την ανάλυση των στοιχείων που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και πρόεδρο της Ενωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ) Αλέξη Μητρόπουλο. Τα πρώτα «χτυπήματα» το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα και οι συντάξεις τα δέχτηκαν από τα δύο Μνημόνια της περιόδου 2010-2015. Συγκεκριμένα, οι συνταξιούχοι της πατρίδας μας κατά την περίοδο των πρώτων δύο μνημονίων (2010-2016) απώλεσαν 50 και πλέον δισ. ευρώ από τις συντάξεις τους. Οι βασικές αιτίες της μεγάλης αυτής απώλειας, μεταξύ άλλων, είναι:

1 οι 12 περικοπές στις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις μέχρι τα τέλη του 2016,

2 η κατάργηση δώρου Χριστουγέννων, δώρου Πάσχα και επιδόματος αδείας στους συνταξιούχους,

3 η μείωση από 6% έως 30% για τις πρόωρες συντάξεις γήρατος,

4 η επιπλέον μείωση («έξτρα πέναλτι») 10% για τις πρόωρες συντάξεις γήρατος (επεβλήθη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛ. με τον ν. 4336/2015),

5 η κατάργηση των κατώτατων ορίων στις συντάξεις,

6 το «πάγωμα» στις αυξήσεις όλων των ειδών των συντάξεων από το 2015 έως τον Δεκέμβριο του 2021 (ν. 4336/2015) και μετά τον Δεκέμβριο του 2022 (ν. 4475/2017),

7 οι μεγάλες μειώσεις στις συντάξεις αναπηρίας και χηρείας,

8 η αύξηση από 4% στο 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ σε όλες τις κύριες συντάξεις,

9 η θέσπιση αντίστοιχης παρακράτησης 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ και σε όλες τις επικουρικές συντάξεις,
10το πλαφόν στο ύψος της σύνταξης των «μονο-συνταξιούχων» και των «πολυ-συνταξιούχων»,

11 η δραστική περικοπή στη σύνταξη των απασχολούμενων συνταξιούχων,
12 η μείωση κατά 50% της παροχής του εφάπαξ,

13 η θέσπιση και η αύξηση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων υπέρ ΑΚΑΓΕ (πρόσφατα κρίθηκε αντισυνταγματική με την υπ’ αριθμ. 244/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου),

14 η αύξηση της παρακράτησης του φόρου,

15 η δραστική μείωση του αφορολογήτου,

16 η σημαντική μείωση του ΕΚΑΣ και η προϊούσα κατάργησή του μέχρι τον Δεκέμβριο του 2019.

Επίσης, σύμφωνα με την ΕΝΥΠΕΚ, οι πραγματικές απώλειες των ασφαλιστικών ταμείων του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης (ΣΚΑ) γενικά από τις μνημονιακές πολιτικές κατά την περίοδο 2010-2016 ανήλθαν σε -τουλάχιστον- 80 δισ. ευρώ. Οι λόγοι ήταν:

1Το «κούρεμα» (PSI) των αποθεματικών στην πρωτογενή και τη δευτερογενή αγορά, που στοίχισε μέχρι σήμερα στα Ταμεία περίπου 26 δισ. ευρώ. Από τα 31 δισ. ευρώ των αποθεματικών προ PSI εκτιμάται ότι σήμερα έχουν απομείνει μόνο 5 με 6 δισ. ευρώ.

2Η αύξηση της ανεργίας κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες (έφτασαν, μάλιστα, μέχρι και τις 17) με καθεμία μονάδα να στερεί κατ’ έτος τουλάχιστον 320.000.000 ευρώ σε εισφορές από το σύστημα.

3Η ραγδαία μείωση των μισθών πάνω από 28 μονάδες, με καθεμία από τις οποίες να στερεί 150.000.000 ευρώ σε εισφορές κατ’ έτος από το σύστημα.

4Η μείωση του κατώτατου μισθού στα 586 ευρώ (μεικτά) για τους άνω από 25 ετών εργατοϋπαλλήλους.

5Η μείωση του κατώτατου μισθού στα 510 ευρώ (μεικτά) για τους κάτω των 25 ετών.

6Οι προσωρινές μορφές απασχόλησης της νεανικής ευελιξίας και τα πεντάμηνα των ΕΣΠΑ των 490 και 427 ευρώ (μεικτά) αντίστοιχα, οι συμβάσεις voucher, επιταγές εργασίας και youth guarantee.

7Η δραστική περικοπή της κρατικής επιχορήγησης προς τα Ταμεία: α) κατά 900.000.000 ευρώ για το έτος 2010, β) κατά 1.100.000 ευρώ για το έτος 2011, γ) κατά 1,3 δισ. ευρώ για το έτος 2012, δ) κατά περίπου 1,4 δισ. ευρώ για το 2013, ε) κατά 2,1 δισ. ευρώ για το 2014, στ) κατά περίπου 1,5 δισ. ευρώ για το 2015, ζ) κατά 1,3 δισ. ευρώ για το 2016, η) κατά 1,8 δισ. ευρώ για το 2017 και θ) κατά 1 δισ. ευρώ το 2018.

8 Η μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα, με απώλειες για τα Ταμεία που ανέρχονται ετησίως περίπου στα 250.000.000 ευρώ (ν. 4046/2012 και ν. 4093/2012).

9Η μείωση των εργοδοτικών και των εργατικών εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες (ν. 4254/2014) που, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2015-2018, στερεί περίπου 1 δισ. ευρώ τον χρόνο από το σύστημα.

10Η κατάργηση των κοινωνικών πόρων υπέρ των ταμείων επικούρησης, που στερεί πόρους τουλάχιστον 400.000.000 με 700.000.000 ευρώ ετησίως από το σύστημα.

11Η έκρηξη της ανασφάλιστης και μαύρης εργασίας, που στερεί κατ’ έτος από το σύστημα 2 δισ. ευρώ.
12 Η εκτίναξη όλων των μορφών της μερικής απασχόλησης, που στερεί από τα Ταμεία 1 δισ. ευρώ κατ’ έτος.

13 Η απώλεια πάνω από 1 δισ. € από την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση - αφελληνισμό των τραπεζών, με την πρωτοφανή μείωση της αξίας των μετοχών τους.

14Η απαξίωση της ακίνητης περιουσίας των Ταμείων, που με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς ανέρχεται στα 7 με 10 δισ. €! Οι δανειστές φαίνεται ότι διεκδικούν την περιουσία των Ταμείων.

Ερχονται νέες μειώσεις έπειτα από το 2020

Με όλες αυτές τις παρεμβάσεις, που στηρίζονται σε ένα σχέδιο “κοινωνικού δαρβινισμού”» τόνισε σχολιάζοντας τα δεδομένα ο Αλ. Μητρόπουλος, «το ελληνικό Ασφαλιστικό θα οδηγηθεί σε κατάρρευση».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΝΥΠΕΚΚ, λόγω εξαϋλωμένων αποθεματικών, μειωμένων εισφορών και κρατικής επιχορήγησης, καθώς και των χαμηλών μισθών, «ο ΕΦΚΑ δεν θα μπορέσει να εγγυηθεί το σημερινό επίπεδο συντάξεων πάνω από 2-3 χρόνια μετά τις προνομοθετημένες περικοπές του 2019». Πολύ απλά, με βάση τις εκτιμήσεις του κ. Μητρόπουλου, οι συνταξιούχοι αναμένεται να δουν ακόμη έναν γύρο περικοπών μετά το 2020-21, οι οποίες θα μετατρέψουν τις συντάξεις τους σε «ρεγάλο» προνοιακού χαρακτήρα!

28 δισ. επιπλέον απώλειες εξαιτίας του 3ου Μνημονίου

Εξαιτίας του 3ου Μνημονίου, του νόμου Κατρούγκαλου και των τροποποιητικών νόμων που ακολούθησαν, για την περίοδο 2016-2021 οι συντάξεις θα υποστούν επιπλέον περικοπές της τάξης των 28 δισ. ευρώ και τα Ταμεία θα χάσουν ακόμη 25 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την ΕΝΥΠΕΚΚ, το «κούρεμα» αυτό αναλύεται ως εξής:

α) 8,2 δισ. ευρώ από την άμεση εφαρμογή των διατάξεων του νόμου Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016). Τη στιγμή που κυβερνητικά στελέχη ακόμη και σήμερα δηλώνουν ότι οι περικοπές του νόμου Κατρούγκαλου ανέρχονται σε 1,8 δισ. ευρώ, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στην έκθεσή του (141/16/2016) εκτοξεύει τις πραγματικές περικοπές των συντάξεων μόνο για την περίοδο 2016-2019 στο ποσό «μαμούθ» των 8,2 δισ. ευρώ!

β) 12 δισ. ευρώ περικοπές στις συντάξεις υπέρ ΕΟΠΠΥ. Στο ποσό των 8,2 δισ. ευρώ πρέπει να προστεθούν τα 12 δισ. ευρώ που θα παρακρατηθούν από τους συνταξιούχους υπέρ ΕΟΠΥΥ μέσα από την παρακράτηση 6% από τις κύριες συντάξεις και 6% από τις επικουρικές (σύνολο παρακράτησης υπέρ ΕΟΠΥΥ 2 δισ. ανά έτος, δηλαδή 12 δισ. ευρώ για την περίοδο 2016-2021).

γ) 7,8 δισ. ευρώ περικοπές συντάξεων από το συμπληρωματικό Μνημόνιο (ν. 4472/2017) και τους εφαρμοστικούς του νόμους (ν. 4475/2017 και 4488/2017).

Στο ποσό των 7,8 δισ. ευρώ θα ανέλθουν οι περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις από τις παρεμβάσεις του συμπληρωματικού Μνημονίου για την περίοδο 2019-2021. Με βάση τις ψηφισμένες διατάξεις του, από την 1η Ιανουαρίου 2019 περικόπτονται:

α) η οικογενειακή παροχή των συντάξεων του Δημοσίου και το επίδομα συζύγου των συντάξεων του ιδιωτικού τομέα, σε όσους λαμβάνουν σύνταξη με βάση τις προϊσχύουσες του ν. 4387/2016 διατάξεις,

β) η προσωπική διαφορά που προβλεπόταν για τις καταβαλλόμενες, κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, κύριες συντάξεις, μέχρι ποσοστού 18% της καταβαλλόμενης σύνταξης, κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016,

γ) η προσωπική διαφορά που προβλεπόταν για τις καταβαλλόμενες, κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, επικουρικές συντάξεις, μέχρι ποσοστού 18% της καταβαλλόμενης σύνταξης.

Πότε απαιτούνταιπληρεξούσιο και εξουσιοδότηση

Σε πολλές περιπτώσεις για τις συναλλαγές των συνταξιούχων με τον ΕΦΚΑ ή άλλες διοικητικές Αρχές λόγω προβλημάτων υγείας, για παράδειγμα, απαιτείται ο ορισμός εκπροσώπου, είτε με πληρεξούσιο είτε με εξουσιοδότηση. Ποιες είναι, όμως, οι διαφορές; Για να μην υπάρχουν «θολά» σημεία, διευκρινίζεται σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται πληρεξούσιο και σε ποιες εξουσιοδότηση:

1Πληρεξουσιότητα: Είναι η εξουσία αντιπροσώπευσης που παρέχεται με δικαιοπραξία. Οι πράξεις για τις οποίες παρέχεται η δυνατότητα να εκτελεστούν από τον αντιπρόσωπο προσδιορίζονται μέσα στο ίδιο το πληρεξούσιο έγγραφο. Ανάλογα με το πόσο ευρεία είναι η δυνατότητα του αντιπροσώπου να πράττει για λογαριασμό του πληρεξουσιοδοτούντος, τα πληρεξούσια έγγραφα διακρίνονται σε γενικά και ειδικά.

Με το γενικό πληρεξούσιο έγγραφο παρέχεται στον αντιπρόσωπο ευρεία δυνατότητα δράσης (όπως η πληρεξουσιότητα που παρέχεται για όλες τις απαραίτητες ενέργειες, κύριες και παρεπόμενες, για την έκδοση συνταξιοδοτικής απόφασης).

Με το ειδικό πληρεξούσιο έγγραφο η εξουσία του αντιπροσώπου περιορίζεται σε συγκεκριμένες πράξεις, οι οποίες καθορίζονται ρητά. Η πληρεξουσιότητα παύει για λόγους γενικούς, όπως πλήρωση προθεσμίας, γεγονότος, για λόγους που προβλέπονται στον Αστικό Κώδικα, όπως ανάκληση, θάνατος ή δικαιοπρακτική ανικανότητα αυτού που έδωσε ή αυτού που έλαβε την πληρεξουσιότητα. Επίσης, η πληρεξουσιότητα παύει από τη στιγμή που περατώθηκε η έννομη σχέση στην οποία στηρίζεται.

2Εξουσιοδότηση: Δεν ρυθμίζεται άμεσα στον νόμο. Είναι διαφορετική από την πληρεξουσιότητα, με την οποία συγγενεύει μόνο ως προς τη δομή και τη λειτουργία. Οι διατάξεις της πληρεξουσιότητας μπορούν να εφαρμοστούν κατ' αναλογία για την εξουσιοδότηση, όποτε αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Αναφορικά με την ισχύ της εξουσιοδότησης, σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, δεν καθορίζεται συγκεκριμένο διάστημα ισχύος της προς τρίτο πρόσωπο. Η ισχύς της εξαρτάται από το είδος της έννομης σχέσης για την οποία έχει δοθεί. Εξουσιοδότηση που δόθηκε για τη διεκπεραίωση συγκεκριμένης υπόθεσης ισχύει μέχρι την περάτωση αυτής, ενώ θεωρείται ότι ισχύει και για τις επιμέρους ενέργειες οι οποίες ενδεχομένως απαιτούνται, υπό την προϋπόθεση ότι οι ενέργειες αυτές περιγράφονται επαρκώς στο σώμα της εξουσιοδότησης και ότι ο ίδιος εξουσιοδοτών δεν θα έχει ανακαλέσει την εξουσιοδότησή του. Τέλος, τονίζουμε ότι το έγγραφο της εξουσιοδότησης εκδίδεται για μια αιτία, επιδεικνύεται πάντα το πρωτότυπο και σε κάθε περίπτωση πρέπει να φέρει όλα τα τυπικά στοιχεία της εγκυρότητάς της (να αναφέρονται ειδικώς οι ενέργειες για τις οποίες παρέχεται η εξουσιοδότηση, καθώς και το πρόσωπο το οποίο εξουσιοδοτείται, ιδιόχειρη υπογραφή του εκδότη, βεβαίωση του γνησίου υπογραφής).